In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Over het werk als barakleidster in kamp Westerbork (barak 10E). Over de ellende en ergernis van de dagelijkse beslommeringen en irritaties. Blz.: 2&nbsp; Vervolg op gedicht Do 711 Inv.nr. 7877-04

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Over het werk als barakleidster in kamp Westerbork (barak 10E). Over de ellende en ergernis van de dagelijkse beslommeringen en irritaties. Blz.: 2&nbsp; Vervolg op gedicht Do 711 Inv.nr. 7877-04

Gedicht van Rosa van der Hal-Prins

De voormalige Kommandantur (In Schattenberg barak 201) Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1970&nbsp;

De voormalige Kommandantur (In Schattenberg barak 201) Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1970&nbsp;

Foto van de voormalige Kommadantur in woonoord Schattenberg

Calendarium kamp Westerbork

1943

Maart 1943

December 1943

November 1943

Oktober 1943

September 1943

Augustus 1943

Juli 1943

Juni 1943

Mei 1943

April 1943

Februari 1943

Januari 1943

Van: Wijnberg, Simon Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1945-05-09 Plaats: Zwitserland De vader van Walter schreef dat hij en zijn vrouw (moeder) naar Glion zullen verhuizen en dat ze dus Walter kunnen gaan opzoeken.

Van: Wijnberg, Simon Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1945-05-09 Plaats: Zwitserland De vader van Walter schreef dat hij en zijn vrouw (moeder) naar Glion zullen verhuizen en dat ze dus Walter kunnen gaan opzoeken.

Briefkaart van Simon Wijnberg aan Walter Wijnberg vanuit Zwitserland

Plaatsen in kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Stoffeerderij

Kleermakerij

Schilderwerkplaats

Schoenmakerij

Speelgoedmakerij

Timmerwerkplaats

Houtzagerij

Horlogemakerij

Kuiperij

Oliemakerij

Loodgieterswerkplaats

Smederij

Boekbinderij

Naaiatelier

Lederbewerksatelier

Breiatelier

Kousenweverij

Constructiewerkplaats

Toegangskaart voor Kino (bioscoop) Sokol Theresienstadt-Terezin.

Toegangskaart voor Kino (bioscoop) Sokol Theresienstadt-Terezin.

Bewijs van toegang voor een bezoek aan de bioscoop in Theresienstadt

Groepsfoto.&nbsp; Groep mannen, de meesten in overall met een Jodenster en een schop in de hand op het land in de nabijheid van het Joodse werkkamp De landweer te Elsloo met de opzichter van de Heidemij Siebe van der Veen. De volgende namen van links naar rechts: Bram Dupont, Jaap van Loggem, D. Klisser, D. van der Kar, F. de levie, Lou Blits, J. van der Klei, Siebe van der Veen,&nbsp; Nathan Swart (achter opzichter van der Veen), M. de Leeuw, Gerrit Speijer, Ben Pijnappel, W. Presser, Mautje Polk, Arie Englander, D. Krijn, Luc Blits &nbsp;

Groepsfoto.&nbsp; Groep mannen, de meesten in overall met een Jodenster en een schop in de hand op het land in de nabijheid van het Joodse werkkamp De landweer te Elsloo met de opzichter van de Heidemij Siebe van der Veen. De volgende namen van links naar rechts: Bram Dupont, Jaap van Loggem, D. Klisser, D. van der Kar, F. de levie, Lou Blits, J. van der Klei, Siebe van der Veen,&nbsp; Nathan Swart (achter opzichter van der Veen), M. de Leeuw, Gerrit Speijer, Ben Pijnappel, W. Presser, Mautje Polk, Arie Englander, D. Krijn, Luc Blits &nbsp;

Dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp De Landweer

Kampleven Westerbork

Sport kamp Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Barak 72

Van: Grootkerk, B. Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-15 Onderwerp: 10,- opgestuurd met een brief.

Van: Grootkerk, B. Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-15 Onderwerp: 10,- opgestuurd met een brief.

Briefkaart van B. Grootkerk aan een drogist in Den Haag vanuit kamp Westerbork

Personen