In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewaking kamp Westerbork

Straffen kamp Westerbork

Mishandelingen kamp Westerbork

Werk bewoners buiten kamp Westerbork

Landarbeiders kamp Westerbork

Kamporganisatie kamp Westerbork

Administratie kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Kommandantur

Prikkeldraad kamp Westerbork

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Ontspanning kamp Westerbork

Muziek kamp Westerbork

Kinderkoor kamp Westerbork

Optredens kamp Westerbork

Klassieke muziek kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Frontkämpfer Sperre kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Sport kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Mislukt evacuatieplan Westerbork

Kappersafdeling kamp Westerbork

Vluchtelingenkampen

Vluchtelingenkamp Hoek van Holland

Vrijlating uit kamp Westerbork

Omstanders kamp Westerbork

Specifieke groepen kampbewoners

Orthodoxe Joden kamp Westerbork

Kamporkest kamp Westerbork

Appèlplaats kamp Westerbork

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Palästina

SD/Sipo kamp Westerbork

Plattegrond Kamp Westerbork Met legenda, ingekleurd met potlood en voorzien van aanvullingen en aanwijzingen.

Plattegrond Kamp Westerbork Met legenda, ingekleurd met potlood en voorzien van aanvullingen en aanwijzingen.

Plattegrond Kamp Westerbork

Joodsche belevenissen 1942. Schrijver onbekend. Verslag over Kamp Westerbork. Bladz.: 3

Joodsche belevenissen 1942. Schrijver onbekend. Verslag over Kamp Westerbork. Bladz.: 3

Joodse belevenissen in kamp Westerbork

Collaboratie

Nationale Jeugdstorm

Landwacht

Organisatie van de Jodenvervolging

RSHA

Zenstralstelle für Judische Auswanderung

IV B4

Werkplaatsen kamp Westerbork

Timmerwerkplaats

Naaiatelier

Gracht kamp Westerbork

Gemeente Westerbork

Burgerlijke stand kamp Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Gevangenis kamp Westerbork

Bagagebarakken kamp Westerbork

Barakkenindeling

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Oppakken en verzamelen

Razzia's

Represaille razzia's

Ziekenhuisbarakken

Apotheek

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Oostfrontstrijders

Anti-Joodse maatregelen

Boekbinderij

Houtzagerij

Constructiewerkplaats

Speelgoedmakerij

Kousenweverij

Schoenmakerij

Lederbewerksatelier

Breiatelier

Schilderwerkplaats

Kleermakerij

Horlogemakerij

Kuiperij

Oliemakerij

Stoffeerderij

Loodgieterswerkplaats

Smederij

Antragstelle

Notbereitschaft

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Vluchtelingenkamp Ermelo

Vluchtelingenkamp Zeeburgerdijk

Quarantainestation Heyplaat

Lloyd Hotel

Vluchtelingenkamp Reuver

Dommelhuis

Vluchtelingenkamp Hellevoetsluis

Villa Holland-Amerikalijn

Huis van bewaring Veenhuizen

Notitie over broodzakken en een rugzak maken met de kosten ervan.

Notitie over broodzakken en een rugzak maken met de kosten ervan.

Notitie over broodzakken, een rugzak maken, de kosten ervan en de verkoop

Portrettekening Cahen, B.J. Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10/11 Portrettekening van Cahen als broeder, terwijl hij kijkt naar een foto van zijn vriendin, Wiepke (Mariette) Jilderda.&nbsp; Getekend op een briefkaart.&nbsp; Op achterkant staat geschreven: ‘Nog hartelijk gefeliciteerd en veel liefs’.

Portrettekening Cahen, B.J. Getekend door: Kok, Leo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10/11 Portrettekening van Cahen als broeder, terwijl hij kijkt naar een foto van zijn vriendin, Wiepke (Mariette) Jilderda.&nbsp; Getekend op een briefkaart.&nbsp; Op achterkant staat geschreven: ‘Nog hartelijk gefeliciteerd en veel liefs’.

Portret van B. (Bob) J. Cahen getekend door Leo Kok

Portret van B. (Bob) J. Cahen getekend door Leo Kok

Personen