We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Calendarium kamp Westerbork

1939

Juli 1939

Augustus 1939

Januari 1939

Februari 1939

Maart 1939

December 1939

April 1939

Mei 1939

November 1939

Oktober 1939

September 1939

Juni 1939

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: kampgevangenen staan in de deuropening van een wagon, kort voor het vertrek van de trein.

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: kampgevangenen staan in de deuropening van een wagon, kort voor het vertrek van de trein.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 1ste Jaargang, No. 7 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-07 Onderwerp: slagzin van de week; het menselijke lichaam; het röntgenapparaat op de polikliniek; gedicht rookrelaas; wetenschappelijke vraag van de week; gedicht middernacht; het recht; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 1ste Jaargang, No. 7 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-07 Onderwerp: slagzin van de week; het menselijke lichaam; het röntgenapparaat op de polikliniek; gedicht rookrelaas; wetenschappelijke vraag van de week; gedicht middernacht; het recht; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Orgaan met de titel 'Opbouw' uitgegeven voor het ziekenhuis van het Interneringskamp Westerbork

Van: Het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1946-01-11 Onderwerp: benoeming van Joseph van Dam als bewindvoerder over zijn broer Abraham van Dam en diens vrouw Betje. &nbsp;

Van: Het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1946-01-11 Onderwerp: benoeming van Joseph van Dam als bewindvoerder over zijn broer Abraham van Dam en diens vrouw Betje. &nbsp;

Bewijs van benoeming van Joseph van Dam als bewindvoerder over Abraham van Dam en diens vrouw

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-09-21 Onderwerp: wettelijke inschrijving als aanstaande echtgenoot van Werner; klein fuifje met vrienden in het kamp, hoofdpersoon ‘Stella’ is helaas niet aanwezig; Stella zal voorlopig in Amsterdam blijven; trouwen in Westerbork of nog even wachten; er gaan geruchten dat de transporten op 15 oktober worden stopgezet en dat de kampcapaciteit zal worden vergroot van 10- tot 15.000 kampgevangenen; vanaf 1 december moet Nederland vrij van Joden zijn, kamp Westerbork moet dan ontruimd zijn, er zullen twee nieuwe kampen worden gebouwd; over wat Werner voor binnenkomende bekenden en ‘familie’ (Bino) en de oude heer van der Wieken kon doen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-09-21 Onderwerp: wettelijke inschrijving als aanstaande echtgenoot van Werner; klein fuifje met vrienden in het kamp, hoofdpersoon ‘Stella’ is helaas niet aanwezig; Stella zal voorlopig in Amsterdam blijven; trouwen in Westerbork of nog even wachten; er gaan geruchten dat de transporten op 15 oktober worden stopgezet en dat de kampcapaciteit zal worden vergroot van 10- tot 15.000 kampgevangenen; vanaf 1 december moet Nederland vrij van Joden zijn, kamp Westerbork moet dan ontruimd zijn, er zullen twee nieuwe kampen worden gebouwd; over wat Werner voor binnenkomende bekenden en ‘familie’ (Bino) en de oude heer van der Wieken kon doen.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op de kampboerderij. De kinderen (Stefan en Ursula) van filmmaker en kampfotograaf Breslauer maken een onderdeel uit van het vastgelegde decor.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op de kampboerderij. De kinderen (Stefan en Ursula) van filmmaker en kampfotograaf Breslauer maken een onderdeel uit van het vastgelegde decor.

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 14 augustus 1942 - Auschwitz

Transporttrein Tekening gemaakt door W. Löwenhardt Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944

Transporttrein Tekening gemaakt door W. Löwenhardt Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-1944

Foto van een tekening van een vertrekkende trein in kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-02-05 Onderwerp: beroepsaanduiding op persoonsbewijzen wordt in kamp Westerbork overgenomen; correspondentie met personen, die vanuit België of Frankrijk zijn gedeporteerd; correspondentie kamp Westerbork, efficiënter rechtstreeks post te sturen met opgave van geboortedatum en baraknummer; huwelijken Westerbork, beperkingen voor mensen van buiten vanwege verbod op bezoek; pakketten Westerbork en Vught; verbod contact met Duitse instanties.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-02-05 Onderwerp: beroepsaanduiding op persoonsbewijzen wordt in kamp Westerbork overgenomen; correspondentie met personen, die vanuit België of Frankrijk zijn gedeporteerd; correspondentie kamp Westerbork, efficiënter rechtstreeks post te sturen met opgave van geboortedatum en baraknummer; huwelijken Westerbork, beperkingen voor mensen van buiten vanwege verbod op bezoek; pakketten Westerbork en Vught; verbod contact met Duitse instanties.

Bulletin nummer 32 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak nr. 211 in woonoord Schattenberg. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: dec. 1959 Opmerking: het gebouwtje, een broeikas, werd geplaatst tussen de woning van Van der Speck O'Breen en het weeshuis in, de plek waar ooit de kas stond. daarnaast staat een berging, barak 212.

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak nr. 211 in woonoord Schattenberg. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: dec. 1959 Opmerking: het gebouwtje, een broeikas, werd geplaatst tussen de woning van Van der Speck O'Breen en het weeshuis in, de plek waar ooit de kas stond. daarnaast staat een berging, barak 212.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak nr. 211 in woonoord Schattenberg

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-29 Onderwerp: vader geadresseerde hoeft geen jodenster meer te dragen; ziekten; voorjaarsschoonmaak; bedden; werken; lezen van boeken

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-29 Onderwerp: vader geadresseerde hoeft geen jodenster meer te dragen; ziekten; voorjaarsschoonmaak; bedden; werken; lezen van boeken

Brief van E.B. Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Amersfoort

Brief Van: Raad voor het Rechtsherstel, afdeling Effectenregistratie Aan: Asscher, A, Asscher, J. en Asscher, I.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1949-03-29 Onderwerp: erkenning van het bezitten van effecten.

Brief Van: Raad voor het Rechtsherstel, afdeling Effectenregistratie Aan: Asscher, A, Asscher, J. en Asscher, I.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1949-03-29 Onderwerp: erkenning van het bezitten van effecten.

Brief Raad voor het Rechtsherstel, afdeling Effectenregistratie aan de familie Asscher

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-03-25 Onderwerp: bagage Westerbork en Vught; inkwartiering gemengd-gehuwden; post naar ‘Ostland’ ; pakketpost kamp Vught.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-03-25 Onderwerp: bagage Westerbork en Vught; inkwartiering gemengd-gehuwden; post naar ‘Ostland’ ; pakketpost kamp Vught.

Bulletin nummer 35 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Wethouder voor Arbeidszaken Kropman Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administraties Plaats: Amsterdam Datum: 1940-12-24 Onderwerp: verbod in dienstneming joden

Van: Wethouder voor Arbeidszaken Kropman Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administraties Plaats: Amsterdam Datum: 1940-12-24 Onderwerp: verbod in dienstneming joden

Brief

Plaatsen in kamp Westerbork

Fürsorge

Van: Staatsbedrijf P.T.T. plaatselijke telefoondienst Amsterdam Onderwerp: mededeling dat op last van de Duitse autoriteiten de Joden voortaan als telefoonabonnee worden uitgesloten.

Van: Staatsbedrijf P.T.T. plaatselijke telefoondienst Amsterdam Onderwerp: mededeling dat op last van de Duitse autoriteiten de Joden voortaan als telefoonabonnee worden uitgesloten.

Brief van de P.T.T. over het uitsluiten van Joden als telefoonabonnee