In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bonkaart KA 411-412 Voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 Bonkaart is compleet omdat deze niet geldig is verklaard.

Bonkaart KA 411-412 Voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 Bonkaart is compleet omdat deze niet geldig is verklaard.

Bonkaart voor voedingsmiddelen

Notie over het versturen van een pakket of een brief naar kamp Westerbork; Joodse Raad.

Notie over het versturen van een pakket of een brief naar kamp Westerbork; Joodse Raad.

Notie over het versturen van een pakket of een brief naar kamp Westerbork

Van: Moolhuizen-Pelle, J.C Onderwerp: haar verblijf in kamp Westerbork als meisje van vier jaar oud, samen met haar zusje en haar moeder Sara Krant. Ze kwamen op 8 augustus 1944 in kamp Westerbork terecht en werden op 1 september 1944 uit het kamp ontslagen vanwege een gemengd-gehuwde status. De nadruk van het verhaal ligt op de voorgeschiedenis, de periode na het ontslag uit het kamp en de naoorlogs-verwerking met onder andere bezoeken aan het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en Auschwitz-Birkenau.

Van: Moolhuizen-Pelle, J.C Onderwerp: haar verblijf in kamp Westerbork als meisje van vier jaar oud, samen met haar zusje en haar moeder Sara Krant. Ze kwamen op 8 augustus 1944 in kamp Westerbork terecht en werden op 1 september 1944 uit het kamp ontslagen vanwege een gemengd-gehuwde status. De nadruk van het verhaal ligt op de voorgeschiedenis, de periode na het ontslag uit het kamp en de naoorlogs-verwerking met onder andere bezoeken aan het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en Auschwitz-Birkenau.

Verslag van J.C. Moolhuizen-Pelle

Dienstbereiche

Dienstbereich Besondere Lagerwerkstatten

Religieus leven kamp Westerbork

Joodse huwelijken kamp Westerbork

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Sluiting Joodse bedrijven

Algemene bepalingen. OD Strafbarakken. Bewoners van kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-25. Onderwerp: algemene bepalingen van 18 punten. Getekend door de dienstleider A. Pisk en blokleider S. Sluyter. Zie ook inv.nr. 108.

Algemene bepalingen. OD Strafbarakken. Bewoners van kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-25. Onderwerp: algemene bepalingen van 18 punten. Getekend door de dienstleider A. Pisk en blokleider S. Sluyter. Zie ook inv.nr. 108.

Algemene bepalingen voor de bewoners van kamp Westerbork

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonderausweis

Van: Prov. Elektr.bedrijf Groningen Aan: Commandant Lager Westerbork Plaats: Groningen Datum: 1942-11-21 Onderwerp: Uitbreiding transformatorhuis

Van: Prov. Elektr.bedrijf Groningen Aan: Commandant Lager Westerbork Plaats: Groningen Datum: 1942-11-21 Onderwerp: Uitbreiding transformatorhuis

Brief van het Prov. Elektr. bedrijf Groningen aan de commandant van het Lager Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-24, No. 35&nbsp; Inhoud: Uitgaand transport van 25 mei 1943, afwikkeling van de bagage; betrokkenheid van de Fliegende Kolonne (FK) en de Ordedienst (OD).

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-24, No. 35&nbsp; Inhoud: Uitgaand transport van 25 mei 1943, afwikkeling van de bagage; betrokkenheid van de Fliegende Kolonne (FK) en de Ordedienst (OD).

Lagerbefehl No. 35

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verplichte inenting

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verplichte inenting

Mededeling over verplichte inenting

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-27 Onderwerp: brief van Liesje; het gedeelte dat over het afscheid van moeder en Henny ging, heeft Elsje achterwege gelaten; vader is verhuisd naar barak 3, zaal 5; afscheid van moeder en Henny moet voor Liesje ontzettend zijn geweest; gekookt voedsel verzenden bij de huidige temperaturen bederft…&nbsp;

Van: Alfred en Els Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-27 Onderwerp: brief van Liesje; het gedeelte dat over het afscheid van moeder en Henny ging, heeft Elsje achterwege gelaten; vader is verhuisd naar barak 3, zaal 5; afscheid van moeder en Henny moet voor Liesje ontzettend zijn geweest; gekookt voedsel verzenden bij de huidige temperaturen bederft…&nbsp;

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Schoolschrift Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork, kamp betreft: schrijven

Schoolschrift Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork, kamp betreft: schrijven

Schoolschrift van Leo Meijer

Bewijs van Sara Jacobs, geb. 23-01-1928 te Rotterdam.&nbsp; Verklaring dat zij meerdere maanden als enigste verzorgster werkzaam was op de afdeling zieke zuigelingen en kinderen en dat zij ondanks haar jonge leeftijd alle opdrachten zeer goed heeft uitgevoerd. Ze nam de aanbeveling mee naar Bergen-Belsen. Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp

Bewijs van Sara Jacobs, geb. 23-01-1928 te Rotterdam.&nbsp; Verklaring dat zij meerdere maanden als enigste verzorgster werkzaam was op de afdeling zieke zuigelingen en kinderen en dat zij ondanks haar jonge leeftijd alle opdrachten zeer goed heeft uitgevoerd. Ze nam de aanbeveling mee naar Bergen-Belsen. Datum: 1943-11-20&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp

Aanbeveling voor Sara Jacobs in kamp Westerbork

Personen