In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Vanaf 1942 begonnen de nazi’s met de deportaties van voornamelijk Joden uit heel Europa naar vernietigingskampen in het Oosten. Dit had gevolgen voor kamp Westerbork. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste geïnterneerden het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.  

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De dekolonisatieoorlog in het voormalige Nederlands-Indië was in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Dit verhaal werd opgetekend door conservator Guido Abuys. Meer over de familie Enthoven is te vinden in het boek Kroniek van het geslacht Enthoven (Zutphen 1991).&nbsp;

Het is 23 mei 1945. Henriette Enthoven-van Lier schrijft vanuit Mont Pèlerin in Zwitserland een brief aan haar familie, waarin ze terugkijkt naar het transport van kamp Westerbork naar Theresienstadt en haar aankomst in dit getto.

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Gerdien Verschoor was tussen 2019 en 2022 de directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Dit verhaal publiceerde zij op haar <a href="https://gerdienverschoor.wordpress.com/2019/02/07/het-treinbord/#more-3294">eigen website</a>.

Het moet ergens in de jaren negentig geweest zijn: het was na de Wende en ik werkte bij de Nederlandse Ambassade in Warschau. Alles in Polen veranderde. Als attaché voor pers- en culturele zaken richtte ik me niet alleen op pers en cultuur, maar ook op de historische en maatschappelijke onderwerpen die in die periode actueel waren. Vele musea en historische instituten maakten een transitie door: nu Polen het communisme van zich had afgeschud, konden vele verhalen eindelijk op een andere manier verteld worden.

Het treinbord

Dit verhaal, geschreven door conservator Guido Abuys, werd in 2018 als column gepubliceerd op de website van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.&nbsp;

Een houten beeldje van een jongen van een jaar of twaalf, gekleed in een blouse, korte broek, hoge sokken en wandelschoenen. Op het voetstuk zijn de initialen E.B. ingekrast en is het jaar 1941 duidelijk zichtbaar. Het beeldje zou geschonken zijn aan Jacques Schol, directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Een jongen vereeuwigd in hout

In juni 2025 verscheen Sprekende stenen. Stolpersteine in Zwolle, een publicatie waarin de verhalen van Joodse inwoners van Zwolle worden belicht. Ook voor het gezin Caneel, dat voor hun deportatie aan de Vispoortenplas 10 woonde, zijn struikelstenen gelegd.&nbsp;

Carolina Caneel-Bamberg, haar man Salomon Caneel en hun zoontje Mozes “Max” Caneel werden begin oktober 1942 vanuit Zwolle naar kamp Westerbork gebracht. Het was in die dagen overvol in het kamp: door de ontruiming van de Joodse werkkampen en de razzia’s waarbij de familieleden van de Joodse dwangarbeiders werden opgehaald, kwamen er zo’n 12.000 personen naar het kamp. In een brief aan vriendin Janny Bosman schrijft Carolina over de chaotische situatie en de onwetendheid over hun verdere lot. Ook vraagt ze om een paar hoge schoenen of laarsjes in maat 26 voor zoontje Max en een stel dekens, want die zijn ze inmiddels kwijtgeraakt.&nbsp;

"Onze Max is een reuzelieve schat..."

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Van: Prinses Beatrix Lyceum (Glion) Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1945-05-28 Onderwerp: cursusjaar 1944-1945. Walter Wijnberg is bevorderd naar klas 2.

Van: Prinses Beatrix Lyceum (Glion) Aan: Wijnberg, Walter Datum: 1945-05-28 Onderwerp: cursusjaar 1944-1945. Walter Wijnberg is bevorderd naar klas 2.

Schoolrapport van Walter Wijnberg

Plaats: Basel, Bahnhof Achter op de menukaart staan handtekeningen van Simon Wijnberg en zijn vrouw Selma. Medereizigers zijn onder andere Hanna Josephine Weijl (1914), Martha de Lime (1923), Sara Teixeira de Mattos (1906)…

Plaats: Basel, Bahnhof Achter op de menukaart staan handtekeningen van Simon Wijnberg en zijn vrouw Selma. Medereizigers zijn onder andere Hanna Josephine Weijl (1914), Martha de Lime (1923), Sara Teixeira de Mattos (1906)…

Menukaart met handtekeningen repatrianten

Onderwerp: Afbeeldingen die zijn gemaakt tijdens een bergwandeling in de omgeving van Glion, Zwitserland.&nbsp;

Onderwerp: Afbeeldingen die zijn gemaakt tijdens een bergwandeling in de omgeving van Glion, Zwitserland.&nbsp;

Foto's uit de omgeving van Glion, Zwitserland

Tekening: originele tekening, met passe-partout en lijstje. De tekening is gedateerd 6 maart 1945 en gemaakt door Werner Löwenhardt. Het prikkeldraad, de toegang, de weg langs het kamp, een gedeelte van de woning van de kampcommandant en huis I zijn op een bewolkte dag afgebeeld. Op de achterkant staat behalve de datering ook Inge/ Werner. Het is onduidelijk welke persoon (en) hiermee bedoeld wordt. &nbsp;

Tekening: originele tekening, met passe-partout en lijstje. De tekening is gedateerd 6 maart 1945 en gemaakt door Werner Löwenhardt. Het prikkeldraad, de toegang, de weg langs het kamp, een gedeelte van de woning van de kampcommandant en huis I zijn op een bewolkte dag afgebeeld. Op de achterkant staat behalve de datering ook Inge/ Werner. Het is onduidelijk welke persoon (en) hiermee bedoeld wordt. &nbsp;

Een tekening van de toegangsweg naar kamp Westerbork

Foto van Karel Hollander

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 183 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Bruin, Kaatje geb. 18-02-77 overleden te Westerbork op 10-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 183 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Bruin, Kaatje geb. 18-02-77 overleden te Westerbork op 10-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Kaatje de Bruin

Van: De Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Aan: de Groot, Samuel Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-08 Onderwerp:&nbsp;Samuel dient zich te melden bij de Zentralstelle om te kijken of hij in aanmerking komt voor vrijstelling van deportatie (arbeidsinzet).

Van: De Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Aan: de Groot, Samuel Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-08 Onderwerp:&nbsp;Samuel dient zich te melden bij de Zentralstelle om te kijken of hij in aanmerking komt voor vrijstelling van deportatie (arbeidsinzet).

Oproep aan Samuel de Groot om zich te melden bij De Zentralstelle für Jüdische Auswanderung

Van: Lies Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: laatste adres vader is barak 83; laatste bericht over vader is dat het goed met hem gaat… &nbsp;

Van: Lies Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: laatste adres vader is barak 83; laatste bericht over vader is dat het goed met hem gaat… &nbsp;

Brief van Lies aan familie vanuit kamp Westerbork

Foto van een groep mannen. Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-1942 Onderwerp: een groep (mannelijke) bewoners bij een barak; Chil Flam staat links.

Foto van een groep mannen. Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-1942 Onderwerp: een groep (mannelijke) bewoners bij een barak; Chil Flam staat links.

Foto van een groep mannen in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-29 Onderwerp: wel of niet geschikt voor werk in Duitsland.&nbsp;

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-29 Onderwerp: wel of niet geschikt voor werk in Duitsland.&nbsp;

Verklaring van het Gewestelijke Arbeidsbureau over Joseph van Dam

Van: onbekend Aan: de Zwarte, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-29 Onderwerp: ‘als je de briefkaart ontvangt zijn we reeds naar Polen vertrokken’

Van: onbekend Aan: de Zwarte, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-29 Onderwerp: ‘als je de briefkaart ontvangt zijn we reeds naar Polen vertrokken’

Briefkaart van een onbekend persoon aan de familie de Zwarte vanuit kamp Westerbork

Het Laboratorium&nbsp; Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Inrichting van het laboratorium in kamp Westerbork.

Het Laboratorium&nbsp; Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Inrichting van het laboratorium in kamp Westerbork.

Tekening, aquarel van het laboratorium in kamp Westerbork getekend door Otto Birman

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03 Onderwerp: Jiska schrijft over mooie kiekjes en het toesturen ervan; over school en wat ze gaan doen na de paasvakantie; ook bij hun op school lopen veel kinderen op klompen; moeder zou gaar aardappelbonnetjes willen hebben; de kwaliteit van de aardappelen is heel slecht, er moet veel worden weggegooid…&nbsp;

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03 Onderwerp: Jiska schrijft over mooie kiekjes en het toesturen ervan; over school en wat ze gaan doen na de paasvakantie; ook bij hun op school lopen veel kinderen op klompen; moeder zou gaar aardappelbonnetjes willen hebben; de kwaliteit van de aardappelen is heel slecht, er moet veel worden weggegooid…&nbsp;

Brief van Jiska Pinkhof aan Nel Hoogland vanuit Amsterdam

Van: registratie kamp Westerbork Aan: Levie, Herbert, P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: Stammliste; Palestina-certificaat; barakken 66 en 18; werkzaam in de garage van het kamp.&nbsp;

Van: registratie kamp Westerbork Aan: Levie, Herbert, P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: Stammliste; Palestina-certificaat; barakken 66 en 18; werkzaam in de garage van het kamp.&nbsp;

Ausweiskarte van Herber P. Levie in kamp Westerbork

Van: Bielschowsky, Hilde Aan: Guten Maedels Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-14 Onderwerp: uitstel van transport is niet mogelijk, er is geen grond voor uitstel voor haar ouders; het schrijven van de brief valt haar zwaar; bedankt voor de toegestuurde spullen, er is nog van alles nodig, onder andere dekens en de tijd dringt als ze dinsdag op transport moeten gaan….

Van: Bielschowsky, Hilde Aan: Guten Maedels Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-14 Onderwerp: uitstel van transport is niet mogelijk, er is geen grond voor uitstel voor haar ouders; het schrijven van de brief valt haar zwaar; bedankt voor de toegestuurde spullen, er is nog van alles nodig, onder andere dekens en de tijd dringt als ze dinsdag op transport moeten gaan….

Brief van Hilde Bielschowsky aan Guten Maedels vanuit kamp Westerbork

Nota van aankoop van boter en Vlees Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945

Nota van aankoop van boter en Vlees Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945

Nota van aankoop van boter en vlees

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1941-12-21 Onderwerp: van Amsterdam naar Amersfoort overgeplaatst; Nora mag hem iedere maand schrijven; Isaac is gezond; je mag ook typen…; hij wil graag weten hoe het met de baby is…hoe is het om moeder te zijn, hoe vindt Chaja het kindje…; …

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1941-12-21 Onderwerp: van Amsterdam naar Amersfoort overgeplaatst; Nora mag hem iedere maand schrijven; Isaac is gezond; je mag ook typen…; hij wil graag weten hoe het met de baby is…hoe is het om moeder te zijn, hoe vindt Chaja het kindje…; …

Brief van Isaac van Bergen aan zijn vrouw en kinderen vanuit kamp Amersfoort

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-08-18 Onderwerp: afstempeling oproepingen voor Joodse werkkampen; Joodse kapperszaken.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-08-18 Onderwerp: afstempeling oproepingen voor Joodse werkkampen; Joodse kapperszaken.

Bulletin nummer 7 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Betje de Levie (1927-1943).

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Betje de Levie (1927-1943).

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Betje de Levie

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-09-06 Onderwerp: aangifte van overlijden van vermiste Louis de Groot.

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-09-06 Onderwerp: aangifte van overlijden van vermiste Louis de Groot.

Mededeling van het Ministerie van Justitie over het overlijden van Louis de Groot

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders, broers en zussen Plaats: Vught, kamp Datum: 1944-03-19 Onderwerp: een briefje vanuit zijn nieuwe verblijf; hij maakt het nog goed; graag het een en ander toezenden; hij mag alle levensmiddelen, glas- en blikwerk ontvangen, een pakket, eenmaal in de week; graag boter in een jampot, een paar uien; geen ongekookte dingen sturen; tevens een zakmes en sokken, naald en garen…

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders, broers en zussen Plaats: Vught, kamp Datum: 1944-03-19 Onderwerp: een briefje vanuit zijn nieuwe verblijf; hij maakt het nog goed; graag het een en ander toezenden; hij mag alle levensmiddelen, glas- en blikwerk ontvangen, een pakket, eenmaal in de week; graag boter in een jampot, een paar uien; geen ongekookte dingen sturen; tevens een zakmes en sokken, naald en garen…

Brief van Eppo Gans aan zijn ouders, broers en zusters vanuit kamp Vught

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Serie AA no. 1770

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent Serie AA no. 1770

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Van: Levie-van Praag, Rachel Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-25 Onderwerp: vriendin van Lotte; ze werken samen en slapen boven elkaar; over Lotte; ze heeft de heer Feldman in de verte kunnen zien; hij kent haar man; de beide vrouwen praten veel samen, ook over hun echtgenoten…; behoefte aan een kennismaking…

Van: Levie-van Praag, Rachel Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-25 Onderwerp: vriendin van Lotte; ze werken samen en slapen boven elkaar; over Lotte; ze heeft de heer Feldman in de verte kunnen zien; hij kent haar man; de beide vrouwen praten veel samen, ook over hun echtgenoten…; behoefte aan een kennismaking…

Brief van Rachel Levie-van Praag aan T. Feldman vanuit kamp Westerbork

Bericht over gesloten huwelijken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: gesloten huwelijken in het kamp.

Bericht over gesloten huwelijken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: gesloten huwelijken in het kamp.

Bericht over vier gesloten huwelijken in kamp Westerbork

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Brief van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Van: Bureau Dr. Wachtel Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-15 Onderwerp: geboorten en overlijden in het kamp.

Van: Bureau Dr. Wachtel Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-15 Onderwerp: geboorten en overlijden in het kamp.

Bericht nummer 41 van Bureau Dr. Wachtel over overlijden en geboorten in kamp Westerbork

Foto van het gezin de Vries-Schellevis. Suzanne staat links.

Foto van het gezin de Vries-Schellevis. Suzanne staat links.

Foto van het gezin de Vries-Schellevis

Van: van opa en oma Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-19 Onderwerp: ze zijn blij dat Chaja het zo naar haar zin heeft (fietsen en met mooie poppen spelen); ze hebben Eddy bezocht, hij zag er goed uit; in de stad is het erg warm; ze stopt met schrijven, opa heeft honger…

Van: van opa en oma Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-19 Onderwerp: ze zijn blij dat Chaja het zo naar haar zin heeft (fietsen en met mooie poppen spelen); ze hebben Eddy bezocht, hij zag er goed uit; in de stad is het erg warm; ze stopt met schrijven, opa heeft honger…

Brief van oma en opa aan Chaja van Bergen vanuit Amsterdam

Van: de Vrijer, Dick Aan: Haagman, Clara (gericht aan zijn vrouw Miep via Clara) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-09 Onderwerp: vele brieven geschreven, de vraag is of alles in kamp Westerbork terecht komt; Dick heeft veel steun aan zijn dochter; het duurt allemaal zo lang; of de pakketten zijn ontvangen; heeft N. van Cleeff haar pakket ook ontvangen?

Van: de Vrijer, Dick Aan: Haagman, Clara (gericht aan zijn vrouw Miep via Clara) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-09 Onderwerp: vele brieven geschreven, de vraag is of alles in kamp Westerbork terecht komt; Dick heeft veel steun aan zijn dochter; het duurt allemaal zo lang; of de pakketten zijn ontvangen; heeft N. van Cleeff haar pakket ook ontvangen?

Brief van Dick de Vrijer aan Clara Haagman vanuit Rotterdam

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-28 Onderwerp: brief ontvangen.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-28 Onderwerp: brief ontvangen.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph (broer) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-17 Onderwerp: adreswijziging, verhuisd van barak 67 naar barak 60.&nbsp;

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph (broer) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-17 Onderwerp: adreswijziging, verhuisd van barak 67 naar barak 60.&nbsp;

Briefkaart van Abraham van Dam met een adreswijziging vanuit kamp Westerbork

Van: Caneel-Bamberg, C Aan: Bosman, Janny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-3-25 Onderwerp: wat je dagelijks in het kamp beleefd, kan niet zomaar beschreven worden. Je moet de situatie kennen om het te kunnen begrijpen; kleine Pierekien is schandalig lief en ziet er reuze best uit; de woorden die hij gebruikt, daar val je van om. Waar hij het vandaan haalt, dat snap je niet. En dan moet je hem Duits horen praten' leert hij van alle Duitse kinderen hier en hij leert ook Duitse versjes op school; gisteren is Werner Röttgen binnengekomen, die heeft het een en andere over Zwolle verteld; als je iets schrijft, gewoon over koetjes en kalfjes; graag opsturen wat nog uit het huis is gehaald (is gered)(onder andere door de politie), een pakje van Max en jurken. het kind heeft niets voor het voorjaar of de zomer; geef de groeten aan allen die wel eens naar ons vragen; over Evelientje, die met roodvonk in het ziekenhuis ligt, helemaal alleen, al een hele poos, haar vader is weg en haar moeder is in Vught; stuurt een boterbon en snoepbonnen toe…

Van: Caneel-Bamberg, C Aan: Bosman, Janny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-3-25 Onderwerp: wat je dagelijks in het kamp beleefd, kan niet zomaar beschreven worden. Je moet de situatie kennen om het te kunnen begrijpen; kleine Pierekien is schandalig lief en ziet er reuze best uit; de woorden die hij gebruikt, daar val je van om. Waar hij het vandaan haalt, dat snap je niet. En dan moet je hem Duits horen praten' leert hij van alle Duitse kinderen hier en hij leert ook Duitse versjes op school; gisteren is Werner Röttgen binnengekomen, die heeft het een en andere over Zwolle verteld; als je iets schrijft, gewoon over koetjes en kalfjes; graag opsturen wat nog uit het huis is gehaald (is gered)(onder andere door de politie), een pakje van Max en jurken. het kind heeft niets voor het voorjaar of de zomer; geef de groeten aan allen die wel eens naar ons vragen; over Evelientje, die met roodvonk in het ziekenhuis ligt, helemaal alleen, al een hele poos, haar vader is weg en haar moeder is in Vught; stuurt een boterbon en snoepbonnen toe…

Brief van C. Caneel-Bamberg aan Janny Bosman vanuit kamp Westerbork

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-06 Onderwerp: de post in het kamp is in de war; ze is bang dat ze niet bij de verjaardag van haar man kan zijn; stemming…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-06 Onderwerp: de post in het kamp is in de war; ze is bang dat ze niet bij de verjaardag van haar man kan zijn; stemming…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via Herman Kan) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1941-12 Onderwerp: kerstvakantie; voor haar verjaardag en Sinterklaas heeft Jiska van alles en nog wat gekregen; haar schoolrapportschrijvers; de gymnastiekleraar geeft lage cijfers…

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1941-12 Onderwerp: kerstvakantie; voor haar verjaardag en Sinterklaas heeft Jiska van alles en nog wat gekregen; haar schoolrapportschrijvers; de gymnastiekleraar geeft lage cijfers…

Van: de Bruin, Emanuel Aan: beste vriend Plaats: Hardenberg Datum: 1941-10-16 Onderwerp: gang van zaken; bonnen afgehaald van verschillende winkeliers; distributiekantoor werkzaamheden; drukkerij; &nbsp;mappen met toewijzingen rondbrengen; over de arrestatie van Witpeerd en de bemoeienis van de burgemeester….

Van: de Bruin, Emanuel Aan: beste vriend Plaats: Hardenberg Datum: 1941-10-16 Onderwerp: gang van zaken; bonnen afgehaald van verschillende winkeliers; distributiekantoor werkzaamheden; drukkerij; &nbsp;mappen met toewijzingen rondbrengen; over de arrestatie van Witpeerd en de bemoeienis van de burgemeester….

Brief van Emanuel de Bruin aan beste vriend vanuit Hardenberg

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-25 Onderwerp: Jiska ligt op bed met buikpijn; morgen is er een feest; met een ander meisje krijgt ze Franse les; Betty Themans is een nieuw vriendinnetje, ze is vreselijk dik…

Van: Pinkhof, Jiska Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-25 Onderwerp: Jiska ligt op bed met buikpijn; morgen is er een feest; met een ander meisje krijgt ze Franse les; Betty Themans is een nieuw vriendinnetje, ze is vreselijk dik…

Van: het Ministerie van Justitie Aan: de Groot, Samuel Plaats: Den Haag Datum: 1951-09-06 Onderwerp: mededeling over het overlijden van Marcus de Groot.

Van: het Ministerie van Justitie Aan: de Groot, Samuel Plaats: Den Haag Datum: 1951-09-06 Onderwerp: mededeling over het overlijden van Marcus de Groot.

Mededeling van het Ministerie van Justitie over het overlijden van Marcus de Groot

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam

Van: Palache-Rosenberg, Lies Aan: mijn lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-23 Onderwerp: circulaire gedrukt door de familie in het kader van het overlijden van Jules; bedankt voor de brieven met troostende woorden; Lies heeft steunzolen gekregen; ze is weer verhuisd. ze is haat tafelgenoten van haar oude barak kwijt, doordat zij doorgestuurd zijn of in een andere barak zijn terecht gekomen; ze krijgt een andere baan. Ze had leuke chefs. Ze heeft aan deze twee mannen de sigaren van Jules gegeven. Ze waren er erg blij mee. Zij zijn al vier jaar in het kamp….&nbsp;

Van: Palache-Rosenberg, Lies Aan: mijn lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-23 Onderwerp: circulaire gedrukt door de familie in het kader van het overlijden van Jules; bedankt voor de brieven met troostende woorden; Lies heeft steunzolen gekregen; ze is weer verhuisd. ze is haat tafelgenoten van haar oude barak kwijt, doordat zij doorgestuurd zijn of in een andere barak zijn terecht gekomen; ze krijgt een andere baan. Ze had leuke chefs. Ze heeft aan deze twee mannen de sigaren van Jules gegeven. Ze waren er erg blij mee. Zij zijn al vier jaar in het kamp….&nbsp;

Brief van Lies aan mijn lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Nieuwkerk, mevrouw Plaats: Dresden Datum: 1942-02-06 Onderwerp: bedankje; over haar broer Günt(h)er (Höxter), hoe het met hem gaat; een aantal keer geschreven, maar geen antwoord gekregen.&nbsp; Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Nieuwkerk, mevrouw Plaats: Dresden Datum: 1942-02-06 Onderwerp: bedankje; over haar broer Günt(h)er (Höxter), hoe het met hem gaat; een aantal keer geschreven, maar geen antwoord gekregen.&nbsp; Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Briefkaart van Margot Sara Nalowitz aan mevrouw Nieuwkerk vanuit Dresden

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Children Committee Hostel, Yorkshire, Engeland Datum: 1946-06-19 Onderwerp: met 51 kinderen en 7 begeleiders een uitstapje gemaakt naar een hoge berg, zesmaal de Westertoren op elkaar…; in een mijn onder de berg geweest, 600 voet onder de aarde; het dagboek;…

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Children Committee Hostel, Yorkshire, Engeland Datum: 1946-06-19 Onderwerp: met 51 kinderen en 7 begeleiders een uitstapje gemaakt naar een hoge berg, zesmaal de Westertoren op elkaar…; in een mijn onder de berg geweest, 600 voet onder de aarde; het dagboek;…

Briefkaart van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Van: Lierens, D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-22 Onderwerp: pakket ontvangen, stuur onmiddellijk was…

Van: Lierens, D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-22 Onderwerp: pakket ontvangen, stuur onmiddellijk was…

Briefkaart van D. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: sprot heerlijk geweest…

Van: Querido, Levie Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: sprot heerlijk geweest…

Brief(je) van Levie Querido vanuit kamp Westerbork

Van: Bos, Fa.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum:&nbsp;1951-10 Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Bos, Fa.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum:&nbsp;1951-10 Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van familie Bos aan Staatsbosbeheer

Van: Palache, Reina Aan: Corrie Plaats: Oegstgeest Datum: 1945-04/07 Onderwerp: Reina begint alvast aan een lange brief nu de oorlog aan het eind lijkt te komen; onderduik; geen honger en koude geleden; na een paar weken weer boven water; op het adres gebleven, omdat de omstandigheden voor haar in Den Haag niet best waren; bevrijding; N.B.S. en N.S.B.; de wintermaanden; de Canadezen; verdere lotgevallen en een tekening van luchtdroppingen…

Van: Palache, Reina Aan: Corrie Plaats: Oegstgeest Datum: 1945-04/07 Onderwerp: Reina begint alvast aan een lange brief nu de oorlog aan het eind lijkt te komen; onderduik; geen honger en koude geleden; na een paar weken weer boven water; op het adres gebleven, omdat de omstandigheden voor haar in Den Haag niet best waren; bevrijding; N.B.S. en N.S.B.; de wintermaanden; de Canadezen; verdere lotgevallen en een tekening van luchtdroppingen…

Brief van Reina Palache aan Corrie vanuit Oegstgeest

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-05 Onderwerp: brief van Chaja ontvangen, koppelt terug met wat Chaja geschreven heeft en dat zij zo in Engeland geniet bij het gezin Smith waar zij is ondergebracht; over hoe haar Engels is; donderdag gaat Nora haar zoon Eddy ophalen. het wordt dan weer wat drukker thuis…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08-05 Onderwerp: brief van Chaja ontvangen, koppelt terug met wat Chaja geschreven heeft en dat zij zo in Engeland geniet bij het gezin Smith waar zij is ondergebracht; over hoe haar Engels is; donderdag gaat Nora haar zoon Eddy ophalen. het wordt dan weer wat drukker thuis…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan Chaja

Van: Teixeira de Mattos, A. Aan: Rechtsanwalt P.J. Schumacher Plaats: Rotterdam Datum: 1966-08-16 Onderwerp: verklaring over Arbeitseisatz in Duitsland.&nbsp;

Van: Teixeira de Mattos, A. Aan: Rechtsanwalt P.J. Schumacher Plaats: Rotterdam Datum: 1966-08-16 Onderwerp: verklaring over Arbeitseisatz in Duitsland.&nbsp;

Brief van A. Teixeira de Mattos aan Rechtsanwalt P.J. Schumacher

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-01 Onderwerp: pakketpost; verwarring over de barak van Jules, barak 3 of 6?; Siegfried heeft voorlopig uitstel van transport gekregen; de zorgen blijven…

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-01 Onderwerp: pakketpost; verwarring over de barak van Jules, barak 3 of 6?; Siegfried heeft voorlopig uitstel van transport gekregen; de zorgen blijven…

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: Smith, Miss Aan: van Bergen, Chaja Plaats:&nbsp;Bushey Heath Datum: 1946 Onderwerp: ze bedankt Chaja voor het fotoboek met Hollandse taferelen, het brengt ze in verleiding tot een bezoek; ze is blij dat Chaja veilig thuisgekomen is; de familie zal dolblij geweest zijn; ze hoeven niet terugbetaald worden voor hun hulp, de kosten zijn te verwaarlozen en jullie hebben geleden onder de bezetting…zie het als een klein geschenk…

Van: Smith, Miss Aan: van Bergen, Chaja Plaats:&nbsp;Bushey Heath Datum: 1946 Onderwerp: ze bedankt Chaja voor het fotoboek met Hollandse taferelen, het brengt ze in verleiding tot een bezoek; ze is blij dat Chaja veilig thuisgekomen is; de familie zal dolblij geweest zijn; ze hoeven niet terugbetaald worden voor hun hulp, de kosten zijn te verwaarlozen en jullie hebben geleden onder de bezetting…zie het als een klein geschenk…

Brief van Miss Smith aan Chaja van Bergen vanuit Engeland

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-18 Onderwerp: het zenden van rugzakken naar kamp Westerbork voor personen die zich bijvoorbeeld in kamp Amersfoort bevinden, vermeld onder andere ‘Depot’ ; gemengd-gehuwden; verscherping controle Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork; pakketpost naar kamp Westerbork met distributievrije levensmiddelen…

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-18 Onderwerp: het zenden van rugzakken naar kamp Westerbork voor personen die zich bijvoorbeeld in kamp Amersfoort bevinden, vermeld onder andere ‘Depot’ ; gemengd-gehuwden; verscherping controle Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork; pakketpost naar kamp Westerbork met distributievrije levensmiddelen…

Bulletin nummer 21 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Oudshoorn, A.C.&nbsp; Aan: Commissie voor oorlogspleegkinderen&nbsp; Plaats: Delft Datum: 1946-11-11 Onderwerp: Misverstand, Ruth Heller niet bekend bij pleegouders.

Van: Oudshoorn, A.C.&nbsp; Aan: Commissie voor oorlogspleegkinderen&nbsp; Plaats: Delft Datum: 1946-11-11 Onderwerp: Misverstand, Ruth Heller niet bekend bij pleegouders.

Brief van A.C. Oudshoorn aan de Commissie voor Oorlogspleegkinderen

Bericht over gesloten huwelijken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: vier gesloten huwelijken in kamp Westerbork.

Bericht over gesloten huwelijken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: vier gesloten huwelijken in kamp Westerbork.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Blits, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-30&nbsp; Onderwerp: persoonsbewijs gemengd gehuwde, met een rode ‘J’.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Blits, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-30&nbsp; Onderwerp: persoonsbewijs gemengd gehuwde, met een rode ‘J’.

Persoonsbewijs van Rebecca Blits

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-27 Onderwerp: brief van Liesje; het gedeelte dat over het afscheid van moeder en Henny ging, heeft Elsje achterwege gelaten; vader is verhuisd naar barak 3, zaal 5; afscheid van moeder en Henny moet voor Liesje ontzettend zijn geweest; gekookt voedsel verzenden bij de huidige temperaturen bederft…&nbsp;

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-27 Onderwerp: brief van Liesje; het gedeelte dat over het afscheid van moeder en Henny ging, heeft Elsje achterwege gelaten; vader is verhuisd naar barak 3, zaal 5; afscheid van moeder en Henny moet voor Liesje ontzettend zijn geweest; gekookt voedsel verzenden bij de huidige temperaturen bederft…&nbsp;

Groepsfoto. Aantal mannen voor een barak, op een zondag in het Joodse werkkamp Mantinge, 1942. Voorste rij, 3de van links: Daniel Egger, geb. 1923-06-23.

Groepsfoto. Aantal mannen voor een barak, op een zondag in het Joodse werkkamp Mantinge, 1942. Voorste rij, 3de van links: Daniel Egger, geb. 1923-06-23.

Luchtfoto van de radiotelescopen en het woonoord Schattenberg