We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Kortoef, J. en Truus Aan: Polak-Kortoef, Anna Datum: 1942-12-09 Plaats: Amsterdam Onderwerp: briefkaart van Mam uit Westerbork ontvangen, na twee weken niets meer gehoord te hebben. Er is behoefte aan dekens en andere zaken tegen de kou in de barakken. Het een en ander zal worden toegestuurd. Als het dekkende spul wordt ondertussen ingepakt. Het bakken van flensjes zal een dag worden uitgesteld en de volgende dag met begeleidende brief worden toegestuurd… (Brief is waarschijnlijk retour gestuurd, omdat Anna al was doorgestuurd naar Auschwitz op 8 december 1942)

Van: Kortoef, J. en Truus Aan: Polak-Kortoef, Anna Datum: 1942-12-09 Plaats: Amsterdam Onderwerp: briefkaart van Mam uit Westerbork ontvangen, na twee weken niets meer gehoord te hebben. Er is behoefte aan dekens en andere zaken tegen de kou in de barakken. Het een en ander zal worden toegestuurd. Als het dekkende spul wordt ondertussen ingepakt. Het bakken van flensjes zal een dag worden uitgesteld en de volgende dag met begeleidende brief worden toegestuurd… (Brief is waarschijnlijk retour gestuurd, omdat Anna al was doorgestuurd naar Auschwitz op 8 december 1942)

Brief van J. Kortoef en Truus Piket aan Anna Polak-Kortoef in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Ausweis Westerbork, kamp Van: Katz-Goldschmidt, Kaatje Zeer slecht leesbaar !

Ausweis Westerbork, kamp Van: Katz-Goldschmidt, Kaatje Zeer slecht leesbaar !

Ausweis van Kaatje Katz-Goldschmidt

Colofon

Van: Schrijver, N. Datum: 1943-09-29 (datum van verstrekking) Plaats: Westerbork, kamp Bijz.: met bemerkungen Barneveld, Vorlaufig zurueckgestellt

Van: Schrijver, N. Datum: 1943-09-29 (datum van verstrekking) Plaats: Westerbork, kamp Bijz.: met bemerkungen Barneveld, Vorlaufig zurueckgestellt

Ausweiskarte van N. Schrijver

Van: Eaton, J. Onderwerp: het leven in het bezet Saargebied. Eaton (familie van het gezin Magnus, Goldschmidt (moeders)kant) was als sergeant in het Amerikaanse leger in dit gebied na het einde van de oorlog gelegerd.

Van: Eaton, J. Onderwerp: het leven in het bezet Saargebied. Eaton (familie van het gezin Magnus, Goldschmidt (moeders)kant) was als sergeant in het Amerikaanse leger in dit gebied na het einde van de oorlog gelegerd.

Verslag van J. Eaton over het Saargebied in 1945 na de overgave van Duitsland

Barakken in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De centrale weg en aan de andere kant van de weg staande woonbarak is ook te zien. De gefotografeerde barak is waarschijnlijk een van de zestigers.

Barakken in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De centrale weg en aan de andere kant van de weg staande woonbarak is ook te zien. De gefotografeerde barak is waarschijnlijk een van de zestigers.

Zicht op een woonbarak en de centrale weg in kamp Westerbork

Drie dames staan in de sneeuw voor een barak in Schattenberg. Schattenberg, 1950.

Drie dames staan in de sneeuw voor een barak in Schattenberg. Schattenberg, 1950.

Foto van drie Indische vrouwen in (kamp) Schattenberg

Van: Gelder-Spetter, Fie en Rudi, van Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: aankomst en omstandigheden in het kamp. Op 2 oktober door de marechaussee uit het huis gehaald. Ze waren erop voorbereidt en hadden bijna alles al klaar staan. ‘s Nachts kwamen ze in kamp Westerbork terecht. Rudi en de rest van de familieleden uit Groningen zijn ook in het kamp terecht gekomen. Transport voor de volgende dag uit kamp Westerbork dreigt. ’Dit is het laatste wat je van me zult horen'. (Uiteindelijk gaan de schrijvers niet op 9 oktober, maar een week later op transport.)&nbsp;

Van: Gelder-Spetter, Fie en Rudi, van Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: aankomst en omstandigheden in het kamp. Op 2 oktober door de marechaussee uit het huis gehaald. Ze waren erop voorbereidt en hadden bijna alles al klaar staan. ‘s Nachts kwamen ze in kamp Westerbork terecht. Rudi en de rest van de familieleden uit Groningen zijn ook in het kamp terecht gekomen. Transport voor de volgende dag uit kamp Westerbork dreigt. ’Dit is het laatste wat je van me zult horen'. (Uiteindelijk gaan de schrijvers niet op 9 oktober, maar een week later op transport.)&nbsp;

Brief van Fie en Rudi van Gelder-Spetter vanuit kamp Westerbork

Proces-Verbaal betreffende aangifte vermissing van een persoonsbewijs betreft Schijveschuurder, B.&nbsp;met getuigenverklaringen van bevrijdde medegevangenen. Datum: 1945-04-14&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp

Proces-Verbaal betreffende aangifte vermissing van een persoonsbewijs betreft Schijveschuurder, B.&nbsp;met getuigenverklaringen van bevrijdde medegevangenen. Datum: 1945-04-14&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp

Aangifte vermissing persoonsbewijs met getuigenverklaringen

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Openingstijden van kantine i.v.m. inventaris opname.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Openingstijden van kantine i.v.m. inventaris opname.

Mededeling over de openingstijden van de kantine in verband met de opname van de inventaris

Jongeman leunend tegen een boompje. Plaats: Repatriëringskamp, Westerbork Datum: 1950 J.J. Thörig voor een barak in kamp Schattenberg.

Jongeman leunend tegen een boompje. Plaats: Repatriëringskamp, Westerbork Datum: 1950 J.J. Thörig voor een barak in kamp Schattenberg.

Foto van J.J.Thörig in Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg)

Sonder-Ausweis Querido, Abraham, 30-4-11, B6 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Querido, Abraham, 30-4-11, B6 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Abraham Querido

Van: Jacobi, Fia Aan: Belterman, J. Datum: 1943-04-09 Plaats: Vught, kamp Onderwerp: In Vught aangekomen, maar nog niet in het kamp. Ze zit tussen koffers en pakken te schrijven. Er is veel rumoer. De mensen op het station waren erg aardig. Er werd 2 keer koffie verstrekt.

Van: Jacobi, Fia Aan: Belterman, J. Datum: 1943-04-09 Plaats: Vught, kamp Onderwerp: In Vught aangekomen, maar nog niet in het kamp. Ze zit tussen koffers en pakken te schrijven. Er is veel rumoer. De mensen op het station waren erg aardig. Er werd 2 keer koffie verstrekt.

Briefkaart van Fia Jacobi aan J. Belterman vanuit kamp Vught

Appèl. Getekend door: Kok. Leo Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1943-02&nbsp; Een groep mannen van de NB staan op appèl en worden toegesproken door de OD. De mannen worden vanuit kamp Westerbork ingezet bij het leeghalen van het Apeldoornsche Bosch.

Appèl. Getekend door: Kok. Leo Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1943-02&nbsp; Een groep mannen van de NB staan op appèl en worden toegesproken door de OD. De mannen worden vanuit kamp Westerbork ingezet bij het leeghalen van het Apeldoornsche Bosch.

Aquarel van een appèl in het Apeldoornsche Bosch getekend door Leo Kok

Betreft: Het bouwen van 3 barakken in het Kamp Schattenberg. Situatie van het kamp de Donzel te Nistelrode. Schaal: 1:500 Datum: Juli 1959

Betreft: Het bouwen van 3 barakken in het Kamp Schattenberg. Situatie van het kamp de Donzel te Nistelrode. Schaal: 1:500 Datum: Juli 1959

Plattegrond van het plaatsen en verbouwen van drie barakken in het woonoord Schattenberg