In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Verzoek Van: Gemeentesecretarie Wymbritseradeel Aan: Jong, de, H. Datum: 1943-01-17 Onderwerp: verzoek om door te geven welke stukken uit de burgerlijke stand de heer De Jong nodig heeft (geboorteakten en godsdienstverklaringen)

Verzoek Van: Gemeentesecretarie Wymbritseradeel Aan: Jong, de, H. Datum: 1943-01-17 Onderwerp: verzoek om door te geven welke stukken uit de burgerlijke stand de heer De Jong nodig heeft (geboorteakten en godsdienstverklaringen)

Verzoek van de Gemeentesecretarie Wymbritseradeel aan H. de Jong

Een houten sieradendoosje.&nbsp; Het voorwerp kwam oorspronkelijke uit de winkel van Jozef Levie, dat bekend stond onder de naam De Goedkope Bazar. De winkel had een uitgebreid assortiment. Elsje de Boer die intern was bij de familie en in de huishouding en de winkel werkte kreeg het voorwerp als cadeau.

Een houten sieradendoosje.&nbsp; Het voorwerp kwam oorspronkelijke uit de winkel van Jozef Levie, dat bekend stond onder de naam De Goedkope Bazar. De winkel had een uitgebreid assortiment. Elsje de Boer die intern was bij de familie en in de huishouding en de winkel werkte kreeg het voorwerp als cadeau.

Sierradendoosje van Elsje de Boer uit de winkel van Jozef Levie in Meppel

Naziconcentratiekampen

Kamp Pölitz

Onderwerp: op de kaft van het notitieboekje/dagboek staat: ‘ Krank Urlaub Polikliniek’ ; over het eten; verhuizing; verhuizing gaat niet door; ‘ik eet alles op, nog nooit gebeurd’; kaartschetsen omgeving; organiseren van voedsel; terugblikken, arrestatie, fatale 3 november 1944; stemming; werken in de bosploeg; Zielke; voedselvoorziening; eetlust; drie peukjes gevonden; Stodel op bezoek;&nbsp; Vanaf 19 april 1945 &nbsp;tot zijn vertrek uit kamp Westerbork is het meer een dagboek:&nbsp; komst NSB'ers en aftuigen van NSB'ers, excuus aanbieden, twee personen zijn voor dood weggebracht; David Gudema; pap van Frau Fried….; reisvergunning via de NBS; ontslagpapieren aangevraagd en gekregen; organiseren van voedsel en andere voor het dagelijkse leven noodzakelijke artikelen; kampleven…..

Onderwerp: op de kaft van het notitieboekje/dagboek staat: ‘ Krank Urlaub Polikliniek’ ; over het eten; verhuizing; verhuizing gaat niet door; ‘ik eet alles op, nog nooit gebeurd’; kaartschetsen omgeving; organiseren van voedsel; terugblikken, arrestatie, fatale 3 november 1944; stemming; werken in de bosploeg; Zielke; voedselvoorziening; eetlust; drie peukjes gevonden; Stodel op bezoek;&nbsp; Vanaf 19 april 1945 &nbsp;tot zijn vertrek uit kamp Westerbork is het meer een dagboek:&nbsp; komst NSB'ers en aftuigen van NSB'ers, excuus aanbieden, twee personen zijn voor dood weggebracht; David Gudema; pap van Frau Fried….; reisvergunning via de NBS; ontslagpapieren aangevraagd en gekregen; organiseren van voedsel en andere voor het dagelijkse leven noodzakelijke artikelen; kampleven…..

Notitieboek en dagboek van Abraham Querido in kamp Westerbork

Kamp Plattling

Enveloppe Geadresseerd aan: Den Weledelen Heer A. Visser Kamp Westerbork Hooghalen Oost Adres is doorgestreept en er staat bij vermeld: terug afzender Haarlem, Asser Visser abgereist 15-08-1942

Enveloppe Geadresseerd aan: Den Weledelen Heer A. Visser Kamp Westerbork Hooghalen Oost Adres is doorgestreept en er staat bij vermeld: terug afzender Haarlem, Asser Visser abgereist 15-08-1942

Enveloppe geadresseerd aan A. Visser

Betreft een enveloppe met gedrukt opschrift Buchenwald De enveloppe is na de bevrijding in Den Haag gepost. Gericht aan de Fam. Bouwens

Betreft een enveloppe met gedrukt opschrift Buchenwald De enveloppe is na de bevrijding in Den Haag gepost. Gericht aan de Fam. Bouwens

Enveloppe afkomstig uit Buchenwald

Enveloppe geadresseerd aan W. Rose

Enveloppe Enveloppe Lager Westerbork&nbsp; Opschrift: Frei durch ablosung reich Lager Westerbork Post: Hooghalen-Ost

Enveloppe Enveloppe Lager Westerbork&nbsp; Opschrift: Frei durch ablosung reich Lager Westerbork Post: Hooghalen-Ost

Enveloppe

Van: Vader en moeder Aan: Visser, A. Plaats: Bussum Datum: 1942-08-16 Onderwerp: gelukwens met thuiskomst (Asser Visser is vrijgelaten uit kamp Westerbork)

Van: Vader en moeder Aan: Visser, A. Plaats: Bussum Datum: 1942-08-16 Onderwerp: gelukwens met thuiskomst (Asser Visser is vrijgelaten uit kamp Westerbork)

Telegram van vader en moeder aan Asser Visser

Enveloppe geadresserd aan: Roe, Max geb. 11 februari 1919, Lager Westerbork Hooghalen (Oost) Barak 62&nbsp; Met stempel Unbestellbar, retour absender.

Enveloppe geadresserd aan: Roe, Max geb. 11 februari 1919, Lager Westerbork Hooghalen (Oost) Barak 62&nbsp; Met stempel Unbestellbar, retour absender.

Enveloppe retour geadresseerd aan Max Roe in kamp Westerbork

Met opschrift: Mejuffrouw A. van de Poll Valkenhoflaan 11 Hilversum Behorend bij inv.nr. 4557- 1 of 2

Met opschrift: Mejuffrouw A. van de Poll Valkenhoflaan 11 Hilversum Behorend bij inv.nr. 4557- 1 of 2

Enveloppe met opschrift

Enveloppe Behorend bij het briefje inv.nr.: 7873-01 Opschrift: Voor Nel Van Leo

Enveloppe Behorend bij het briefje inv.nr.: 7873-01 Opschrift: Voor Nel Van Leo

Enveloppe behorend bij brief van Leo Meijer aan Nel

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Middelharnis

Kamp Poelling

Onderduikplaatsen

Onderduik bij Kinderdagverblijf Kindjeshaven

Onderduik bij de familie Noordhof in Zwolle

Onderduik in Steenwijk

Onderuikboerderij Marinus Post

Onderduik in Nijverdal

Onderduikboerderij aan de Wiltsangh 29

Onderduik in de Breepleinkerk

Onderduik in Café Koster

Onderuikboerderij in Wijkersloot

Onderuik in Brunssum

Onderduik in Heerlen

Corrie ten Boomhuis

Onderduik bij de Pastorie van Garsthuizen

Onderduik in Varsseveld

Onderduik in Aalten

Onderduik in Nieuwehorne

Onderduik in Zuid-West Friesland

Onderduik in de Noordoostpolder

Onderduik in Nieuwlande

Onderuikboerderij van Cornelis Flokstra

Onderduik bij Noorder Dierenpark Emmen

Onderduik bij de Psychiatrische Inrichting Beileroord

Onderduik bij het Protestante Kindertehuis Breda

Het Stadskanaalster Achterhuis

Onderduikholen

Het Achterhuis

Onderuikboerderij Enter

Onderduik in Enschede

Onderuik in het Breyerhuisje in Nieuw-Vennep

Hervormde Kweekschool Amsterdam

Onderduik in de Zaanstreek

Onderduik in Grubbenvorst

Bestemd voor Tabaksblatt, S.&nbsp; Oproep voor een transport vanuit Theresienstadt. Het transport gaat niet door Srul wordt in Theresienstadt bevrijd.

Bestemd voor Tabaksblatt, S.&nbsp; Oproep voor een transport vanuit Theresienstadt. Het transport gaat niet door Srul wordt in Theresienstadt bevrijd.

Brief van Evelien de Haan vanuit kamp Westerbork

Personen