In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Een briefje met een opsomming van dingen die nodig zijn. Deze zijn terug te vinden in reeds beschreven brieven en bewijzen van verzending. Plaats: Westerbork, kamp

Een briefje met een opsomming van dingen die nodig zijn. Deze zijn terug te vinden in reeds beschreven brieven en bewijzen van verzending. Plaats: Westerbork, kamp

Brief van de familie Stranders vanuit kamp Westerbork

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: Over de ellende en ergernis van de dagelijkse beslommeringen en irritaties en de allesoverheersende angst voor het transport. Blz.: 2

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: Over de ellende en ergernis van de dagelijkse beslommeringen en irritaties en de allesoverheersende angst voor het transport. Blz.: 2

Gedicht van Rosa van der Hal-Prins

Verslag van een bespreking over wekelijke aanvragen voor de distributieartikelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-24

Verslag van een bespreking over wekelijke aanvragen voor de distributieartikelen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-24

Verslag van een bespreking over wekelijke aanvragen voor de distributieartikelen voor Interneringskamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 209 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Praag, Zacharias geb. 05-05-54 overleden te Westerbork op 19-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 209 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Praag, Zacharias geb. 05-05-54 overleden te Westerbork op 19-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Zacharias van Praag

Van: Hertzka, E.&nbsp; Aan: Lamberts, F.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-06 Onderwerp: pakketten, geen uitbundig verjaardagsfeest. Er moest gewoon worden gewerkt. De spoeling in het kamp wordt dunner. Steeds meer mensen vertrekken. Briefpapier van Kamp Westerbork met stempel Gepruft

Van: Hertzka, E.&nbsp; Aan: Lamberts, F.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-06 Onderwerp: pakketten, geen uitbundig verjaardagsfeest. Er moest gewoon worden gewerkt. De spoeling in het kamp wordt dunner. Steeds meer mensen vertrekken. Briefpapier van Kamp Westerbork met stempel Gepruft

Brief van E. Hertzka aan F. Lamberts vanuit kamp Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf Een man aan het werk in de moestuin. Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Een man aan het werk in de moestuin. Westerbork, 1943-1944

Werken in de moestuin in kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 207 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Denneboom, Henderina geb. 26-01-61 overleden te Westerbork op 19-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 207 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Denneboom, Henderina geb. 26-01-61 overleden te Westerbork op 19-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Henderina Denneboom

Bewijs van crematie Datum: 16-06-1943 Nr. 344 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Weijl, Marcus Maximiliaan, geb. 01-05-80 overleden te Westerbork op 06-06-1943 en op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 16-06-1943 Nr. 344 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Weijl, Marcus Maximiliaan, geb. 01-05-80 overleden te Westerbork op 06-06-1943 en op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marcus Maximiliaan Weijl

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-15&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden, werken, voedsel.&nbsp;Haar moeder ligt nog in het ziekenhuis in Zwolle. Herta slaapt driehoog (erg klauteren). Ze werkt in de landbouw: voor 8 uur werkappèl en vervolgens aardappelrooien, suikerbieten, knollen en rapen oogsten. Haar vader werkt in de smederij en haar zus Annie als enige vrouw in de technische dienst, in het ketelhuis. Het eten is niet bijzonder en vooral te weinig. Verzoek om een pakket. &nbsp;

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-15&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden, werken, voedsel.&nbsp;Haar moeder ligt nog in het ziekenhuis in Zwolle. Herta slaapt driehoog (erg klauteren). Ze werkt in de landbouw: voor 8 uur werkappèl en vervolgens aardappelrooien, suikerbieten, knollen en rapen oogsten. Haar vader werkt in de smederij en haar zus Annie als enige vrouw in de technische dienst, in het ketelhuis. Het eten is niet bijzonder en vooral te weinig. Verzoek om een pakket. &nbsp;

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit kamp Westerbork

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-22

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-22

Recept voor E. Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Van: Directeur Centraal Distributiekantoor&nbsp; Aan: As, van&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1945-09-21&nbsp; Onderwerp: opheffing van het distributiekantoor in kamp Westerbork, inlevering van achtergebleven stamkaarten en MD-formulieren + een bedankje.

Van: Directeur Centraal Distributiekantoor&nbsp; Aan: As, van&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1945-09-21&nbsp; Onderwerp: opheffing van het distributiekantoor in kamp Westerbork, inlevering van achtergebleven stamkaarten en MD-formulieren + een bedankje.

Brief van de directeur Centraal Distributiekantoor aan Aad van As

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 413 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Dam, Levie geb. 24-03-97 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op: 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 413 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Dam, Levie geb. 24-03-97 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op: 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Levie van Dam

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 357 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Herbst, Frederika geb. 18-02-66 overleden te Westerbork op 12-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 357 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Herbst, Frederika geb. 18-02-66 overleden te Westerbork op 12-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Frederika Herbst

Van: Heilbut, Rob Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: schrijfdag; werken als etenhaler; muziek

Van: Heilbut, Rob Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: schrijfdag; werken als etenhaler; muziek

Briefkaart van Rob Heilbut aan H.L. Andersen vanuit kamp Westerbork

Personen