We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;onbekend Onderwerp: terug van het kamp. wat ze niet meer nodig heeft kan ze naar haar moeder toesturen; ook de groeten van oma…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;onbekend Onderwerp: terug van het kamp. wat ze niet meer nodig heeft kan ze naar haar moeder toesturen; ook de groeten van oma…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter Chaja

Van: Alfred en Els Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-05 Onderwerp: Liesje schreef een brief vanuit kamp Westerbork, hoewel ze geen schrijfdag had; ze maken het goed en vragen om talloze dingen; voedselpakketten, kleding, lakens en slopen…; het regelen en klaarmaken van de pakketten is een dagtaak voor Els; Jules en Liesje zijn in het kamp de hele dag samen van ‘s morgens 7 uur tot ’ s avonds 21.00 uur . Ze eten ook samen…

Van: Alfred en Els Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-05 Onderwerp: Liesje schreef een brief vanuit kamp Westerbork, hoewel ze geen schrijfdag had; ze maken het goed en vragen om talloze dingen; voedselpakketten, kleding, lakens en slopen…; het regelen en klaarmaken van de pakketten is een dagtaak voor Els; Jules en Liesje zijn in het kamp de hele dag samen van ‘s morgens 7 uur tot ’ s avonds 21.00 uur . Ze eten ook samen…

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Van: Marianne Aan: Catootje Booij Plaats: Westerbork, kamp, barak 4, zaal 1 Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Marianne ligt in het ziekenhuis; omstandigheden

Briefkaart van Marianne Heijmann aan Catootje Booij vanuit kamp Westerbork

Nota voor vervoer van joden. Datum: 1942-10-09 Plaats: Coevorden Betreft vervoer met 3 autobussen en 1 trailer van Coevorden naar Hooghalen. Het vervoer van deze groep vond op 3 oktober 1942 plaats.

Nota voor vervoer van joden. Datum: 1942-10-09 Plaats: Coevorden Betreft vervoer met 3 autobussen en 1 trailer van Coevorden naar Hooghalen. Het vervoer van deze groep vond op 3 oktober 1942 plaats.

Nota voor het vervoer van Joden uit Coevorden naar Hooghalen

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-02 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-02 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 6 in woonoord Schattenberg

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 9 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 9 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Foto van de brief 'Ergens in Nederland' van J. Cahen aan bekenden vanuit kamp Westerbork

&nbsp;Bevolking in Theresienstadt.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Een halfblinde en verlamde hebben ruzie.&nbsp; Zie ook T 02-029 en -031

&nbsp;Bevolking in Theresienstadt.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Een halfblinde en verlamde hebben ruzie.&nbsp; Zie ook T 02-029 en -031

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Bewijs van aanmelding betreffende aanmeldingsplicht van personen van geheel of gedeeltelijk joodschen bloede Van: Prins, Seraphina Datum afgifte: 1941-03-19 Plaats: Amsterdam

Bewijs van aanmelding betreffende aanmeldingsplicht van personen van geheel of gedeeltelijk joodschen bloede Van: Prins, Seraphina Datum afgifte: 1941-03-19 Plaats: Amsterdam

Bewijs van aanmelding van Joodse Bloede te zijn door S. Boas-Prins

Van: Smilde, M. Aan: Caneel-Smilde, M. Plaats: Groningen Datum: 1943-12-29 Onderwerp: pakketten; omstandigheden M. Caneel-Smilde verbleef in Westerbork, barak 65 Met stempel: Gepruft. Met jullie wordt ook dochter Anna (1938) bedoeld.

Van: Smilde, M. Aan: Caneel-Smilde, M. Plaats: Groningen Datum: 1943-12-29 Onderwerp: pakketten; omstandigheden M. Caneel-Smilde verbleef in Westerbork, barak 65 Met stempel: Gepruft. Met jullie wordt ook dochter Anna (1938) bedoeld.

Brief van M. Smilde aan M. Caneel-Smilde vanuit Groningen

Rapportenboekje Openbaar Lager- en Uitgebreid Lager Onderwijs te Wijhe Rapportenboekje van Hertha Aussen Schooljaren: 1932-1933 klas 1; 1933-1934 klas 2; 1934 klas 3; 1935 klas 4; 1936 klas 5; 1937 klas 6; 1938 ULO 1; 1939-1940 ULO 2

Rapportenboekje Openbaar Lager- en Uitgebreid Lager Onderwijs te Wijhe Rapportenboekje van Hertha Aussen Schooljaren: 1932-1933 klas 1; 1933-1934 klas 2; 1934 klas 3; 1935 klas 4; 1936 klas 5; 1937 klas 6; 1938 ULO 1; 1939-1940 ULO 2

van Herta Aussen van de Lagere School en de ULO te Wijhe

Brief Van: Amsterdamsche Bank N.V. Aan: Asscher, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1949-05-17 Onderwerp: erkenning van het bezitten van effecten.

Brief Van: Amsterdamsche Bank N.V. Aan: Asscher, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1949-05-17 Onderwerp: erkenning van het bezitten van effecten.

Brief van de Amsterdamsche Bank N.V. aan A. Asscher

Van: Lierens D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: levensmiddelen niet ontvangen, wel wasgoed en een brief.

Van: Lierens D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: levensmiddelen niet ontvangen, wel wasgoed en een brief.

Briefkaart van David Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Creman, P.W. Aan: Departement van financien Plaats: Den Haag Datum: 1945-08-03 Onderwerp: vraag hoe te handelen met een biljet van 1000 gulden welke afzender in bewaring heeft van zijn zwager die is gedeporteerd.

Van: Creman, P.W. Aan: Departement van financien Plaats: Den Haag Datum: 1945-08-03 Onderwerp: vraag hoe te handelen met een biljet van 1000 gulden welke afzender in bewaring heeft van zijn zwager die is gedeporteerd.

Brief van P.W. Creman aan het Ministerie van Financiën inzake in bewaring gegeven geld

Briefkaart Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. (stiefvader en moeder, Tollenaar-Fischer)&nbsp; Plaats: Eindhoven&nbsp; Datum: 1945-05-22 Onderwerp: Bram verblijft nu bij de familie Van Leeuwen in Eindhoven. Hij schrijft zijn moeder met de vraag wat er met Trees Lek gebeurd is. Ze was namelijk niet in Bergen-Belsen.

Briefkaart Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. (stiefvader en moeder, Tollenaar-Fischer)&nbsp; Plaats: Eindhoven&nbsp; Datum: 1945-05-22 Onderwerp: Bram verblijft nu bij de familie Van Leeuwen in Eindhoven. Hij schrijft zijn moeder met de vraag wat er met Trees Lek gebeurd is. Ze was namelijk niet in Bergen-Belsen.

Briefkaart van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit Eindhoven

Breslauer, Werner Rudolf Arthur Pins aan het koren maaien Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Arthur Pins aan het koren maaien Kamp Westerbork, 1943-1944

Briefkaart van R. de Haan-Vos aan familie de Haan vanuit kamp Westerbork

Personen