We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Kroonenberg, M.&nbsp; Aan: Blazer, Fam.&nbsp; Plaats: Bergen-Belsen&nbsp; Datum: 1944-01-19&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; geen zorgen maken. In Duits geschreven. Het echtpaar zou op 14 september 1943 naar Theresienstadt doorgestuurd worden. De trein kwam echter in Bergen-Belsen terecht. Pas eind januari 1944 ging dit transport alsnog naar Theresienstadt.

Van: Kroonenberg, M.&nbsp; Aan: Blazer, Fam.&nbsp; Plaats: Bergen-Belsen&nbsp; Datum: 1944-01-19&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; geen zorgen maken. In Duits geschreven. Het echtpaar zou op 14 september 1943 naar Theresienstadt doorgestuurd worden. De trein kwam echter in Bergen-Belsen terecht. Pas eind januari 1944 ging dit transport alsnog naar Theresienstadt.

Briefkaart van M. Kroonenberg aan fam. Blazer vanuit Bergen-Belsen

Van: Prins, E. Aan: Gassmann, Heinrich, barak 48 Datum: 1944 Plaats: Bergen-Belsen, Block 11 Onderwerp: teken van leven uit Bergen-Belsen, ondertekend door Mutti. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid om een bericht van de moeder van Heinrich, Hedwig Gassmann-Ginsberg, die samen met haar man Otto Gassmann op 11 januari 1944 naar Bergen-Belsen werd doorgestuurd en in juli 1944 werd uitgewisseld naar Palestina.

Van: Prins, E. Aan: Gassmann, Heinrich, barak 48 Datum: 1944 Plaats: Bergen-Belsen, Block 11 Onderwerp: teken van leven uit Bergen-Belsen, ondertekend door Mutti. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid om een bericht van de moeder van Heinrich, Hedwig Gassmann-Ginsberg, die samen met haar man Otto Gassmann op 11 januari 1944 naar Bergen-Belsen werd doorgestuurd en in juli 1944 werd uitgewisseld naar Palestina.

Briefkaart van Heinrich Gassmann zijn moeder uit Bergen-Belsen via E. Prins

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 6, 1945-04-23

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 6, 1945-04-23

Kampkrant

Kampleven Westerbork

Liefde en sexualiteit kamp Westerbork

Gezinsleven kamp Westerbork

Vriendschappen kamp Westerbork

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Conflicten kamp Westerbork

Huishouding kamp Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Verjaardagen kamp Westerbork

Nieuwsvergaring en verspreiding kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Dienstreizen kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Sport kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Stemming kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Privileges kampbewoners

Kampjargon Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Diefstallen kamp Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Tafelindeling/Plattegrond Grote Zaal, barak 9 Betreft het Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-10-05 Op voorzijde plattegrond van de tafels en stoelen met daarbij geschreven de naam van een persoon. Op de achterzijde de handtekeningen van alle 'gasten'. Een deel van de gasten betreft in het kamp bevrijdde Joden, die in het Interneringskamp een baan hebben gehad of nog hebben. Ernst David, de chef-kok verzorgt waarschijnlijk het diner. Hij staat niet op de gastenlijst, maar zijn vrouw wel. De aanleiding van het diner is niet bekend.

Tafelindeling/Plattegrond Grote Zaal, barak 9 Betreft het Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-10-05 Op voorzijde plattegrond van de tafels en stoelen met daarbij geschreven de naam van een persoon. Op de achterzijde de handtekeningen van alle 'gasten'. Een deel van de gasten betreft in het kamp bevrijdde Joden, die in het Interneringskamp een baan hebben gehad of nog hebben. Ernst David, de chef-kok verzorgt waarschijnlijk het diner. Hij staat niet op de gastenlijst, maar zijn vrouw wel. De aanleiding van het diner is niet bekend.

Tafelindeling voor een diner in de Grote Zaal van het Interneringskamp Westerbork

Personen