We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Mededeling Van: Krankenhaus-Verwaltung Barak 4 Aan: Boas, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-27 Onderwerp: dochter Esther Ruth zal vandaag uit het ziekenhuis ontslagen worden.&nbsp;

Mededeling Van: Krankenhaus-Verwaltung Barak 4 Aan: Boas, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-27 Onderwerp: dochter Esther Ruth zal vandaag uit het ziekenhuis ontslagen worden.&nbsp;

Mededeling van het kampziekenhuis aan Salomon Boas

Van: Bureel kampintendant Aan: kamppolitie en N.B.S. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04/05 Onderwerp: toestemming voor Helene Cohen om zich buiten het kamp te begeven (straal van 6 km).

Van: Bureel kampintendant Aan: kamppolitie en N.B.S. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04/05 Onderwerp: toestemming voor Helene Cohen om zich buiten het kamp te begeven (straal van 6 km).

Vergunning aan Helene Cohen om zich buiten het kamp te begeven

Van: Heymans, Nathan Geboren: 1871-04-07 Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-12-24 Plaats: Westerbork, kamp, barak 84 Onderwerp: pakketten en pakketzegels, vlees en worst samen gegeten. Zo was er enigszins een Chanoeka stemming. Nathan is veel bij zijn dochter Erna in barak 19. Zij hebben centrale verwarming in hun barak. &nbsp;

Van: Heymans, Nathan Geboren: 1871-04-07 Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-12-24 Plaats: Westerbork, kamp, barak 84 Onderwerp: pakketten en pakketzegels, vlees en worst samen gegeten. Zo was er enigszins een Chanoeka stemming. Nathan is veel bij zijn dochter Erna in barak 19. Zij hebben centrale verwarming in hun barak. &nbsp;

Brief van Nathan Heymans aan A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-18

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-18

Recept voor Esther Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. Plaats: Barneveld Datum: 1942-12-23 Onderwerp: bedankt voor de brief en het overbrengen van zijn gevoelens; het gezin De Jong begint te wennen aan de nieuwe locatie; het wordt wel voller en het is daardoor behelpen; bezoek is nog niet mogelijk, totdat er een regeling komt; misschien kan Willems het op de zondag proberen; de schrijver wil zich aan wijden aan een vertaling van een boek over de Portugese avonturier Fradique Mendes (fictie).

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. Plaats: Barneveld Datum: 1942-12-23 Onderwerp: bedankt voor de brief en het overbrengen van zijn gevoelens; het gezin De Jong begint te wennen aan de nieuwe locatie; het wordt wel voller en het is daardoor behelpen; bezoek is nog niet mogelijk, totdat er een regeling komt; misschien kan Willems het op de zondag proberen; de schrijver wil zich aan wijden aan een vertaling van een boek over de Portugese avonturier Fradique Mendes (fictie).

Briefkaart van Dr. M. de Jong aan D. Willems vanuit De Schaffelaar in Barneveld

Van: Boas, Salomon Aan: Wil Plaats: Barneveld Datum: 1943-09-25 Onderwerp: Salomon is nu een week in Barneveld. Het weerzien met Esthertje was overweldigend. Ze is goed verzorgd en heeft aller harten veroverd. Verder schrijft Salomon getuige te zijn geweest van de geboorte van een baby.

Van: Boas, Salomon Aan: Wil Plaats: Barneveld Datum: 1943-09-25 Onderwerp: Salomon is nu een week in Barneveld. Het weerzien met Esthertje was overweldigend. Ze is goed verzorgd en heeft aller harten veroverd. Verder schrijft Salomon getuige te zijn geweest van de geboorte van een baby.

Brief van Salomon Boas aan Wil vanuit Barneveld

Vragenlijst Van: Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement, Polizeiabteilung Ingevuld door: Polak, Henriette Onderwerp: tot vaststelling van de beroepsopleiding van vrouwelijke vluchtelingen.

Vragenlijst Van: Eidgenössisches Justiz- und Polizeidepartement, Polizeiabteilung Ingevuld door: Polak, Henriette Onderwerp: tot vaststelling van de beroepsopleiding van vrouwelijke vluchtelingen.

Vragenlijst in verband met vaststelling van beroepsopleiding van vrouwelijke vluchtelingen

Rugbywedstrijd, karikatuur Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Op briefkaart getekend en per post verstuurd op 1942-12-19 naar de heer J. Bergsma e.a. te Leiden.

Rugbywedstrijd, karikatuur Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Op briefkaart getekend en per post verstuurd op 1942-12-19 naar de heer J. Bergsma e.a. te Leiden.

Karikatuur van een rugbywedstrijd getekend door Leo Kok

Personen