In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Vanaf 1942 begonnen de nazi’s met de deportaties van voornamelijk Joden uit heel Europa naar vernietigingskampen in het Oosten. Dit had gevolgen voor kamp Westerbork. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste geïnterneerden het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.  

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De dekolonisatieoorlog in het voormalige Nederlands-Indië was in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Dit verhaal werd opgetekend door conservator Guido Abuys. Meer over de familie Enthoven is te vinden in het boek Kroniek van het geslacht Enthoven (Zutphen 1991).&nbsp;

Het is 23 mei 1945. Henriette Enthoven-van Lier schrijft vanuit Mont Pèlerin in Zwitserland een brief aan haar familie, waarin ze terugkijkt naar het transport van kamp Westerbork naar Theresienstadt en haar aankomst in dit getto.

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Gerdien Verschoor was tussen 2019 en 2022 de directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Dit verhaal publiceerde zij op haar <a href="https://gerdienverschoor.wordpress.com/2019/02/07/het-treinbord/#more-3294">eigen website</a>.

Het moet ergens in de jaren negentig geweest zijn: het was na de Wende en ik werkte bij de Nederlandse Ambassade in Warschau. Alles in Polen veranderde. Als attaché voor pers- en culturele zaken richtte ik me niet alleen op pers en cultuur, maar ook op de historische en maatschappelijke onderwerpen die in die periode actueel waren. Vele musea en historische instituten maakten een transitie door: nu Polen het communisme van zich had afgeschud, konden vele verhalen eindelijk op een andere manier verteld worden.

Het treinbord

Dit verhaal, geschreven door conservator Guido Abuys, werd in 2018 als column gepubliceerd op de website van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.&nbsp;

Een houten beeldje van een jongen van een jaar of twaalf, gekleed in een blouse, korte broek, hoge sokken en wandelschoenen. Op het voetstuk zijn de initialen E.B. ingekrast en is het jaar 1941 duidelijk zichtbaar. Het beeldje zou geschonken zijn aan Jacques Schol, directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Een jongen vereeuwigd in hout

In juni 2025 verscheen Sprekende stenen. Stolpersteine in Zwolle, een publicatie waarin de verhalen van Joodse inwoners van Zwolle worden belicht. Ook voor het gezin Caneel, dat voor hun deportatie aan de Vispoortenplas 10 woonde, zijn struikelstenen gelegd.&nbsp;

Carolina Caneel-Bamberg, haar man Salomon Caneel en hun zoontje Mozes “Max” Caneel werden begin oktober 1942 vanuit Zwolle naar kamp Westerbork gebracht. Het was in die dagen overvol in het kamp: door de ontruiming van de Joodse werkkampen en de razzia’s waarbij de familieleden van de Joodse dwangarbeiders werden opgehaald, kwamen er zo’n 12.000 personen naar het kamp. In een brief aan vriendin Janny Bosman schrijft Carolina over de chaotische situatie en de onwetendheid over hun verdere lot. Ook vraagt ze om een paar hoge schoenen of laarsjes in maat 26 voor zoontje Max en een stel dekens, want die zijn ze inmiddels kwijtgeraakt.&nbsp;

"Onze Max is een reuzelieve schat..."

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Van: Feldman, Tibor Aan: Gemmeker, kampcommandant Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-04 Onderwerp: verzoek tot een bezoek aan het kamp.

Van: Feldman, Tibor Aan: Gemmeker, kampcommandant Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-04 Onderwerp: verzoek tot een bezoek aan het kamp.

Brief van Tibor Feldman aan kampcommandant Gemmeker met het verzoek zijn vrouw in het kamp te mogen bezoeken

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-08 Onderwerp: ze krijgen weinig post van de familie De Vrijer; Lion zijn bril is gebroken en hij is nog steeds ziek; Lion hoorde dat Maup Glazer er ook was en naast hem ligt de heer Perels, een broer van Perels uit Antwerpen; hij vertelde dat zijn broer reeds in september is doorgestuurd; Bep heeft nachtdienst en slaapt overdag; Lion heeft nu de tijd om te schrijven…; krabbel van Bep dat ze gaat werken in de nachtdienst…&nbsp;

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-08 Onderwerp: ze krijgen weinig post van de familie De Vrijer; Lion zijn bril is gebroken en hij is nog steeds ziek; Lion hoorde dat Maup Glazer er ook was en naast hem ligt de heer Perels, een broer van Perels uit Antwerpen; hij vertelde dat zijn broer reeds in september is doorgestuurd; Bep heeft nachtdienst en slaapt overdag; Lion heeft nu de tijd om te schrijven…; krabbel van Bep dat ze gaat werken in de nachtdienst…&nbsp;

Brief van Lion Haagman aan de familie De vrijer vanuit kamp Westerbork

Van: Pinkhof, Jiska en vader Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-13 Onderwerp: Jiska bedankt voor de bonnen; ze heeft de hele week vrij en moet woensdag weer naar school; ze weet weinig te schrijven, de brief ligt er al een paar dagen; vanmiddag naar haar moestuin geweest. Ze heeft gespit en gewied. Het is drie kwartier lopen, immers van de tram en de fiets mogen ze geen gebruik maken; het stukje grond ligt aan de kant van het Nieuwe Diep bij Zeeburg…; over overgang op school; Namens vader (en zijn vrouw) nog en berichtje om te bedanken voor de bonnen…

Van: Pinkhof, Jiska en vader Aan: Hoogland, Nel Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-13 Onderwerp: Jiska bedankt voor de bonnen; ze heeft de hele week vrij en moet woensdag weer naar school; ze weet weinig te schrijven, de brief ligt er al een paar dagen; vanmiddag naar haar moestuin geweest. Ze heeft gespit en gewied. Het is drie kwartier lopen, immers van de tram en de fiets mogen ze geen gebruik maken; het stukje grond ligt aan de kant van het Nieuwe Diep bij Zeeburg…; over overgang op school; Namens vader (en zijn vrouw) nog en berichtje om te bedanken voor de bonnen…

Brief van Jiska Pinkhof aan Nel Hoogland vanuit Amsterdam

Van: van Bergen-Diamant, Nora en anderen Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: onbekend Onderwerp: verhaaltjes….

Van: van Bergen-Diamant, Nora en anderen Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum: onbekend Onderwerp: verhaaltjes….

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter Chaja

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-09-01 Onderwerp: aangifte van overlijden van vermiste Mozes de Groot.

Van: het Ministerie van Justitie Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-09-01 Onderwerp: aangifte van overlijden van vermiste Mozes de Groot.

Mededeling van het Ministerie van Justitie over aangifte van overlijden van Mozes de Groot

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag&nbsp; Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Den Haag Datum: 1942-11 Onderwerp: mededeling dat ook op 20 november 1942 nog een aantal bureaus open zijn voor de registratie van Joodse inwoners.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag&nbsp; Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Den Haag Datum: 1942-11 Onderwerp: mededeling dat ook op 20 november 1942 nog een aantal bureaus open zijn voor de registratie van Joodse inwoners.

Mededeling van de Joodse Raad in Den Haag over Voorlichtingsbureaus die op 20 november 1942 open zijn voor de registratie van Joodse inwoners

Van: Lierens, A. Aan: van Heeks, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-23 Onderwerp: schoenen ontvangen.

Van: Lierens, A. Aan: van Heeks, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-23 Onderwerp: schoenen ontvangen.

Briefkaart van A. Lierens aan A. van Heeks vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-10 Onderwerp: de foto van Werner is in het kamp gemaakt; druk bezig met kolen lossen; een sneeuwballengevecht met schooljongens gehad; 21.30 is het bedtijd, om 22.00 uur is het pikkedonker.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-10 Onderwerp: de foto van Werner is in het kamp gemaakt; druk bezig met kolen lossen; een sneeuwballengevecht met schooljongens gehad; 21.30 is het bedtijd, om 22.00 uur is het pikkedonker.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Rode kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-02-07 Onderwerp: over het lot van Iszaak van Dam (1932-1943).

Van: Rode kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-02-07 Onderwerp: over het lot van Iszaak van Dam (1932-1943).

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot Iszaak van Dam

Foto van Esther Goud-van der Hoeden

Esther was de echtgenote van Abraham Goud, de laatste voorzanger in de Zevenaarse synagoge, Joods godsdienstleraar en ritueel slachter, die in 1941 in Zevenaar als gevolg van ziekte overleed. Samen met haar dochter Berthie vertrok ze eind 1942 naar Haarlem om daar onder te duiken. Moeder en dochter werden gescheiden in onderduik genomen. Iets wat vaak werd gedaan om te voorkomen dat het jonge kind de ouder(s) door gekwebbel zou verraden. Moeder Esther werd toch verraden en op 9 april 1943 in Sobibor vermoord.

&nbsp;Van: het Bestuur van de Rijksverzekeringsbank Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1948-07-24 Onderwerp: toekenning wezenrente krachtens de Invaliditeitswet. Wettelijke vertegenwoordiger van Chaja is haar moeder Nora Diamant.

&nbsp;Van: het Bestuur van de Rijksverzekeringsbank Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1948-07-24 Onderwerp: toekenning wezenrente krachtens de Invaliditeitswet. Wettelijke vertegenwoordiger van Chaja is haar moeder Nora Diamant.

Bewijs van toekenning Invaliditeitswet aan Chaja van Bergen

Van: Babs en Piet Aan: Jaap Plaats: Warmond Datum: 1944 Onderwerp: gedicht na aanleiding van de verjaardag van Jaap. Frieda Brommet door wie deze gedichten geschonken zijn, was samen met haar ouders ondergedoken in Warmond.

Van: Babs en Piet Aan: Jaap Plaats: Warmond Datum: 1944 Onderwerp: gedicht na aanleiding van de verjaardag van Jaap. Frieda Brommet door wie deze gedichten geschonken zijn, was samen met haar ouders ondergedoken in Warmond.

Gedicht ter herinnering aan de verjaardag van Jaap

Van: Selma Aan: Allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-02 Onderwerp: Selma gaat op transport in beestenwagens; net een pakje ontvangen; nets verraden, geslagen door de SD; drie weken in de gevangenis, op 28 februari in kamp Westerbork terecht gekomen; vader is al lang door…

Van: Selma Aan: Allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-02 Onderwerp: Selma gaat op transport in beestenwagens; net een pakje ontvangen; nets verraden, geslagen door de SD; drie weken in de gevangenis, op 28 februari in kamp Westerbork terecht gekomen; vader is al lang door…

Brief van Selma aan allen vanuit kamp Westerbork

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Amsterdam Datum: 1951-04-25 Onderwerp: overlijden van Alexander Gans.

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Amsterdam Datum: 1951-04-25 Onderwerp: overlijden van Alexander Gans.

Uittreksel van overlijden van Alexander Gans

Van: Arie&nbsp; Aan: onbekend Plaats: Appelscha Datum: 1943-09-14 Onderwerp: de brief van Engeltje zou een vreemde weg hebben afgelegd en is gehavend net als de enveloppe; deze brief is een duplicaat; wat is Engeltje moedig; de schrijver is de laatste der Mohikanen…; boot beschoten en gezonken te Katsche Veer, een oude schoolmakker en zijn vrouw bevonden zich aan boord….

Van: Arie&nbsp; Aan: onbekend Plaats: Appelscha Datum: 1943-09-14 Onderwerp: de brief van Engeltje zou een vreemde weg hebben afgelegd en is gehavend net als de enveloppe; deze brief is een duplicaat; wat is Engeltje moedig; de schrijver is de laatste der Mohikanen…; boot beschoten en gezonken te Katsche Veer, een oude schoolmakker en zijn vrouw bevonden zich aan boord….

Brief geschreven vanuit Appelscha door Arie

Van:&nbsp;Gerry (vriendin) Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Van:&nbsp;Gerry (vriendin) Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Kaart (kunst) van Gerry aan Frederika van Duren

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: het gaat niet goed met Jules; een oud-collega van Siegfried die vlakbij Jules woonde, bracht een boodschap van Jules en Liesje mee; van alles gekocht en dingen klaargelegd voor het volgende pakket; Siegfried kreeg een aanwijzing om van Willemsparkweg naar ‘Oost’ te verhuizen; Els hoeft vanwege haar gemengde huwelijk geen ster meer te dragen…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: het gaat niet goed met Jules; een oud-collega van Siegfried die vlakbij Jules woonde, bracht een boodschap van Jules en Liesje mee; van alles gekocht en dingen klaargelegd voor het volgende pakket; Siegfried kreeg een aanwijzing om van Willemsparkweg naar ‘Oost’ te verhuizen; Els hoeft vanwege haar gemengde huwelijk geen ster meer te dragen…

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Bericht over een gesloten huwelijk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar: Majerowicz-Schlachet

Bericht over een gesloten huwelijk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar: Majerowicz-Schlachet

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Overall van een strafgevangene Kamp Westerbork 1943-1945

Overall van een strafgevangene Kamp Westerbork 1943-1945

Overall van een strafgevangene

Van: kamporganisatie (ondertekend door Gemmeker) Aan: Stern, Samson Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-18 Onderwerp: identiteitsbewijs in het kamp; voorlopig teruggesteld van transport; Stammliste; verpleger.

Van: kamporganisatie (ondertekend door Gemmeker) Aan: Stern, Samson Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-18 Onderwerp: identiteitsbewijs in het kamp; voorlopig teruggesteld van transport; Stammliste; verpleger.

Ausweiskarte van Samson Stern in kamp Westerbork

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-30 Onderwerp: brief en dozen in goede orde ontvangen; de meeste artikelen die Liesje vroeg zijn reeds doorgezonden; Siegfried is nog niet verhuisd, hij heeft tot maandag uitstel gekregen; bericht van een dame uit kamp Westerbork, dat Liesje onmiddellijk een Callmeyer-certificaat nodig heeft en een bewijs van de Portugese-gemeente, dat zij met deze achtergrond bezig zijn; met Jules gaat het niet goed, zijn krachten nemen af, de arts beaamt dat. Jules zijn hart werkt niet goed en hij ziet visioenen; pakketpost.

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-30 Onderwerp: brief en dozen in goede orde ontvangen; de meeste artikelen die Liesje vroeg zijn reeds doorgezonden; Siegfried is nog niet verhuisd, hij heeft tot maandag uitstel gekregen; bericht van een dame uit kamp Westerbork, dat Liesje onmiddellijk een Callmeyer-certificaat nodig heeft en een bewijs van de Portugese-gemeente, dat zij met deze achtergrond bezig zijn; met Jules gaat het niet goed, zijn krachten nemen af, de arts beaamt dat. Jules zijn hart werkt niet goed en hij ziet visioenen; pakketpost.

Brief van Els en Alfred aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-12-08 Onderwerp: Kinderen uit een gemengd-huwelijk; Arische of half-Arische afstamming; dubbele nationaliteiten (strafgevallen kunnen hier niets mee, gewone gevangenen met en dubbele nationaliteit worden voorlopig in kamp Westerbork vastgehouden); informatie naar personen te Westerbork; vervoer van meubelen; gezocht specifieke werkkrachten voor kamp Westerbork; levensmiddelenpakketten naar kamp Westerbork.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-12-08 Onderwerp: Kinderen uit een gemengd-huwelijk; Arische of half-Arische afstamming; dubbele nationaliteiten (strafgevallen kunnen hier niets mee, gewone gevangenen met en dubbele nationaliteit worden voorlopig in kamp Westerbork vastgehouden); informatie naar personen te Westerbork; vervoer van meubelen; gezocht specifieke werkkrachten voor kamp Westerbork; levensmiddelenpakketten naar kamp Westerbork.

Bulletin nummer 23 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Meents, Max Aan: Brouwers, Ans Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10

Van: Meents, Max Aan: Brouwers, Ans Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10

Enveloppe beschreven door Max Meents vanuit kamp Westerbork

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth&nbsp; Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-03 Onderwerp: kaart van de 27ste kwam binnen met de brief van haar moeder van de 29ste; heel blij met de post; stuurt in moeders brief een zegel, twee geeft ze aan O. mee; donderdag moet ze op de commandant komen, ze was lijkbleek; die dag en ook bij het schrijven worden vele gemengd-gehuwden ontslagen; een moment flitste het door haar heen dat het ook haar moment was, tot ze geroepen werd; de A. is een buitengewoon prettig en sympathiek iemand, die je zo eerlijk aankijkt…heeft de heer Neumann je al geschreven?' Hij lag ongeveer voor drie weken bij vader op zaal. Hij ging vorige week plots naar huis, ga je hem even opzoeken? Hij woont op de Euterpestraat 78III. Die meneer A. was in burger, een vierkant dik gezicht, donkere ogen; de schrijfster is nog steeds dik gekleed; vader had een gesprongen bloedvaatje (aderverkalking)…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth&nbsp; Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-03 Onderwerp: kaart van de 27ste kwam binnen met de brief van haar moeder van de 29ste; heel blij met de post; stuurt in moeders brief een zegel, twee geeft ze aan O. mee; donderdag moet ze op de commandant komen, ze was lijkbleek; die dag en ook bij het schrijven worden vele gemengd-gehuwden ontslagen; een moment flitste het door haar heen dat het ook haar moment was, tot ze geroepen werd; de A. is een buitengewoon prettig en sympathiek iemand, die je zo eerlijk aankijkt…heeft de heer Neumann je al geschreven?' Hij lag ongeveer voor drie weken bij vader op zaal. Hij ging vorige week plots naar huis, ga je hem even opzoeken? Hij woont op de Euterpestraat 78III. Die meneer A. was in burger, een vierkant dik gezicht, donkere ogen; de schrijfster is nog steeds dik gekleed; vader had een gesprongen bloedvaatje (aderverkalking)…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Van: Mannheim, Herbert Aan: Kastanje, Huub Plaats: Groningen Datum: 1941-12 Onderwerp: bedankje van Dr. Mannheim, die voor een operatie in het Academisch Ziekenhuis in Groningen ligt.

Van: Mannheim, Herbert Aan: Kastanje, Huub Plaats: Groningen Datum: 1941-12 Onderwerp: bedankje van Dr. Mannheim, die voor een operatie in het Academisch Ziekenhuis in Groningen ligt.

Ansichtkaart van Herbert Mannheim aan Huub Kastanje vanuit Groningen

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de&nbsp;aanvrager&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot Joseph Vissel.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de&nbsp;aanvrager&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot Joseph Vissel.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Joseph Vissel

Van: Abt. Bev. B. St. (Statistisch Bureau?) Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-30 Onderwerp: gesloten huwelijken in kamp Westerbork in de periode januari tot en met april 1943.

Van: Abt. Bev. B. St. (Statistisch Bureau?) Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-30 Onderwerp: gesloten huwelijken in kamp Westerbork in de periode januari tot en met april 1943.

Lijst met huwelijken in 1943 gesloten in kamp Westerbork

Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar Leiser-Schild, met getuigen Kaufmann en Rubens en de uitvoering door rabbijn dr. Augapfel.

Onderwerp: gesloten huwelijk van het echtpaar Leiser-Schild, met getuigen Kaufmann en Rubens en de uitvoering door rabbijn dr. Augapfel.

Im Jahre 1943 in Westerbork geboren Van: Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28 Onderwerp: geboorte van een viertal kinderen.

Im Jahre 1943 in Westerbork geboren Van: Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28 Onderwerp: geboorte van een viertal kinderen.

Bericht aan Bureau Dr. Wachtel over de geboorte van vier kinderen in kamp Westerbork

Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: papiergeld uit Theresienstadt. Briefje van 1 Kroon.

Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: papiergeld uit Theresienstadt. Briefje van 1 Kroon.

Geld (papier) van 1 Kroon uit Theresienstadt

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: Lies schrijft vanuit haar bed; over het bericht van overlijden van Jules; over zijn laatste momenten; Lies weet niet waar hij gecremeerd is; Lies is ondertussen weer aan het werk. Ze heeft veel aan Bettie Laguna; Jules is op de 15de geboren, op de 15de getrouwd, op de 15de overleden en op de 15de in kamp Westerbork aangekomen; Stella Jacobs in kamp Westerbork ontmoet. Ze kwam in het kamp terecht na Jules zijn overlijden. Ze heeft Lies over het eerste verdriet heen geholpen; bedankt voor de pakketjes; Lies zou graag een goede foto van Jules willen hebben. Ze heeft er geen.

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: Lies schrijft vanuit haar bed; over het bericht van overlijden van Jules; over zijn laatste momenten; Lies weet niet waar hij gecremeerd is; Lies is ondertussen weer aan het werk. Ze heeft veel aan Bettie Laguna; Jules is op de 15de geboren, op de 15de getrouwd, op de 15de overleden en op de 15de in kamp Westerbork aangekomen; Stella Jacobs in kamp Westerbork ontmoet. Ze kwam in het kamp terecht na Jules zijn overlijden. Ze heeft Lies over het eerste verdriet heen geholpen; bedankt voor de pakketjes; Lies zou graag een goede foto van Jules willen hebben. Ze heeft er geen.

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

&nbsp;Op 11 november 1942 wordt Charlotta Meijer met haar gezin in kamp Westerbork geregistreerd. Haar man Herman kon in het kamp aan de slag als apotheker, daarom is het gezin Meijer geruime tijd in kamp Westerbork gebleven. Op 4 september 1944 zijn Charlotta, Herman en zoon Leo op transport gesteld naar Theresienstadt. Herman werd op 29 september 1944 doorgevoerd naar Auschwitz, waar hij werd geselecteerd om te werken en zo uiteindelijk wist te overleven. Charlotta en Leo zijn op 4 oktober 1944 doorgevoerd naar Auschwitz, waar beiden na aankomst zijn vermoord. &nbsp;

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: niet kunnen vatten Jules niet meer te zullen zien, arme Liesje; door censuur van Lippmann-Rosenthal bleven de brieven lang onderweg; brief en bedankkaarten van Liesje; Liesje mocht niet bij de crematie aanwezig zijn; hoop blijft dat zij snel uit het kamp vrijgelaten zal worden…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: niet kunnen vatten Jules niet meer te zullen zien, arme Liesje; door censuur van Lippmann-Rosenthal bleven de brieven lang onderweg; brief en bedankkaarten van Liesje; Liesje mocht niet bij de crematie aanwezig zijn; hoop blijft dat zij snel uit het kamp vrijgelaten zal worden…

Van: Opa Aan: Chaja Plaats: Datum: 1946-08-17 Onderwerp: op vergist zich met het goed schrijven van de naam van zijn kleindochter; hij is haar niet vergeten; Chaja heeft een wond onder haar oog opgelopen; Eddy gaat naar een kamp op de Veluwe voor een week; opa en oma gaan in die zelfde periode naar Bussum…

Van: Opa Aan: Chaja Plaats: Datum: 1946-08-17 Onderwerp: op vergist zich met het goed schrijven van de naam van zijn kleindochter; hij is haar niet vergeten; Chaja heeft een wond onder haar oog opgelopen; Eddy gaat naar een kamp op de Veluwe voor een week; opa en oma gaan in die zelfde periode naar Bussum…

Brief van opa Diamant aan Chaja

Van: Schol, J Aan: Weissenstein-Thoma, Pauline Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-07-11 Onderwerp: ontslag uit het kamp op basis dat ze niet-Joods is. De vrijlating vond plaats op 13 juli 1942.

Van: Schol, J Aan: Weissenstein-Thoma, Pauline Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-07-11 Onderwerp: ontslag uit het kamp op basis dat ze niet-Joods is. De vrijlating vond plaats op 13 juli 1942.

Bewijs van vrijlating voor Pauline Weissenstein-Thoma uit Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Leo Meijer werd op 25 juli 1935 in Zwijndrecht geboren als enig kind van Herman Izaäk Meijer en Charlotte Rozeboom. Leo groeide op aan het Veerplein in Zwijndrecht, boven de apotheek van zijn vader. Toen Leo zes jaar geworden was, ging hij naar de openbare lagere school van het dorp. Niet voor lang, want begin 1942 mochten hij en de andere Joodse kinderen van de Duitse bezetter niet meer naar deze school. Er werd toen in Dordrecht een klasje gevormd voor de Joodse kinderen.&nbsp; In de herfst van 1942 is het gezin Meijer van huis gehaald en samen met 17 andere joden uit Zwijndrecht met de trein vervoerd naar het Centraal Station in Amsterdam. Vandaar moesten ze lopen naar de Hollandsche Schouwburg. Op 11 november 1942 wordt het gezin Meijer in kamp Westerbork geregistreerd. Vader Herman kon in het kamp aan de slag als apotheker, daarom is het gezin Meijer bijna twee jaar in kamp Westerbork gebleven. Op 4 september 1944 is Leo met zijn ouders op transport gesteld naar Theresienstadt. Leo en zijn moeder zijn op 4 oktober 1944 doorgevoerd naar Auschwitz, waar moeder en zoon na aankomst zijn vermoord. Vader Herman werd op 29 september 1944 doorgevoerd naar Auschwitz, waar hij werd geselecteerd om te werken en zo uiteindelijk wist te overleven.&nbsp; zie ook https://westerborkportretten.nl/westerborkportretten/leo-meijer

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 371 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Nathan, Hermann geb. 27-06-59 overleden te Westerbork op 18-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 371 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Nathan, Hermann geb. 27-06-59 overleden te Westerbork op 18-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hermann Nathan

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Groep militairen voor een barak. ‘Opstellen voor de sport’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Groep militairen voor een barak. ‘Opstellen voor de sport’

Foto van een groep militairen kort voor het sporten in Militair kampement Westerbork

Van: Schule des Kampes Westerbork Aan: Winter, I. Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-04-02 Onderwerp: schoolrapport Inge Winter, ondertekend door haar leerkracht Alexander Hollaender en haar vader Ernst Winter en voorzien van een stempel van directeur J. Schol.

Van: Schule des Kampes Westerbork Aan: Winter, I. Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-04-02 Onderwerp: schoolrapport Inge Winter, ondertekend door haar leerkracht Alexander Hollaender en haar vader Ernst Winter en voorzien van een stempel van directeur J. Schol.

Rapport van Inge Winter in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-01-13 Onderwerp: Levy kreeg terug van zijn werk te horen dat er een brief voor hem was; zijn gezin had zijn brief op nieuwjaarsdag ontvangen; de kerstdagen in kamp Westerbork, stemmig, onder elkaar en er van gemaakt wat er van te maken viel; oud en nieuw is Levy heel vroeg naar bed gegaan; de dokter is tevreden over Levy…

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-01-13 Onderwerp: Levy kreeg terug van zijn werk te horen dat er een brief voor hem was; zijn gezin had zijn brief op nieuwjaarsdag ontvangen; de kerstdagen in kamp Westerbork, stemmig, onder elkaar en er van gemaakt wat er van te maken viel; oud en nieuw is Levy heel vroeg naar bed gegaan; de dokter is tevreden over Levy…

Brief van Levy Coster aan zijn vrouw en kinderen vanuit kamp Westerbork

Wachttoren met bewaker en afrastering&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1943-1944.&nbsp; Vermoedelijk gaat het om de wachttoren schuin achter barak 85.

Wachttoren met bewaker en afrastering&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Kamp Westerbork Datum: 1943-1944.&nbsp; Vermoedelijk gaat het om de wachttoren schuin achter barak 85.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in kamp Westerbork

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Betreft registratienummer en bewijs.&nbsp;

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Betreft registratienummer en bewijs.&nbsp;

Bewijs van registratie van Aaron van leeven

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-12-03&nbsp; Onderwerp: grens van het in gebruik gegeven terrein aan het vluchtelingenkamp. De grens zal met betonpalen worden uitgezet.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-12-03&nbsp; Onderwerp: grens van het in gebruik gegeven terrein aan het vluchtelingenkamp. De grens zal met betonpalen worden uitgezet.

Brief van Houtvester Assen aan de directie

Van: Gelder, van, Abraham&nbsp; Aan: Beste Na Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden, waarschuwing aan zijn vrouw niet over te komen. Het is een smeerboel in het kamp. Blijf zo lang mogelijk weg. Blijf weg. Kom je toch en we gaan op transport, dan worden we gescheiden en je weet niet wat je te wachten staat. Een deel van het personeel van Hollandia Kattenburg is niet in Westerbork, waar ze wel zijn weet niemand. Het eten is weinig, maar met een kleine aanvulling is het te doen.

Van: Gelder, van, Abraham&nbsp; Aan: Beste Na Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden, waarschuwing aan zijn vrouw niet over te komen. Het is een smeerboel in het kamp. Blijf zo lang mogelijk weg. Blijf weg. Kom je toch en we gaan op transport, dan worden we gescheiden en je weet niet wat je te wachten staat. Een deel van het personeel van Hollandia Kattenburg is niet in Westerbork, waar ze wel zijn weet niemand. Het eten is weinig, maar met een kleine aanvulling is het te doen.

Brief van Abraham van Gelder aan zijn vrouw Naatje vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Kerstnummer Opbouw met illustraties Uitgegeven voor het ziekenhuis 1ste Jaargang, December 1946 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12 Onderwerp: kerstmis; kerstfeest; de poort des levens; kerstmis; kerstoverdenkingen.&nbsp;

Kerstnummer Opbouw met illustraties Uitgegeven voor het ziekenhuis 1ste Jaargang, December 1946 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12 Onderwerp: kerstmis; kerstfeest; de poort des levens; kerstmis; kerstoverdenkingen.&nbsp;

Orgaan met de titel 'Opbouw' uitgegeven voor het ziekenhuis van het Interneringskamp Westerbork

Betreft: Stalen stortluiken voor brandstofbergplaatsen in het woonoord Schattenberg. Schaal: 1:10 en ware grootte.

Betreft: Stalen stortluiken voor brandstofbergplaatsen in het woonoord Schattenberg. Schaal: 1:10 en ware grootte.

Bouwtekening van stalen stortluiken voor brandstofbergplaatsen in het woonoord Schattenberg.