In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Enveloppe Geadresseerd aan: Den Weledelen Heer A. Visser Vreemdelingenkamp Westerbork Hooghalen Oost Datum: 1942-08

Enveloppe Geadresseerd aan: Den Weledelen Heer A. Visser Vreemdelingenkamp Westerbork Hooghalen Oost Datum: 1942-08

Enveloppe geadresseerd aan A. Visser

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 213 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Rees, Marianne geb. 28-11-60 overleden te Westerbork op 22-04-1943 op: 22-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 213 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Rees, Marianne geb. 28-11-60 overleden te Westerbork op 22-04-1943 op: 22-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marianne van Rees

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-10 Onderwerp: fijn dat je weer schreef; jammer de vele taalfouten; Chaja heeft veel plezier in het gastgezin van Mrs. Smith; over briefpost en gewicht; dingen kopen voor thuis, waar haal je het geld vandaan, die mensen doen al zoveel voor ons; &nbsp;‘die mag je niet lastig maken nu een fiets te kopen’; Eddy is weer thuisgekomen, hij is erg groot…; verder over Eddy…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-10 Onderwerp: fijn dat je weer schreef; jammer de vele taalfouten; Chaja heeft veel plezier in het gastgezin van Mrs. Smith; over briefpost en gewicht; dingen kopen voor thuis, waar haal je het geld vandaan, die mensen doen al zoveel voor ons; &nbsp;‘die mag je niet lastig maken nu een fiets te kopen’; Eddy is weer thuisgekomen, hij is erg groot…; verder over Eddy…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter Chaja vanuit Amsterdam

Van: Katz, Käthe&nbsp; Aan: Goldschmidt, M. Plaats: Izbica (District Lublin) Datum: 1942-07 Onderwerp: vermoedelijk wordt de schrijfster doorgestuurd naar Theresienstadt. &nbsp;

Van: Katz, Käthe&nbsp; Aan: Goldschmidt, M. Plaats: Izbica (District Lublin) Datum: 1942-07 Onderwerp: vermoedelijk wordt de schrijfster doorgestuurd naar Theresienstadt. &nbsp;

Briefkaart van Therese Käthe Katz uit het getto Izbica (district Lublin) aan M. Goldschmidt in Nürnberg

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: oktober 1942 Onderwerp: Alfred is ploegbaas geworden over een groep van 25 mannen. Ze werken bij Hooghalen. Hij vraagt aan Truus of zij vrijdagmorgen naar het station van Hooghalen kan komen. Bij zijn brief zit ook een briefje van een andere gemengd-gehuwde in het kamp. Of Truus dit op een adres in Groningen wil bezorgen.&nbsp;

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: oktober 1942 Onderwerp: Alfred is ploegbaas geworden over een groep van 25 mannen. Ze werken bij Hooghalen. Hij vraagt aan Truus of zij vrijdagmorgen naar het station van Hooghalen kan komen. Bij zijn brief zit ook een briefje van een andere gemengd-gehuwde in het kamp. Of Truus dit op een adres in Groningen wil bezorgen.&nbsp;

Brief van Alfred Stern aan Truus vanuit kamp Westerbork

De woning van de kampcommandant (Buijvoets) Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948

De woning van de kampcommandant (Buijvoets) Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948

Foto van de woning van de commandant in het Interneringskamp Westerbork

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp; Onderwerp: hoeveel personen zijn op jullie kamp; hoe slaap ze, in het mooie huis of in de stal?; of Chaja al tochten heeft gemaakt'; stuur je nog eens een kaartje…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp; Onderwerp: hoeveel personen zijn op jullie kamp; hoe slaap ze, in het mooie huis of in de stal?; of Chaja al tochten heeft gemaakt'; stuur je nog eens een kaartje…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter vanuit Amsterdam

Sjaal Sjaal, door de heer Lobstein in het kamp gedragen in de winter van 1944-1945.

Sjaal Sjaal, door de heer Lobstein in het kamp gedragen in de winter van 1944-1945.

Een in het kamp gedragen sjaal

Verklaring Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-17 Er wordt verklaard dat Miss E. (Hermine) Snoek als secretaresse werkzaam (voor de bevrijders) is geweest en dat ze haar werk uitstekend volbracht heeft.

Verklaring Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-17 Er wordt verklaard dat Miss E. (Hermine) Snoek als secretaresse werkzaam (voor de bevrijders) is geweest en dat ze haar werk uitstekend volbracht heeft.

Verklaring betreffende de werkzaamheden van Hermine Snoek

Van: Bolten, Hennie Aan: Velden, v.d., Mevr. Plaats: Den Haag Datum: 1943-12-17 Onderwerp: Doorsturen van een bericht uit Westerbork. het wordt steeds moelijker pakketjes op te sturen naar kamp Westerbork. Alice en Lotte hebben nog steeds niets van hun ouders gehoord.

Van: Bolten, Hennie Aan: Velden, v.d., Mevr. Plaats: Den Haag Datum: 1943-12-17 Onderwerp: Doorsturen van een bericht uit Westerbork. het wordt steeds moelijker pakketjes op te sturen naar kamp Westerbork. Alice en Lotte hebben nog steeds niets van hun ouders gehoord.

Brief van Hennie (y) Bolten aan mevrouw v.d. Velden vanuit 's-Gravenhage

Personen