In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Geschreven door: verschillende voormalige kampgevangenen kort na de bevrijding van het kamp. Onderwerp: Westerbork, kamp van oprichting vluchtelingenkamp t/m bevrijding.

Geschreven door: verschillende voormalige kampgevangenen kort na de bevrijding van het kamp. Onderwerp: Westerbork, kamp van oprichting vluchtelingenkamp t/m bevrijding.

Manuscript over de oprichting van kamp Westerbork tot en met de bevrijding

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Ernst, 21-4-07, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Ernst, 21-4-07, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Ernst Cohen

Bewijs van versturen van een brief&nbsp;nar kamp Westerbork Geadresseerd aan: Goldenberg. M. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-09

Bewijs van versturen van een brief&nbsp;nar kamp Westerbork Geadresseerd aan: Goldenberg. M. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-09

Bewijs van versturen van een brief naar kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Bergen-Belsen

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp: dank voor de verschillende pakketten; een zielige verjaardag voor Jules, toch blij dat hij er iets beter uitziet; Lies werkt de hele dag (aardappelschillen, ze heeft mesjes nodig), vervolgens eet ze haar brood en gaat ze op bezoek bij Jules; mogen geen pakjes van Ariërs en uit de provincie meer ontvangen; bang voor het doorsturen van haar moeder en zus Henny, bang dat ze Jules moet achterlaten; ze hoopt op een gunstige tijding van Siegfried; bedankt voor de pakketen; de pijn van Jules is verminderd, wel bloedarmoede, allerlei onderzoeken zijn gaande of komen er nog aan; afscheid….

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp: dank voor de verschillende pakketten; een zielige verjaardag voor Jules, toch blij dat hij er iets beter uitziet; Lies werkt de hele dag (aardappelschillen, ze heeft mesjes nodig), vervolgens eet ze haar brood en gaat ze op bezoek bij Jules; mogen geen pakjes van Ariërs en uit de provincie meer ontvangen; bang voor het doorsturen van haar moeder en zus Henny, bang dat ze Jules moet achterlaten; ze hoopt op een gunstige tijding van Siegfried; bedankt voor de pakketen; de pijn van Jules is verminderd, wel bloedarmoede, allerlei onderzoeken zijn gaande of komen er nog aan; afscheid….

Brief van Lies aan Siegfried vanuit kamp Westerbork

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1943-02-18 (poststempel) Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ziekenhuisbroeder Louis geeft een adreswijziging door. Oud adres barak 36, zaal 3 en nieuw adres Duitsland. Datum van ingang 16 februari 1943.

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1943-02-18 (poststempel) Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ziekenhuisbroeder Louis geeft een adreswijziging door. Oud adres barak 36, zaal 3 en nieuw adres Duitsland. Datum van ingang 16 februari 1943.

Adreswijziging van Louis Stranders aan familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf.&nbsp; Arthur Pins aan het koren maaien Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf.&nbsp; Arthur Pins aan het koren maaien Kamp Westerbork, 1943-1944

Arthur Pins aan het koren maaien bij kamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-24, No. 19 Inhoud: Bezoektijd in het ziekenhuis; behandeling in de polikliniek; roken in het kamp; verhuisplan; betreden der werkplaatsen en het ketelhuis. Blz.: 2

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-24, No. 19 Inhoud: Bezoektijd in het ziekenhuis; behandeling in de polikliniek; roken in het kamp; verhuisplan; betreden der werkplaatsen en het ketelhuis. Blz.: 2

Lagerbefehl No. 19