In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje (Interneringskamp Westerbork), barak 83 Plaats: Harskamp, Interneringskamp Datum: 1945-12-15 Onderwerp: al een maand geen post ontvangen; hou het hoofd omhoog; hoe maken de ouderen het; plezierige feestdagen…

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje (Interneringskamp Westerbork), barak 83 Plaats: Harskamp, Interneringskamp Datum: 1945-12-15 Onderwerp: al een maand geen post ontvangen; hou het hoofd omhoog; hoe maken de ouderen het; plezierige feestdagen…

Brief van Jan Beijering aan Dirkje Drenth vanuit het Interneringskamp Harskamp

Plaatsen in kamp Westerbork

Wachttorens kamp Westerbork

Centrale Keuken

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje&nbsp; Plaats: &nbsp;Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-05-25 Onderwerp: 6 jarig jubileum voor Dirkje en Jan; morgen zijn er sportwedstrijden. Hij is benieuwd hoe hij het er van af zal brengen. Hij heeft zich ingeschreven voor 2.5 km veldloop, de vorige keer heeft hij gewonnen; er is nu concurrentie, het beloofd een spannende strijd te worden; volgend jaar weer bij elkaar…; Pinksteren is weer voorbij; de sportwedstrijden zijn succesvol verlopen, met de 4x100 estafette de tweede plaats; de veldloop heeft hij gewonnen met een voorsprong van 30 meter…

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje&nbsp; Plaats: &nbsp;Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-05-25 Onderwerp: 6 jarig jubileum voor Dirkje en Jan; morgen zijn er sportwedstrijden. Hij is benieuwd hoe hij het er van af zal brengen. Hij heeft zich ingeschreven voor 2.5 km veldloop, de vorige keer heeft hij gewonnen; er is nu concurrentie, het beloofd een spannende strijd te worden; volgend jaar weer bij elkaar…; Pinksteren is weer voorbij; de sportwedstrijden zijn succesvol verlopen, met de 4x100 estafette de tweede plaats; de veldloop heeft hij gewonnen met een voorsprong van 30 meter…

Brief van Jan Beijering aan Dirkje Drenth vanuit Interneringskamp Westerbork

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje&nbsp; Plaats: &nbsp;Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-06-24 Onderwerp: met Jan en zijn vader gaat het goed; een week geleden hebben ze elkaar voor het laatst gezien; nog 10x een bezoek en alles is voorbij; hij heeft een fiets; reeds zes jaar van elkaar gescheiden…ze zijn gezond en slaan zich er wel doorheen…

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje&nbsp; Plaats: &nbsp;Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-06-24 Onderwerp: met Jan en zijn vader gaat het goed; een week geleden hebben ze elkaar voor het laatst gezien; nog 10x een bezoek en alles is voorbij; hij heeft een fiets; reeds zes jaar van elkaar gescheiden…ze zijn gezond en slaan zich er wel doorheen…

Ziekenhuisbarakken

Tandarts

Diëtiek

Orthopedische instrumentenmakerij

Pedicure

Apotheek

Medisch laboratorium

Polikiniek

Kinderafdeling

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1946-12 Onderwerp: prettige kerstdagen een een voorspoedig nieuw jaar; van je verloofde…

Van: Beijering, Jan Aan: Drenth, Dirkje&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1946-12 Onderwerp: prettige kerstdagen een een voorspoedig nieuw jaar; van je verloofde…

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Van: Jacobi, Fia (door een vriendin) Geboren: 1924-09-21 Aan: Belterman, J. Datum: 1943-07-14 Plaats: Vught, Auffanglager, K.L. Onderwerp: Fia mag niet schrijven. Een vriendin heeft het overgenomen. Fia heeft roodvonk. Pakketje, jurk en schoenen zijn ontvangen. Van Greet en Mieltje heeft ze niets gehoord. Ze hoopt dat zij nog in Westerbork zijn. Fia ligt voorlopig in barak 29A.

Van: Jacobi, Fia (door een vriendin) Geboren: 1924-09-21 Aan: Belterman, J. Datum: 1943-07-14 Plaats: Vught, Auffanglager, K.L. Onderwerp: Fia mag niet schrijven. Een vriendin heeft het overgenomen. Fia heeft roodvonk. Pakketje, jurk en schoenen zijn ontvangen. Van Greet en Mieltje heeft ze niets gehoord. Ze hoopt dat zij nog in Westerbork zijn. Fia ligt voorlopig in barak 29A.

Brief van Fia Jacobi (geschreven door een vriendin) aan J. Belterman vanuit kamp Vught

Weeshuis

Betreft: plattegrond met riolering en gevels&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-04-23 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: plattegrond met riolering en gevels&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-04-23 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond in verband met het plaatsen van riolering en gevels