In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Visitatie kamp Westerbork

Lippmann, Rosenthal & Co. kamp Westerbork

Verklaring dat Jules Cohen bij het Holland Transport in Theresienstadt werkzaamheden heeft te verrichten bij de kleine Vesting (kleinen Festung), 5 juni 1945.

Verklaring dat Jules Cohen bij het Holland Transport in Theresienstadt werkzaamheden heeft te verrichten bij de kleine Vesting (kleinen Festung), 5 juni 1945.

Verklaring

Mededeling Datum: 1943-11-06 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: sluiten van ramen in de toiletten bij vorst

Mededeling Datum: 1943-11-06 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: sluiten van ramen in de toiletten bij vorst

Mededeling sluiten van ramen in de toiletten bij vorst

Van: Batavier, M.&nbsp; Aan: Ras-Batavier, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: vraag om gebruiksvoorwerpen en wol en naald om sokken te stoppen. De schrijver heeft het druk met zijn werk als sanitäter.

Van: Batavier, M.&nbsp; Aan: Ras-Batavier, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: vraag om gebruiksvoorwerpen en wol en naald om sokken te stoppen. De schrijver heeft het druk met zijn werk als sanitäter.

Briefkaart van M. Batavier aan mevrouw Ras-Batavier vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Norden, Herman, 19-7-21, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Norden, Herman, 19-7-21, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Herman Norden

Binnenkomend of vertrekkend transport Mensen met bagage bij de trein. Hooghalen, 1942.

Binnenkomend of vertrekkend transport Mensen met bagage bij de trein. Hooghalen, 1942.

Mensen met bagage bij de trein in Hooghalen

Specifieke groepen kampbewoners

Islamitische Molukkers kamp Westerbork

Binnenlandse Strijdkrachten kamp Westerbork

Militair Gezag kamp Westerbork

Verstandelijk beperkte gevangenen kamp Westerbork

Orthodoxe Joden kamp Westerbork

Nederlandse leger kamp Westerbork

Prominente NSB'ers Interneringskamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Lichamelijk gehandicapte gevangenen kamp Westerbork

Visueel beperkte gevangenen kamp Westerbork

Niet-Joodse gevangenen doorgangskamp Westerbork

Katholieke Joden kamp Westerbork

Auditief beperkte gevangenen kamp Westerbork

Alte Lagerinsassen

Waffen-SS'ers Interneringkamp Westerbork

Gruppe Bühne

LGBTQ+ gemeenschap kamp Westerbork

Communistische Joden kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Katholieke Molukkers kamp Westerbork

Keiezen kamp Westerbork

Protestante Joden kamp Westerbork

RMS aanhangers Woonoord Schattenberg

Strafgevangenen kamp Westerbork

Barneveld Joden kamp Westerbork

Groep Leasa

Portugese Joden kamp Westerbork

Politieke gevangenen kamp Westerbork

Groep Onbekende Kinderen

Buitenlandse Joden kamp Westerbork

Palestina Pioniers kamp Westerbork

Verzet kamp Westerbork

Sinti en Roma

Reisverbod voor Sinti en Roma

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1936-11-06 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1936-11-06 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeente Vorden

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-11-10&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van de (kamp)boerderij.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1939-11-10&nbsp; Onderwerp: in gebruik geven van de (kamp)boerderij.

Brief van Houtvester Assen aan de directie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-02 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-02 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 6 in woonoord Schattenberg