In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1944

Mei 1944

Plaatsen in kamp Westerbork

Wegennet kamp Westerbork

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-10 Onderwerp: Werkzaam als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch, haar vader en rest van het gezin opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Ze was twee dagen vrij en heeft hen brieven gestuurd. Ze is blij dat ze samen zijn, maar ze vindt het moeilijk. Vraagt naar ouderlijk huis in Borger en of de spullen er nog staan. Verpleging Apeldoornsche Bosch moet 13 oktober naar Amsterdam en een deel krijgt dan een vrijstelling.&nbsp;

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-10 Onderwerp: Werkzaam als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch, haar vader en rest van het gezin opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Ze was twee dagen vrij en heeft hen brieven gestuurd. Ze is blij dat ze samen zijn, maar ze vindt het moeilijk. Vraagt naar ouderlijk huis in Borger en of de spullen er nog staan. Verpleging Apeldoornsche Bosch moet 13 oktober naar Amsterdam en een deel krijgt dan een vrijstelling.&nbsp;

Brief van Lina Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit het Apeldoornsche Bosch

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan: de kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek om voorraad insuline aan te kopen bij een apotheek in Meppel voor het ziekenhuis van het vrije kamp.

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan: de kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek om voorraad insuline aan te kopen bij een apotheek in Meppel voor het ziekenhuis van het vrije kamp.

Verzoek van Dr. A. Roozendaal aan de kampintendant om een voorraad insuline te kopen

Monumenten in kamp Westerbork

Verzetsgraf

Manuscript van Dr. Eva van der Wall met de titel 'Grossmutter reist'&nbsp; Onderwerp: beschrijving van de voorbereiding van een treinreis en de reis zelf van een een grootmoeder die haar familie wil gaan bezoeken.

Manuscript van Dr. Eva van der Wall met de titel 'Grossmutter reist'&nbsp; Onderwerp: beschrijving van de voorbereiding van een treinreis en de reis zelf van een een grootmoeder die haar familie wil gaan bezoeken.

Manuscript van Dr. Eva van der Wall met de titel 'Grossmutter reist'

Van: 2nd CA Regiment Aan: wie het betreft Plaats: Leipzig Datum: 1945-06 Onderwerp: desinfectie met DDT-poeder.

Van: 2nd CA Regiment Aan: wie het betreft Plaats: Leipzig Datum: 1945-06 Onderwerp: desinfectie met DDT-poeder.

Bewijs van behandeling met DDT-poeder in Leipzig

Doorgangskamp Westerbork

Portretfoto van Erna Asch-Rosenthal.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.&nbsp; Erna was huishoudster in de woning van de kampcommandant Gemmeker.

Portretfoto van Erna Asch-Rosenthal.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.&nbsp; Erna was huishoudster in de woning van de kampcommandant Gemmeker.

Portret van Erna Asch-Rosenthal

Schouwburg

Van: M. de Jong, bureau kampintendant Aan: hoofd N.M.A. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-14 Onderwerp: bijgaand briefje bij schrijven van Dr Roozendaal. Daarop met potlood handgeschreven notitie van Buijvoets: &nbsp;'In verband met opheffing kampziekenhuis (vrije kamp) niet nodig.'

Van: M. de Jong, bureau kampintendant Aan: hoofd N.M.A. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-14 Onderwerp: bijgaand briefje bij schrijven van Dr Roozendaal. Daarop met potlood handgeschreven notitie van Buijvoets: &nbsp;'In verband met opheffing kampziekenhuis (vrije kamp) niet nodig.'

Mededeling van het bureau van de kampintendant aan het hoofd N.M.A. over een schrijven van Dr. Roozendaal

Van: Bos, T.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-10-12&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Bos, T.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-10-12&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van T. Bos aan Staatsbosbeheer

Theater kamp Westerbork

Artiesten kamp Westerbork

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek aan apotheek om insuline af te geven.

Van: Roozendaal, hoofd medische dienst (Joods, vrije kamp) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-11 Onderwerp: verzoek aan apotheek om insuline af te geven.

Verzoek van Dr. Alexander Roozendaal om insuline aan de apotheek af te geven

Barak 9

Het bouwen van drie barakken Bestrating en beplanting Schattenberg Schaal: 1:200 Datum: 1959

Het bouwen van drie barakken Bestrating en beplanting Schattenberg Schaal: 1:200 Datum: 1959

Plattegrond met te bouwen barakken, bestrating en beplanting