We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Expositur Aan: de heer Adelaar Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-14 Onderwerp: mededeling dat mevrouw de Vries-Koe op 13 oktober uit de gevangenis (Amstelveenseweg) is overgebracht naar Westerbork. Graag verzorgen van kleren voor haar. het kan rechtstreeks naar kamp Westerbork worden verstuurd of via het depot van de Joodse Raad.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Expositur Aan: de heer Adelaar Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-14 Onderwerp: mededeling dat mevrouw de Vries-Koe op 13 oktober uit de gevangenis (Amstelveenseweg) is overgebracht naar Westerbork. Graag verzorgen van kleren voor haar. het kan rechtstreeks naar kamp Westerbork worden verstuurd of via het depot van de Joodse Raad.

Brief van de Joodse raad voor Amsterdam aan de heer Adelaar

Van: Adelaar, J.H. Aan:&nbsp; Plaats: Haarlem Datum: 1942-10-15 Onderwerp: bezoek (op woensdag) aan het kamp i.v.m. aangekomen familieleden; verzoek om de tijdens het bezoek in kamp Westerbork afgeleverde pakketjes voor de heer A.B. de Vries, een daarvan door te geven aan zijn vrouw met kleding en spullen voor haar. Misschien kan zij uit de pakketjes de kleding voor haar man uitzoeken en het pakketje retourneren, omdat A.B. de Vries zich nog in de gevangenis aan de Amstelveenseweg bevindt en dus niet in kamp Westerbork; retourneren van rugzakken en broodzakken van A.B. de Vries. Deze spullen had de Joodse Raad naar Westerbork laten sturen met het transport van dinsdag uit Amsterdam.

Van: Adelaar, J.H. Aan:&nbsp; Plaats: Haarlem Datum: 1942-10-15 Onderwerp: bezoek (op woensdag) aan het kamp i.v.m. aangekomen familieleden; verzoek om de tijdens het bezoek in kamp Westerbork afgeleverde pakketjes voor de heer A.B. de Vries, een daarvan door te geven aan zijn vrouw met kleding en spullen voor haar. Misschien kan zij uit de pakketjes de kleding voor haar man uitzoeken en het pakketje retourneren, omdat A.B. de Vries zich nog in de gevangenis aan de Amstelveenseweg bevindt en dus niet in kamp Westerbork; retourneren van rugzakken en broodzakken van A.B. de Vries. Deze spullen had de Joodse Raad naar Westerbork laten sturen met het transport van dinsdag uit Amsterdam.

Brief van de heer Adelaar aan Dr. Wartel van de Joodse Raad in kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad afd. Haarlem Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-10 Onderwerp: mededeling van de gevangenisdirecteur (Amstelveenseweg) over de door de heer A. B. de Vries getekende machtiging waarmee het pensioen geïnd kan worden is binnengekomen bij de Joodse Raad, afspraak voor de heer Adelaar om de machtiging op te halen.

Van: Joodsche Raad afd. Haarlem Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-10 Onderwerp: mededeling van de gevangenisdirecteur (Amstelveenseweg) over de door de heer A. B. de Vries getekende machtiging waarmee het pensioen geïnd kan worden is binnengekomen bij de Joodse Raad, afspraak voor de heer Adelaar om de machtiging op te halen.

Brief van de Joodse Raad Afdeling Arnhem aan de heer J. W. Adelaar

Salomon ging, toen hij hoorde dat zijn ouders waren gearresteerd, naar de Hollandse / Joodse Schouwburg om te proberen vrij te krijgen c.q. vrij te kopen. Dit lukte niet, en ook hij moest mee. Vervolgens schijnt hij uit de trein (naar Westerbork) te zijn gesprongen en kwam hij een aantal dagen later, weliswaar beschadigd, weer thuis. Salomon werd uiteindelijk op 6 juli 1943 naar kamp Westerbork overgebracht, samen met zijn vrouw. Beiden werden op 13 juli 1943 naar Sobibor gedeporteerd. Hun zoontje overleefde in onderduik.

Van: Grootkerk, Bep Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-31 Onderwerp: Zenden van bewijsje voor zeep (8508-09) en vraag om goederen. Bijbehorende enveloppe (8508-08-1)

Van: Grootkerk, Bep Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-31 Onderwerp: Zenden van bewijsje voor zeep (8508-09) en vraag om goederen. Bijbehorende enveloppe (8508-08-1)

Brief van Bep Grootkerk aan een drogist in Den Haag vanuit kamp Westerbork

Personen