In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Overzichtsfoto. Overzichtsfoto van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork met zicht op de bouw van een barak, eromheen liggen bouwmaterialen. Een arbeider is aan het werk. Kamp Westerbork, 1939. Achter op de foto staat: 'C' barakken in aanbouw, VL.kamp'.

Overzichtsfoto. Overzichtsfoto van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork met zicht op de bouw van een barak, eromheen liggen bouwmaterialen. Een arbeider is aan het werk. Kamp Westerbork, 1939. Achter op de foto staat: 'C' barakken in aanbouw, VL.kamp'.

Een C-barak in aanbouw

Betreft: Tuinaanleg woonoord Schattenberg tussen de barakken 32 en 33. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1956 Opmerkingen: Plan 1

Betreft: Tuinaanleg woonoord Schattenberg tussen de barakken 32 en 33. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1956 Opmerkingen: Plan 1

Plattegrond van een tuinaanleg tussen de barakken 32 en 33 in het woonoord Schattenberg

Sonder-Ausweis Rosenberg, David, 24-9-24, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Rosenberg, David, 24-9-24, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van David Rosenberg

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Max, geb. 1936-10-24 te Enschede.

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Max, geb. 1936-10-24 te Enschede.

Brief van het Informatiebureau van het Rode Kruis aan H.H. Slager

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Abraham, geb. 1896-09-20 te Enschede.

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Abraham, geb. 1896-09-20 te Enschede.

Brief van het Informatiebureau van het Rode Kruis aan H. H. Slager

Van: Cohen, Mej. Aan: Reuning, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-23 Onderwerp: op transport gaan, waarschijnlijk de volgende dag; ‘Mijnheer is vrijdag al vertrokken’. Op 23 oktober uit het kamp gesmokkeld.

Van: Cohen, Mej. Aan: Reuning, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-23 Onderwerp: op transport gaan, waarschijnlijk de volgende dag; ‘Mijnheer is vrijdag al vertrokken’. Op 23 oktober uit het kamp gesmokkeld.

Brief Mej. Cohen aan de familie Reuning vanuit kamp Westerbork

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-22

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-22

Recept voor E. Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Van: Frankforter, Johanna Aan: Appie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: dagelijks leven in kamp, school in barak 35, soms met honger naar bed. Beschrijving van maaltijden en de situatie in de barak.&nbsp;

Van: Frankforter, Johanna Aan: Appie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: dagelijks leven in kamp, school in barak 35, soms met honger naar bed. Beschrijving van maaltijden en de situatie in de barak.&nbsp;

Brief aan Appie vanuit kamp Westerbork

Transport Transport. Lange rij wagons, mensen bij de trein Kamp Westerbork, 1943-1944

Transport Transport. Lange rij wagons, mensen bij de trein Kamp Westerbork, 1943-1944

Een deportatie trein kort voor vertrek

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-18&nbsp; Onderwerp: Op transport gaan, afscheidsbrief. De schrijver zou de vrijdag ervoor op 16 oktober gedeporteerd worden. Er waren echter te weinig treinen beschikbaar. Hij verwacht nu de volgende dag, de 19de op transport te moeten. Mocht het niet het geval zijn, vraagt hij Truus naar Hooghalen te gaan, omdat hij dan waarschijnlijk moet werken aan de weg naar &nbsp;of bij Hooghalen.

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-18&nbsp; Onderwerp: Op transport gaan, afscheidsbrief. De schrijver zou de vrijdag ervoor op 16 oktober gedeporteerd worden. Er waren echter te weinig treinen beschikbaar. Hij verwacht nu de volgende dag, de 19de op transport te moeten. Mocht het niet het geval zijn, vraagt hij Truus naar Hooghalen te gaan, omdat hij dan waarschijnlijk moet werken aan de weg naar &nbsp;of bij Hooghalen.

Brief van Alfred Stern aan Truus vanuit kamp Westerbork

Lagersonderbefehl Westerbork, kamp 1943-05-01 Inhoud: De Rijkscommissaris heeft met onmiddellijke in werking treding het politiestandrecht voor geheel Nederland afgekondigd.&nbsp; Betreft verder: spertijd; barakkenleiders; oprichting van de Notbereitschaft (NB, blauwe overalls, met witte armbanden en zwarte letters)

Lagersonderbefehl Westerbork, kamp 1943-05-01 Inhoud: De Rijkscommissaris heeft met onmiddellijke in werking treding het politiestandrecht voor geheel Nederland afgekondigd.&nbsp; Betreft verder: spertijd; barakkenleiders; oprichting van de Notbereitschaft (NB, blauwe overalls, met witte armbanden en zwarte letters)

Lagersonderbefehl

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-07 Onderwerp:&nbsp;Henk heeft gehoord dat Stella weer verhuisd is en heeft haar drie pakjes opgestuurd met onder andere raapstelen, radijs en vis. Hij zal haar voortaan ook berichten per telegraaf sturen. Pakjes zal hij voortaan aan Henri (Kwieser, barak 34) adresseren. Mirjam zal ook snel naar Westerbork komen. Met enveloppe

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-07 Onderwerp:&nbsp;Henk heeft gehoord dat Stella weer verhuisd is en heeft haar drie pakjes opgestuurd met onder andere raapstelen, radijs en vis. Hij zal haar voortaan ook berichten per telegraaf sturen. Pakjes zal hij voortaan aan Henri (Kwieser, barak 34) adresseren. Mirjam zal ook snel naar Westerbork komen. Met enveloppe

Brief van H. de Jong aan Estella de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen.&nbsp; Afkomstig uit barak 201 (oorspronkelijk de Kommandantur) Schema in kleur aangegeven.

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen.&nbsp; Afkomstig uit barak 201 (oorspronkelijk de Kommandantur) Schema in kleur aangegeven.

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen in barak 201

Betreft: barakken merk C vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:&nbsp;1939 Opmerkingen: de barakken bestonden uit vier zalen met een capaciteit van 20 bedden per zaal, afwasruimte, wasruimte, toiletten en een recreatie- eetzaal en kantoor voor de toezichter van de barak, een bergruimte en garderobe.

Betreft: barakken merk C vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:&nbsp;1939 Opmerkingen: de barakken bestonden uit vier zalen met een capaciteit van 20 bedden per zaal, afwasruimte, wasruimte, toiletten en een recreatie- eetzaal en kantoor voor de toezichter van de barak, een bergruimte en garderobe.

Bouwtekening van de C-barakken in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-01&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie in kamp; sinds enige weken een tafel een een bank bij het bed. Er zullen nog meer bedden uit de barak verdwijnen en vervangen worden door tafels en banken. Annie schrijft haar briefkaart zitten op een kistje op de heide. Regelmatig neemt zij veldbloemen of heide het kamp mee binnen. Vader werkt nog steeds op de schilderwerkplaats (zijn oude beroep) en moeder houdt de barak schoon. Annie heeft voorlopige vrijstelling…

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-01&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie in kamp; sinds enige weken een tafel een een bank bij het bed. Er zullen nog meer bedden uit de barak verdwijnen en vervangen worden door tafels en banken. Annie schrijft haar briefkaart zitten op een kistje op de heide. Regelmatig neemt zij veldbloemen of heide het kamp mee binnen. Vader werkt nog steeds op de schilderwerkplaats (zijn oude beroep) en moeder houdt de barak schoon. Annie heeft voorlopige vrijstelling…

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Mededeling Datum: 1943-11-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dieeten

Mededeling Datum: 1943-11-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dieeten

Mededeling over diëten

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: verlof om naar Amsterdam te gaan; de familie Hakker is de dagen ervoor in Amsterdam; Jacob Hijman vraagt al maanden wanneer Werner naar Amsterdam gaat, mogelijkheid om zijn vrouw te bezoeken. Werner kan niks beloven, zijn tijd is beperkt; Werner wil niet door heel Amsterdam gesleept worden. Westerbork is een moeilijk verhaal om te moeten vertellen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: verlof om naar Amsterdam te gaan; de familie Hakker is de dagen ervoor in Amsterdam; Jacob Hijman vraagt al maanden wanneer Werner naar Amsterdam gaat, mogelijkheid om zijn vrouw te bezoeken. Werner kan niks beloven, zijn tijd is beperkt; Werner wil niet door heel Amsterdam gesleept worden. Westerbork is een moeilijk verhaal om te moeten vertellen.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1945-04-12 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Overdragen van het kamp, onder bescherming van het Internationale Rode Kruis. Vanaf heden heet het kamp ‘Austausch - Internierungslager’. De commandant heeft het kamp verlaten.&nbsp; Ondertekend door Kurt Schlesinger

Mededeling&nbsp; Datum: 1945-04-12 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Overdragen van het kamp, onder bescherming van het Internationale Rode Kruis. Vanaf heden heet het kamp ‘Austausch - Internierungslager’. De commandant heeft het kamp verlaten.&nbsp; Ondertekend door Kurt Schlesinger

Mededeling betreffende overdracht kamp Westerbork

Mededeling Datum: 1943-11-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Diëten

Mededeling Datum: 1943-11-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Diëten

Van: Tak, A.&nbsp; Aan: Tjam, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-05&nbsp; Onderwerp: afscheidskaartje geschreven op de dag voor het vertrek vanuit kamp Westerbork. Mogelijk is de briefkaart een dag later in de buurt van Assen uit de trein gegooid.

Van: Tak, A.&nbsp; Aan: Tjam, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-05&nbsp; Onderwerp: afscheidskaartje geschreven op de dag voor het vertrek vanuit kamp Westerbork. Mogelijk is de briefkaart een dag later in de buurt van Assen uit de trein gegooid.

Briefkaart van Anna Tak aan de fam. Tjam vanuit kamp Westerbork

Van: Philips, Suze Aan: Rijst, van de, Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-08 Onderwerp: het gezin is naar kamp Westerbork gestuurd. Zusje Beppie heeft roodvonk, bang ervoor om doorgestuurd te worden. Broer Meijer is alleen naar Vught. &nbsp;

Van: Philips, Suze Aan: Rijst, van de, Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-08 Onderwerp: het gezin is naar kamp Westerbork gestuurd. Zusje Beppie heeft roodvonk, bang ervoor om doorgestuurd te worden. Broer Meijer is alleen naar Vught. &nbsp;

Briefkaart van Suze Philips aan Ali van de Rijst vanuit kamp Westerbork

De registratiezaal is in gereedheid gebracht voor een binnenkomend transport.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943

De registratiezaal is in gereedheid gebracht voor een binnenkomend transport.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943

Foto van de registratiezaal in de schouwburg van kamp Westerbork

Kok, L. Foto van een tekening van een vrouw met een breiwerk. Kamp Westerbork,1943-03 De vrouw is Bep van As

Kok, L. Foto van een tekening van een vrouw met een breiwerk. Kamp Westerbork,1943-03 De vrouw is Bep van As

Bep van As getekend door Leo Kok in kamp Westerbork

Van: Goldschmidt, Leon Aan: Stern-Goldberg, Regina Datum: 1943-02-25 Plaats: Stockholm Onderwerp: briefkaart geeft aan dat Regina op 12 september 1942 vanuit Fürth naar Theresienstadt is gedeporteerd. Het verzoek van Leon aan Regina is zijn moeder te groeten en ook de familie Magnus. De briefkaart gaat echter weer retour. ‘Zuruck Abgereist’.

Van: Goldschmidt, Leon Aan: Stern-Goldberg, Regina Datum: 1943-02-25 Plaats: Stockholm Onderwerp: briefkaart geeft aan dat Regina op 12 september 1942 vanuit Fürth naar Theresienstadt is gedeporteerd. Het verzoek van Leon aan Regina is zijn moeder te groeten en ook de familie Magnus. De briefkaart gaat echter weer retour. ‘Zuruck Abgereist’.

Briefkaart van Leon Goldschmidt aan Regina Stern-Goldschmidt vanuit Stockholm

Van: Aan: Beste kinderen Plaats: Datum: 1943-06-26 Onderwerp: Lippmann-Rosenthal, Joodsche Raad

Van: Aan: Beste kinderen Plaats: Datum: 1943-06-26 Onderwerp: Lippmann-Rosenthal, Joodsche Raad

Brief van ouders aan hun kinderen betreffende Lippmann-Rosenthal

Van: Boekbinder, Bob (Barend) Datum: 1944-1945 Plaats: Bergen-Belsen Onderwerp: wachttoren en barak in Bergen-Belsen.

Van: Boekbinder, Bob (Barend) Datum: 1944-1945 Plaats: Bergen-Belsen Onderwerp: wachttoren en barak in Bergen-Belsen.

Tekening, aquarel van een wachttoren en een barak in Bergen-Belsen

Mededeling Datum: 1943-10-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: reparatie van tonnen

Mededeling Datum: 1943-10-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: reparatie van tonnen

Mededeling over reparatie van tonnen

Van: Viool, J.&nbsp; Aan: Familie J. v.d. Tak&nbsp; Plaats: Veenendaal&nbsp;(De Bruinhorst)&nbsp; Datum: 1942-09-16&nbsp; Onderwerp: Beschrijving situatie in het Joodse werkkamp De Bruinhorst. Het werken is zwaar, zandscheppen van vijf tot vijf. Pakketten sturen heeft geen zin, ze worden in beslag genomen.

Van: Viool, J.&nbsp; Aan: Familie J. v.d. Tak&nbsp; Plaats: Veenendaal&nbsp;(De Bruinhorst)&nbsp; Datum: 1942-09-16&nbsp; Onderwerp: Beschrijving situatie in het Joodse werkkamp De Bruinhorst. Het werken is zwaar, zandscheppen van vijf tot vijf. Pakketten sturen heeft geen zin, ze worden in beslag genomen.

Brief van J. Viool aan familie J. v.d. Tak vanuit het Joodse werkkamp De Bruinhorst

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-07-17, No. 84 Inhoud: Inenting ter voorkoming van diphterie; maatregelen ter voorkoming van paratyphus. Blz.: 2

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-07-17, No. 84 Inhoud: Inenting ter voorkoming van diphterie; maatregelen ter voorkoming van paratyphus. Blz.: 2

Lagerbefehl No. 84

Betreft: 'Revisietekening Licht installatie Schoolgebouw' barak 57 in woonoord Schattenberg.&nbsp; Schaal: 1:10&nbsp; Datum: 1950-1960 Opmerkingen: zuidzijde, met indeling van de barak, lokalen, wc's, wasgelegenheid en lerarenlokaal.

Betreft: 'Revisietekening Licht installatie Schoolgebouw' barak 57 in woonoord Schattenberg.&nbsp; Schaal: 1:10&nbsp; Datum: 1950-1960 Opmerkingen: zuidzijde, met indeling van de barak, lokalen, wc's, wasgelegenheid en lerarenlokaal.

Bouwtekening revisie lichtinstallatie barak 57

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: uitgaansverbod vanaf 19.00 uur. De mannen verblijven in hun barak en doden de tijd met schaken, dammen, kaarten, lezen en het herstellen van kleding. Er staat ook een grammofoon te draaien, Werner hoort zo af en toe de grappen van Snip en Snap; dank voor het pakket; Werner heeft al twee dagen buikloop, aan ritueel eten doet hij niet, dat is een kamphoofdstuk dat hij overslaat; De kinderen van het kindertehuis waar Estella werkt zijn in kamp Westerbork aangekomen. Binnen twee dagen brak er roodvonk in de barak uit. Je mag alleen op zes meter van de deur af staan. Werner heeft de groeten overgedragen voor alle meisjes die Stella kennen. De meisjes gaven de groeten terug. Ze waren bezig met het verstellen van hun kleding. De familie Hes is nog in barak 67, ook hier was roodvonk uitgebroken. Tot gisteren was deze barak nog gesperd. Nu was er echter difterie uitgebroken en is de barak weer voor een paar dagen ontoegankelijk (dus niet met het eerstvolgende transport mee); Werner heeft voor Stella gevraagd naar Louis Veerman. Hij stond niet op de lijst van barak 66; Stella's nicht Sara heeft Werner een brief geschreven om hem te bedanken voor de zorg van haar moeder Vogeltje; in de barak van Werner (21) worden Jiddische platen gedraaid, de barak is vol met Joden met baarden; de 20ste is het eerste transport met vakarbeiders naar kamp Vugt gegaan, met de zelfde trein zijn personen van Vught naar kamp Westerbork gegaan, om met het volgende uitgaande transport doorgestuurd te worden; de nijverheidsschool gaar voorlopig niet door; alle personen van de 2000-lijst (Stammliste) hebben een nieuwe kampkaart gekregen; de vrouw van Dr. Mannheim (en zoon) is nu ook in het kamp; de Hongaarse Rapsodie wordt gespeelt in de barak.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: uitgaansverbod vanaf 19.00 uur. De mannen verblijven in hun barak en doden de tijd met schaken, dammen, kaarten, lezen en het herstellen van kleding. Er staat ook een grammofoon te draaien, Werner hoort zo af en toe de grappen van Snip en Snap; dank voor het pakket; Werner heeft al twee dagen buikloop, aan ritueel eten doet hij niet, dat is een kamphoofdstuk dat hij overslaat; De kinderen van het kindertehuis waar Estella werkt zijn in kamp Westerbork aangekomen. Binnen twee dagen brak er roodvonk in de barak uit. Je mag alleen op zes meter van de deur af staan. Werner heeft de groeten overgedragen voor alle meisjes die Stella kennen. De meisjes gaven de groeten terug. Ze waren bezig met het verstellen van hun kleding. De familie Hes is nog in barak 67, ook hier was roodvonk uitgebroken. Tot gisteren was deze barak nog gesperd. Nu was er echter difterie uitgebroken en is de barak weer voor een paar dagen ontoegankelijk (dus niet met het eerstvolgende transport mee); Werner heeft voor Stella gevraagd naar Louis Veerman. Hij stond niet op de lijst van barak 66; Stella's nicht Sara heeft Werner een brief geschreven om hem te bedanken voor de zorg van haar moeder Vogeltje; in de barak van Werner (21) worden Jiddische platen gedraaid, de barak is vol met Joden met baarden; de 20ste is het eerste transport met vakarbeiders naar kamp Vugt gegaan, met de zelfde trein zijn personen van Vught naar kamp Westerbork gegaan, om met het volgende uitgaande transport doorgestuurd te worden; de nijverheidsschool gaar voorlopig niet door; alle personen van de 2000-lijst (Stammliste) hebben een nieuwe kampkaart gekregen; de vrouw van Dr. Mannheim (en zoon) is nu ook in het kamp; de Hongaarse Rapsodie wordt gespeelt in de barak.

Sonder-Ausweis&nbsp; Espinoza, Daniel, 20-5-11, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Espinoza, Daniel, 20-5-11, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Daniel Espinoza

Van: Nalowitz-Höxter, Margot, Sara Aan: Nieuwkerk, mevrouw/broer Höxter, Günther Plaats: Dresden Datum: 1942-05 Onderwerp: sinds een aantal weken geen bericht meer van haar broer ontvangen. Margot maakt zich ernstig zorgen. Ze hoopt dat haar broer zijn vaardigheden bij een boer verder kan ontwikkelen. Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Van: Nalowitz-Höxter, Margot, Sara Aan: Nieuwkerk, mevrouw/broer Höxter, Günther Plaats: Dresden Datum: 1942-05 Onderwerp: sinds een aantal weken geen bericht meer van haar broer ontvangen. Margot maakt zich ernstig zorgen. Ze hoopt dat haar broer zijn vaardigheden bij een boer verder kan ontwikkelen. Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Briefkaart van Margot Sara Nalowitz aan haar broer Günt(h)er Höxter via mevrouw Nieuwkerk vanuit Dresden

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum:&nbsp;1943-02 Onderwerp: iemand namens de bagageafdeling komt Werner zeggen dat er een pakket voor Lea Pach-Matteman is aangekomen. De kleren zullen retour gaan. Dit kan niet wat betreft de levensmiddelen. Deze zullen met toestemming van Werner worden verspreid onder een aantal strafgevallen. Stella moet Werner op de hoogte houden of de leren inderdaad weer retour komen. (Lea is kennelijk al doorgestuurd).

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum:&nbsp;1943-02 Onderwerp: iemand namens de bagageafdeling komt Werner zeggen dat er een pakket voor Lea Pach-Matteman is aangekomen. De kleren zullen retour gaan. Dit kan niet wat betreft de levensmiddelen. Deze zullen met toestemming van Werner worden verspreid onder een aantal strafgevallen. Stella moet Werner op de hoogte houden of de leren inderdaad weer retour komen. (Lea is kennelijk al doorgestuurd).

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Nieuwkerk, mevrouw Plaats: Dresden Datum: 1942-02-06 Onderwerp: bedankje; over haar broer Günt(h)er (Höxter), hoe het met hem gaat; een aantal keer geschreven, maar geen antwoord gekregen.&nbsp; Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Nieuwkerk, mevrouw Plaats: Dresden Datum: 1942-02-06 Onderwerp: bedankje; over haar broer Günt(h)er (Höxter), hoe het met hem gaat; een aantal keer geschreven, maar geen antwoord gekregen.&nbsp; Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Briefkaart van Margot Sara Nalowitz aan mevrouw Nieuwkerk vanuit Dresden

Hoofdadministratiegebouw barak 201 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: Opmerking: deze barak (nummer 2) heeft ook gediend als ziekenhuisbarak en Kommandantur in respectievelijk het Centraal Vluchtelingenkamp en het Doorgangskamp.

Hoofdadministratiegebouw barak 201 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: Opmerking: deze barak (nummer 2) heeft ook gediend als ziekenhuisbarak en Kommandantur in respectievelijk het Centraal Vluchtelingenkamp en het Doorgangskamp.

Plattegrond van het hoofdadministratiegebouw barak 201 in het woonoord Schattenberg

Werkopdracht Voor: Schlosserei Datum: 1944-09-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: wc-Spülkasten reparieren (betreft barak 70 Mannersaal)

Werkopdracht Voor: Schlosserei Datum: 1944-09-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: wc-Spülkasten reparieren (betreft barak 70 Mannersaal)

Werkopdracht voor Schlosserei

Betreft: Cellenbarak in woonoord Schattenberg, barak 51 Schaal: 1:100

Betreft: Cellenbarak in woonoord Schattenberg, barak 51 Schaal: 1:100

Plattegrond van de cellenbarak, barak 51