In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Dit verhaal werd opgetekend door conservator Guido Abuys. Meer over de familie Enthoven is te vinden in het boek Kroniek van het geslacht Enthoven (Zutphen 1991).&nbsp;

Het is 23 mei 1945. Henriette Enthoven-van Lier schrijft vanuit Mont Pèlerin in Zwitserland een brief aan haar familie, waarin ze terugkijkt naar het transport van kamp Westerbork naar Theresienstadt en haar aankomst in dit getto.

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Gerdien Verschoor was tussen 2019 en 2022 de directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Dit verhaal publiceerde zij op haar <a href="https://gerdienverschoor.wordpress.com/2019/02/07/het-treinbord/#more-3294">eigen website</a>.

Het moet ergens in de jaren negentig geweest zijn: het was na de Wende en ik werkte bij de Nederlandse Ambassade in Warschau. Alles in Polen veranderde. Als attaché voor pers- en culturele zaken richtte ik me niet alleen op pers en cultuur, maar ook op de historische en maatschappelijke onderwerpen die in die periode actueel waren. Vele musea en historische instituten maakten een transitie door: nu Polen het communisme van zich had afgeschud, konden vele verhalen eindelijk op een andere manier verteld worden.

Het treinbord

Dit verhaal, geschreven door conservator Guido Abuys, werd in 2018 als column gepubliceerd op de website van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.&nbsp;

Een houten beeldje van een jongen van een jaar of twaalf, gekleed in een blouse, korte broek, hoge sokken en wandelschoenen. Op het voetstuk zijn de initialen E.B. ingekrast en is het jaar 1941 duidelijk zichtbaar. Het beeldje zou geschonken zijn aan Jacques Schol, directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Een jongen vereeuwigd in hout

In juni 2025 verscheen Sprekende stenen. Stolpersteine in Zwolle, een publicatie waarin de verhalen van Joodse inwoners van Zwolle worden belicht. Ook voor het gezin Caneel, dat voor hun deportatie aan de Vispoortenplas 10 woonde, zijn struikelstenen gelegd.&nbsp;

Carolina Caneel-Bamberg, haar man Salomon Caneel en hun zoontje Mozes “Max” Caneel werden begin oktober 1942 vanuit Zwolle naar kamp Westerbork gebracht. Het was in die dagen overvol in het kamp: door de ontruiming van de Joodse werkkampen en de razzia’s waarbij de familieleden van de Joodse dwangarbeiders werden opgehaald, kwamen er zo’n 12.000 personen naar het kamp. In een brief aan vriendin Janny Bosman schrijft Carolina over de chaotische situatie en de onwetendheid over hun verdere lot. Ook vraagt ze om een paar hoge schoenen of laarsjes in maat 26 voor zoontje Max en een stel dekens, want die zijn ze inmiddels kwijtgeraakt.&nbsp;

"Onze Max is een reuzelieve schat..."

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

These are the things you will (and will not) find on this website

About this website

Aan de Markt 4 had David Kats bij zijn woning een slagerij. Hij was getrouwd met Rebecca Kropveld en samen hadden ze vier kinderen; Max, Betje, Antonie en Nathan. De kinderen bezochten de openbare lagere school in Beilen. Vader was lid van muziekvereniging Union in Beilen, waar hij trompet speelde. Ook was hij onder andere als kerkbestuurslid actief in de Joodse gemeente. Naast de familie Kats was het café van de familie Padding. Ze hadden goede contacten met elkaar. Op vrijdagavond deed vader Padding altijd het licht aan bij de familie Kats. Ze mochten dit niet zelf doen vanwege de Sabbath. Zoon Bram Padding begreep dat niet echt op jonge leeftijd en vroeg zich wel eens af waarom ze dat niet zelf konden doen. Als dank bakte Rebecca vaak een ‘kippentaartje’ voor de familie Padding; ze gebruikte hierin kippenvet in plaats van boter.&nbsp;

Markt 4, Beilen

De werkverruimingskampen waren in de jaren dertig door de Nederlandse regering gebouwd om werklozen in het kader van de werkverschaffing te huisvesten. Een aantal van deze kampen werd ontruimd om plaats te maken voor door anti-Joodse maatregelen werkloos geworden Joodse mannen.

Joodse werkkampen in Nederland

‘Ik heb bestek uit het Apeldoornsche Bosch. Hebben jullie daar belangstelling voor?’, zo schreef ze mij in een e-mail. Ik belde haar op. Ze kocht regelmatig delen uit vrijgekomen inboedels op, die ze vervolgens in haar huisje vol antiek en curiosa te koop aanbood. ‘Aan dit soort dingen wil ik geen geld verdienen. Meestal geef ik het aan een goed doel. Maar deze bestekdelen, nee, dat is niet zomaar iets.’ Ze zocht een goede bestemming. Of ik even langs wilde komen.

Twee lepels, een vork en een theelepel

<blockquote>‘Mijn liefste Netty, De laatste afscheidskaart ontvang je vanuit de trein. We zitten met ruim 40 mensen + bagage en het is benauwd in veewagen. We zijn vol goeden moed. Tot een spoedig weerziens in ons dierbare Hollandje. Vaarwel en kus, Hertha.’</blockquote>‘Toen ik die kaart had gelezen zei ik tegen mijn moeder : ‘Mam, we zien haar nooit meer terug’, herinnerde Netty Hietkamp-Renès zich. Drie jaar eerder, in 1940, ontmoetten Hertha en Netty elkaar op hun eerste schooldag op de Huishoudschool in Deventer. Ze werden hartsvriendinnen.

Het verhaal van Hertha Aussen

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Informatie uit andere archieven

Contact

Colofon

Disclaimer

Plaatsen in kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

In kamp Westerbork behoorde zij&nbsp; tot de groep van de gedoopte Joden. Ze had in het kamp al twee verjaardagen in ‘gekozen’ eenzaamheid gevierd. Ze had vele onbekenden, bekenden en familieleden zien vertrekken. Zelf was dacht ze op basis van haar gedoopte status vrijgesteld te zijn van dit lot en hoopte ze tot het einde van de oorlog in kamp Westerbork te kunnen blijven.

In de nacht van 3 op 4 september 1944 kreeg zij echter te horen dat ze zich klaar moest maken voor deportatie naar Theresienstadt. De hele nacht was ze bezig met pakken. De volgende ochtend werd ze onder begeleiding van de Joodse ordedienst naar de trein begeleid. De bagage werd op karren gegooid en in de stromende regen voor de trein gereden. Toen Henriette bij haar wagon aankwam trof ze een ruimte aan dat zo vol met koffers en bagage was, dat er voor de mensen haast geen ruimte meer was.

<blockquote>“Ik werd met enige kennissen in een witte bananenwagen gestopt. We moesten een hangplek vinden tussen de rugzakken en koffers. We hadden brood voor twee dagen meegekregen en er stond een ton met water en een ton voor behoeften midden in de wagon. Toen ik ‘zat’ en rondkeek telde ik 64 personen en toen onze coupé gesloten werd met een ijzeren bout van buiten merkte ik dat de wagon hermetisch afgesloten was en er geen kiertje open was om lucht of licht binnen te laten. Daar de wagen witgekalkt was, hadden we een beetje schemerlicht (…)”</blockquote>

Henriette kreeg tijdens het transport last van haar hart. Ze moest gaan liggen, echter daar was geen plaats voor. Ze heeft zich toen maar gewoon laten vallen en bleef zo een uur liggen. In de nacht kwam de trein in Theresienstadt aan. Het viel niet mee om de kleren en de bagage bij elkaar te rapen. De mensen waren half gek geworden en gaven elkaar geen ruimte. Toen de trein stilhield werden de ijzeren deuren met een ruk geopend en werd er geschreeuwd uit te stappen. Henriette had net het hoognodige kunnen aantrekken, echter haar mantels, dekens en handtassen kon ze niet vinden en ze kreeg geen tijd om het te zoeken. De rest van de nacht moest ze op de grond &nbsp;van een gebouw doorbrengen totdat ze werd geregistreerd en in de Hamburgerkazerne werd ondergebracht.

Begin februari &nbsp;1945 werd Henriette met een groep uitgewisseld naar Zwitserland. Ze slaagde erin met haar zwakke gezondheid kamp Westerbork en Theresienstadt te overleven. In Zwitserland kon ze weer bijkomen en uitrusten en de ellende van bijna twee jaar kamp achter zich laten. Ze keek er naar uit om terug te gaan naar haar geboorteland en haar familie. Echter op 23 juli 1945 ontvingen haar kinderen van de Nederlandse gezant te Bern een telegram met de mededeling dat Henriette tijdens het inpakken van haar bagage voor de terugreis naar Nederland aan een beroerte was overleden.

Brief van Henriette Enthoven-van Lier vanuit Mont-Pèlerin over het transport van 4 september 1944 naar Theresienstadt

In die context werden ook de nationale paviljoens in Auschwitz opnieuw ingericht in de barakken die daarvoor op het voormalige kampterrein ter beschikking werden gesteld. Een groep Nederlandse deskundigen ontwikkelde een nieuwe tentoonstelling voor het Nederlandse paviljoen, en de bestaande tentoonstelling werd ontmanteld. In die tentoonstelling bevond zich zo’n bijzonder en uniek object, dat de conservatoren van het museum in Auschwitz contact opnamen met de Ambassade. Wat was de veiligste manier om het originele treinbord Westerbork-Auschwitz naar Nederland te transporteren?

We kozen voor een pragmatische oplossing. Een koerier bracht het treinbord naar de Ambassade, wij zouden het verder met de diplomatieke post naar Westerbork laten versturen. En zo gebeurde het dat ik op een dinsdagmiddag een dikke enveloppe van een koerier in ontvangst nam en de inhoud ervan voorzichtig tevoorschijn haalde. Ineens stond ik met het originele treinbord in mijn blote handen. Nog voel ik de randen van het metaal, nog ruik ik de wat roestige geur, nog schrik ik van de minuscule witte verfdeeltjes op mijn vingers. Het was een historische sensatie die ik nooit ben vergeten.

Het treinbord is veilig in Herinneringscentrum Kamp Westerbork aangekomen en wordt daar met zorg omringd. Het is nu op de plek waar het hoort te zijn. Alleen al vanuit kamp Westerbork vertrokken vanaf 15 juli 1942 93 treinen naar onder meer Auschwitz, met 107.000 Joodse landgenoten en Roma en Sinti, van wie 102.000 de deportaties niet overleefden.

Als je het Herinneringscentrum nu bezoekt, kun je het treinbord zelf bekijken. In de tentoonstelling Westerbork-Auschwitz wordt het verhaal van het nazikamp verteld, dat symbool staat voor de vernietiging van de Joden in het door de nazi’s bezette Europa, en zijn overlevenden. Ook worden er persoonlijke verhalen verteld en beelden en foto’s van het kamp getoond: van toen en nu.

Ga kijken. We mogen het nooit vergeten.

Treinbord Westerbork - Auschwitz

Een soortgelijk voorwerp kwam nog niet eerder in de collectie van het Herinneringscentrum terecht, dus er is geen vergelijking mogelijk. Het beeldje oogt Duits, romantisch Duits. Je zou bijna zeggen dat de jongen een verbeelding is van de idealen in de jaren dertig, zoals dat werd gedragen door de aanhangers van het nationaalsocialisme.

We kregen het beeldje van Inge Winter (1931). We hadden al eerder een schenking van haar gekregen. Ze kwam na de Reichskristallnacht in november 1938 vanuit haar woonplaats Essen in Nederland terecht. Na kampen in Schoorl, Elspeet en Sluis werd ze met haar Joodse vader en niet-Joodse moeder in juli 1940 naar Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork gestuurd. Ze werden ondergebracht in barak 41, een aparte barak voor gedoopte Joden. Onder de bewoners bevonden zich ook veel niet-Joden. Zij behoorden tot de zogenoemde gemengd-gehuwden.Een onderdeel van de schenking waren ook portrettekeningen waarop Inge stond afgebeeld. De tekenaar was Alexander Höllander, die een vergelijkbare weg naar kamp Westerbork had afgelegd. Inge vertelde na de overdracht: ‘Als ik nog wat tegenkom, dan hoor je van me.’

Het is een paar jaar later. Van een goede vriend van Inge hoor ik dat er nog een aantal tekeningen zijn opgedoken. Hij wil ze graag bezorgen. Bij het zien van één van de tekeningen gaat een schok door mij heen. Niet alleen het beeldje, ook de maker ervan is door Alexander Höllander vereeuwigd. Naast de initialen A.H., staat er als toevoeging ‘april 1941’. Het beeldje is dus in kamp Westerbork gemaakt en de vervaardiger was net als Inge Winter en Alexander Höllander een vluchteling en een bewoner van het kamp geweest.

Met deze nieuwe aanwijzingen kost het de medewerkers van de afdeling collectie weinig tijd om de initialen E.B. te achterhalen. Ze staan voor Erich Wilhelm Brockmeier (1906). Als niet-Jood kwam hij met zijn Joodse vrouw en drie zonen net als Inge Winter en Alexander Hollander op 17 juli 1940 in kamp Westerbork terecht. Ze sliepen in dezelfde barak en brachten er hun vrije tijd door. Bij het bestuderen van de andere tekeningen kan ik maar tot één conclusie komen: Hans Adolf (1931), Erich’s oudste zoon, heeft model gestaan voor het houten beeldje.&nbsp;

Een houten beeldje gemaakt in het Vluchtelingenkamp

<blockquote>“Het is hier onbeschrijfelijk. Wel 16.000 mensen. […] Voor ons is voorlopig althans alles voorbij, maar we houden moed.”</blockquote>

In februari 1943 was het gezin nog steeds in kamp Westerbork. Ze waren niet op een dergelijk lang verblijf voorbereid en hadden niet genoeg passende kleding meegebracht. &nbsp;Aan dezelfde vriendin vraagt Carolina om spullen die uit hun huis in Zwolle zijn gered, waaronder jurken en een pakje van Max. Ook beschrijft ze hoe er in de voorafgaande weken veel kennissen en vrienden zijn doorgestuurd. De onzekerheid over een mogelijke deportatie is nog steeds groot, maar ze probeert er het beste van te maken en geniet van haar zoontje.&nbsp;

<blockquote>“Onze Max is een reuzelieve schat en nu niet, omdat het mijn eigen kind is, maar ze zijn allemaal gek met hem en vinden hem erg lief. Jammer was hij een week niet lekker in orde, wat bronchitis enzo. Nu is hij weer beter […]”</blockquote>

In een brief van 28 april 1943 is het dit keer niet Carolina, maar haar moeder Gezina die schrijft. Carolina, Salomon en kleine Max zijn namelijk de dag ervoor, op 27 april 1943, naar het vernietigingskamp Sobibor gedeporteerd. Hier werden ze direct na aankomst vermoord.&nbsp;

<blockquote>“Ze zijn gisteren doorgestuurd. Ze waren goed te spreken. Max vond het fijn weer eens in de trein te kunnen gaan. Hij was net acht dagen ziek geweest (buikloop). Hij heeft gelukkig geen koorts meer. Hij heeft 39.5 gehad. We hopen dat het hun daar goed mag gaan…”</blockquote>

Brief van C. Caneel-Bamberg aan Janny Bosman vanuit kamp Westerbork

Van: Enthoven-van Lier, H. Aan: wie het betreft Plaats: Mont-Pèlerin, Zwitserland&nbsp; Datum: 1945-05-23 Onderwerp: na alle ellende van 2 jaar in kamp Westerbork en Theresienstadt zit ze nu in het heerlijke gastvrije Zwitserland; ze begrijp niet hoe ze het met haar zwakke gezondheid heeft kunnen doorstaan; de reis naar Theresienstadt was voor haar een hel; het verblijf in kamp Westerbork sinds mei 1943 in verschillende barakken was te doen, echter deportaties en ellendige taferelen die zich afspeelden, als mannen, vrouwen en kinderen van elkaar gescheiden werden en het nodige ingepakt moest worden…; hoewel ze een Sperre hadden, kregen ze en oproep voor deportatie naar Theresienstadt voor de 4de september; ze mochten al hun bagage meenemen; de hele nacht gepakt en ‘s morgens om 11 uur onder begeleiding van de OD naar de beestenwagens…; bagage werd in karren gesmeten en in de stromende regen voor de trein gezet; alles door elkaar, zodat ze hun eigendommen niet terug konden vinden, vervolgens in een wagon gezet tussen de stapels koffers en rugzakken in; de wagons waren zo tjokvol met bagage dat er voor de passagiers bijna geen ruimte was…; ze werd met enige kennissen in een witte bananenwagen gestopt…; hangplaats tussen de bagage, brood voor twee dagen meegekregen, een ton met water en een ton voor de behoefte midden in de wagen; met 64 personen in de wagon, die hermetisch werd afgesloten…geen ramen of latten; beschrijving van de tocht naar Theresienstadt; over het verzamelen van kaarsen; wagonleider; slechte lucht, van bovenkleren moeten ontdoen; op de perrons werd de poep ton geleegd en de deur soms op een kier gelaten na het roepen van ’Hilfe, Kranken…; regelmatig vielen mensen flauw, gelukkig was er en dokter onder de gedeporteerden; tijdens de nacht hield iemand de wacht bij de ton om een kaarsje aan te kunnen steken als iemand naar de ton toe moest gaan…; aankomst in Theresienstadt op de tweede avond…, pas de volgende dag werden ze geregistreerd…; Hamburger kazerne…

Van: Enthoven-van Lier, H. Aan: wie het betreft Plaats: Mont-Pèlerin, Zwitserland&nbsp; Datum: 1945-05-23 Onderwerp: na alle ellende van 2 jaar in kamp Westerbork en Theresienstadt zit ze nu in het heerlijke gastvrije Zwitserland; ze begrijp niet hoe ze het met haar zwakke gezondheid heeft kunnen doorstaan; de reis naar Theresienstadt was voor haar een hel; het verblijf in kamp Westerbork sinds mei 1943 in verschillende barakken was te doen, echter deportaties en ellendige taferelen die zich afspeelden, als mannen, vrouwen en kinderen van elkaar gescheiden werden en het nodige ingepakt moest worden…; hoewel ze een Sperre hadden, kregen ze en oproep voor deportatie naar Theresienstadt voor de 4de september; ze mochten al hun bagage meenemen; de hele nacht gepakt en ‘s morgens om 11 uur onder begeleiding van de OD naar de beestenwagens…; bagage werd in karren gesmeten en in de stromende regen voor de trein gezet; alles door elkaar, zodat ze hun eigendommen niet terug konden vinden, vervolgens in een wagon gezet tussen de stapels koffers en rugzakken in; de wagons waren zo tjokvol met bagage dat er voor de passagiers bijna geen ruimte was…; ze werd met enige kennissen in een witte bananenwagen gestopt…; hangplaats tussen de bagage, brood voor twee dagen meegekregen, een ton met water en een ton voor de behoefte midden in de wagen; met 64 personen in de wagon, die hermetisch werd afgesloten…geen ramen of latten; beschrijving van de tocht naar Theresienstadt; over het verzamelen van kaarsen; wagonleider; slechte lucht, van bovenkleren moeten ontdoen; op de perrons werd de poep ton geleegd en de deur soms op een kier gelaten na het roepen van ’Hilfe, Kranken…; regelmatig vielen mensen flauw, gelukkig was er en dokter onder de gedeporteerden; tijdens de nacht hield iemand de wacht bij de ton om een kaarsje aan te kunnen steken als iemand naar de ton toe moest gaan…; aankomst in Theresienstadt op de tweede avond…, pas de volgende dag werden ze geregistreerd…; Hamburger kazerne…

Bord Bord met de tekst: Westerbork-Auschwitz Auschwitz-Westerbork. Zug muss geschlossen nach Westerbork zurück. Westerbork, kamp, 1942-1944 Bord van de trein die van Westerbork naar Auschwitz en retour ging. Zie tevens de foto van een replica (zonder aantasting des tijds). &nbsp;

Bord Bord met de tekst: Westerbork-Auschwitz Auschwitz-Westerbork. Zug muss geschlossen nach Westerbork zurück. Westerbork, kamp, 1942-1944 Bord van de trein die van Westerbork naar Auschwitz en retour ging. Zie tevens de foto van een replica (zonder aantasting des tijds). &nbsp;

Houten beeldje Met initialen EB 1941 Door een bewoner als geschenk gegeven aan kapitein (directeur) Schol. Pas op 13 september 2017 werd de identiteit van de maker achterhaald. E. B staat voor Erich Wilhelm Brockmeier (1906). Als niet-Jood kwam hij met zijn Joodse vrouw en drie zonen op 17-7-1940 in kamp Westerbork terecht, in barak 41. De tekenaar Alexander Holländer maakte een tekening van hem, terwijl hij bezig is met het vervaardigen van het houten beeld. Waarschijnlijk heeft Erich's oudste zoon Hans Adolf (1931) model gestaan. Het gezin Brockmeier werd op 13-7-1942 uit kamp Westerbork ontslagen. &nbsp;

Houten beeldje Met initialen EB 1941 Door een bewoner als geschenk gegeven aan kapitein (directeur) Schol. Pas op 13 september 2017 werd de identiteit van de maker achterhaald. E. B staat voor Erich Wilhelm Brockmeier (1906). Als niet-Jood kwam hij met zijn Joodse vrouw en drie zonen op 17-7-1940 in kamp Westerbork terecht, in barak 41. De tekenaar Alexander Holländer maakte een tekening van hem, terwijl hij bezig is met het vervaardigen van het houten beeld. Waarschijnlijk heeft Erich's oudste zoon Hans Adolf (1931) model gestaan. Het gezin Brockmeier werd op 13-7-1942 uit kamp Westerbork ontslagen. &nbsp;

Van: Caneel-Bamberg, C Aan: Bosman, Janny Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1942-10 Onderwerp: over een lampje dat ze aan Janny had gegeven als aandenken, niet kunnen denken dat het al zo gauw zou zijn; in het kamp is het ontzettend druk en vol; hoeveel dagen ze er nog zullen zijn, weten ze niet; elke dag kunnen ze worden doorgestuurd; graag met spoed levensmiddelen en voor Max hoge schoenen, schoenmaat 26 of laarsjes; kopen bij van Haaren (Zwolle); ‘zeggen dat het voor ons is, laat ze desnoods deze briefkaart maar lezen’; ze zijn hun dekens kwijtgeraakt; het is in Westerbork onbeschrijfelijk, wel 16.000 mensen; vader, moeder, Jaap, haar man en allen zijn in Westerbork….

Van: Caneel-Bamberg, C Aan: Bosman, Janny Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Datum: 1942-10 Onderwerp: over een lampje dat ze aan Janny had gegeven als aandenken, niet kunnen denken dat het al zo gauw zou zijn; in het kamp is het ontzettend druk en vol; hoeveel dagen ze er nog zullen zijn, weten ze niet; elke dag kunnen ze worden doorgestuurd; graag met spoed levensmiddelen en voor Max hoge schoenen, schoenmaat 26 of laarsjes; kopen bij van Haaren (Zwolle); ‘zeggen dat het voor ons is, laat ze desnoods deze briefkaart maar lezen’; ze zijn hun dekens kwijtgeraakt; het is in Westerbork onbeschrijfelijk, wel 16.000 mensen; vader, moeder, Jaap, haar man en allen zijn in Westerbork….

Verbouw van barak 201 (voormalig barak 2)&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1967-06-07 Opmerking: verschillende functies als R.G.D., Politie, Maatschappelijk Werk, de beheerder, C.A.Z , postkantoor, telefooncentrale, timmerwerkplaats….&nbsp;

Verbouw van barak 201 (voormalig barak 2)&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1967-06-07 Opmerking: verschillende functies als R.G.D., Politie, Maatschappelijk Werk, de beheerder, C.A.Z , postkantoor, telefooncentrale, timmerwerkplaats….&nbsp;

Plattegrond van de verbouwing van barak 201

Van: Bamberger, Levi en Grietje Aan: Meyer , Jo Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-06-11 Onderwerp: vertrokken naar kamp Westerbork; graag wat levensmiddelen nazenden onder vermelding van…

Van: Bamberger, Levi en Grietje Aan: Meyer , Jo Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-06-11 Onderwerp: vertrokken naar kamp Westerbork; graag wat levensmiddelen nazenden onder vermelding van…

Brief van Levi Bamberger en vrouw aan Jo Meyer vanuit de Hollandsche Schouwburg

Personen