We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Gans, Regina Zij wordt toegestaan het kamp te verlaten, om in de gemeente Westerbork en Hooghalen werk te verrichten.&nbsp; Geldig tot 16 september 1943.&nbsp;

Van: Gans, Regina Zij wordt toegestaan het kamp te verlaten, om in de gemeente Westerbork en Hooghalen werk te verrichten.&nbsp; Geldig tot 16 september 1943.&nbsp;

Ausweiskarte van Regina Gans in kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-12-11 Onderwerp: Lipmann-Rosenthal; nationaliteitenkwesties (Engelse nationaliteiten, Interneringskampen); tewerkstelling in Duitsland-Westerbork-Zurückstellungen-Nationaliteiten in Westerbork.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-12-11 Onderwerp: Lipmann-Rosenthal; nationaliteitenkwesties (Engelse nationaliteiten, Interneringskampen); tewerkstelling in Duitsland-Westerbork-Zurückstellungen-Nationaliteiten in Westerbork.

Bulletin nummer 24 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: het gaat niet goed met Jules; een oud-collega van Siegfried die vlakbij Jules woonde, bracht een boodschap van Jules en Liesje mee; van alles gekocht en dingen klaargelegd voor het volgende pakket; Siegfried kreeg een aanwijzing om van Willemsparkweg naar ‘Oost’ te verhuizen; Els hoeft vanwege haar gemengde huwelijk geen ster meer te dragen…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: het gaat niet goed met Jules; een oud-collega van Siegfried die vlakbij Jules woonde, bracht een boodschap van Jules en Liesje mee; van alles gekocht en dingen klaargelegd voor het volgende pakket; Siegfried kreeg een aanwijzing om van Willemsparkweg naar ‘Oost’ te verhuizen; Els hoeft vanwege haar gemengde huwelijk geen ster meer te dragen…

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 249 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Goudsmit, Jesaia geb. 30-03-74 overleden te Westerbork op 01-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 249 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Goudsmit, Jesaia geb. 30-03-74 overleden te Westerbork op 01-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jesaia Goudsmit

Kampgevangenen Kampgevangenen bij een wagon (vertrekkend transport) in Hooghalen Kamp Westerbork, 1942 &nbsp;

Kampgevangenen Kampgevangenen bij een wagon (vertrekkend transport) in Hooghalen Kamp Westerbork, 1942 &nbsp;

Een vertrekkend transport vanuit Hooghalen

Van: Hal, van der, G.A.&nbsp; Aan: Wehrmachtsbefehlshaber, generaal Christansen Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1942-10-05&nbsp; Onderwerp: vraag om vrijstelling van evacuatie in verband met oorlogsinvaliditeit (Grebbeberg).

Van: Hal, van der, G.A.&nbsp; Aan: Wehrmachtsbefehlshaber, generaal Christansen Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1942-10-05&nbsp; Onderwerp: vraag om vrijstelling van evacuatie in verband met oorlogsinvaliditeit (Grebbeberg).

Brief van G. A. van der Hal aan generaal Christiansen (Wehrmacht)

Adreswijziging Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-02-05 (postempel) Onderwerp: Alpern, Sigmund verhuist van Apeldoorn naar kamp Westerbork, barak 73

Adreswijziging Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-02-05 (postempel) Onderwerp: Alpern, Sigmund verhuist van Apeldoorn naar kamp Westerbork, barak 73

Adreswijziging van Sigmund Alpern aan mevrouw de Vries vanuit kamp Westerbork

Telegram Van: Aan: Snoek, Hermine Plaats: 'S-Gravenhage Datum: 1942-12-04 Onderwerp: registernummer doopsbewijs is Romeinsche 6 D 32 = Vanveen

Telegram Van: Aan: Snoek, Hermine Plaats: 'S-Gravenhage Datum: 1942-12-04 Onderwerp: registernummer doopsbewijs is Romeinsche 6 D 32 = Vanveen

Telegram aan Hermine Snoek

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve schoonzuster en kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-05 Onderwerp: maak het naar omstandigheden goed; pakketten ontvangen; censuur

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve schoonzuster en kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-05 Onderwerp: maak het naar omstandigheden goed; pakketten ontvangen; censuur

Brief van Morris Zomerplaag aan familie vanuit kamp Westerbork

Dienstreglement voor Dienstbereich 8 (Werkstatten II)

Kampregels voor Dienstbereich 8 (Werkstatten II)

Overeenkomst voor verkoop en afbraak van: 1 houten barak (nr. 74); 2 houten barakken (nr. 99-100)&nbsp; 2 houten barakken (53-54), deel van deze barakken Voor 15 februari 1949 moet de grond waar de barakken hebben gestaan schoon en puinvrij worden opgeleverd.

Overeenkomst voor verkoop en afbraak van: 1 houten barak (nr. 74); 2 houten barakken (nr. 99-100)&nbsp; 2 houten barakken (53-54), deel van deze barakken Voor 15 februari 1949 moet de grond waar de barakken hebben gestaan schoon en puinvrij worden opgeleverd.

Bewijs voor verkoop en afbraak van een aantal barakken van kamp Westerbork

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1943-01-23 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: zojuist pakket no. 28 ontvangen. De kinderen zijn heel blij met het gestuurde speelgoed. Met smart wacht de schrijver op het moment dat hij in de barak van zijn vrouw mag komen. Hij bedankt voor het serviesje en de pop voor de kinderen, het zeefje en het schrijfpapier…

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1943-01-23 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: zojuist pakket no. 28 ontvangen. De kinderen zijn heel blij met het gestuurde speelgoed. Met smart wacht de schrijver op het moment dat hij in de barak van zijn vrouw mag komen. Hij bedankt voor het serviesje en de pop voor de kinderen, het zeefje en het schrijfpapier…

Brief van Louis Stranders aan de familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 385 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Rosa, Simeon Julius geb. 20-02-43 overleden te Westerbork op 25-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 385 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Rosa, Simeon Julius geb. 20-02-43 overleden te Westerbork op 25-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Simeon Julius de Rosa

Verzoek Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Centraal Voorlichtingsbureau Aan: Jong, de, H. Datum: 1943-05-21 Onderwerp: verzoek of hij langs wil komen met de te verzorgen stukken ten behoeve van Estella de Jong-Cohen.

Verzoek Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Centraal Voorlichtingsbureau Aan: Jong, de, H. Datum: 1943-05-21 Onderwerp: verzoek of hij langs wil komen met de te verzorgen stukken ten behoeve van Estella de Jong-Cohen.

Verzoek van de Joodsche Raad voor Amsterdam, Centraal Voorlichtingsbureau aan H. de Jong

Gracht en prikkeldraad van het kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1943-1944&nbsp; De foto is genomen vanuit een wachttoren.&nbsp; Op de voorgrond de gracht en op de achtergrond barakken, waaronder de strafbarakken (met latrine).

Gracht en prikkeldraad van het kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1943-1944&nbsp; De foto is genomen vanuit een wachttoren.&nbsp; Op de voorgrond de gracht en op de achtergrond barakken, waaronder de strafbarakken (met latrine).

Zicht op de kampgracht en de latrine van de strafbarakken