In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: het hoofdbestuur van de Posterijen, Telegrafie en Telefonie Aan: belanghebbenden Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-11 Onderwerp: uitsluiten van overheidspersoneel van Joods bloed.&nbsp;

Van: het hoofdbestuur van de Posterijen, Telegrafie en Telefonie Aan: belanghebbenden Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-11 Onderwerp: uitsluiten van overheidspersoneel van Joods bloed.&nbsp;

Order van het hoofdbestuur van de Posterijen, Telegrafie en Telefonie over overheidspersoneel van Joods bloed

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Groep militairen voor een barak. ‘Opstellen voor de sport’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Groep militairen voor een barak. ‘Opstellen voor de sport’

Foto van een groep militairen kort voor het sporten in Militair kampement Westerbork

Revisietekening elektrische installatie barak 59&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-11-28

Revisietekening elektrische installatie barak 59&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-11-28

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 59 in het woonoord Schattenberg

Bewijs van Nederlanderschap Gemeente Leiden Van: Jeanette Susanne Cahen-de Vries wonende te Leiden, geboren te Hoorn Datum: 1926-03-19 Met pasfoto

Bewijs van Nederlanderschap Gemeente Leiden Van: Jeanette Susanne Cahen-de Vries wonende te Leiden, geboren te Hoorn Datum: 1926-03-19 Met pasfoto

Bewijs van Nederlanderschap van Susanne Cahen-de Vries

Foto van luitenant Dekker, luitenant Buijvoets en luitenant Konings. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945/1946.&nbsp; Ze staan aan de zuidwest kant van de woning van de commandant.

Foto van luitenant Dekker, luitenant Buijvoets en luitenant Konings. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945/1946.&nbsp; Ze staan aan de zuidwest kant van de woning van de commandant.

Foto van het driemanschap dat de leiding had over het Interneringskamp Westerbork

Lagerbefehl No. 39&nbsp; Datum: 1943-07-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Reorganisatie van het kamp met aantal gevangenen werkzaam bij de verschillende Dienstbereiche. De kinderen &nbsp;2-14 jaar oud van de kampgevangenen die aan het werk zijn worden door de Kindergarten verzorgt. Blz.: 3

Lagerbefehl No. 39&nbsp; Datum: 1943-07-07&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Reorganisatie van het kamp met aantal gevangenen werkzaam bij de verschillende Dienstbereiche. De kinderen &nbsp;2-14 jaar oud van de kampgevangenen die aan het werk zijn worden door de Kindergarten verzorgt. Blz.: 3

Lagerbefehl No. 39

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: dienst bij transport; reparaties van uurwerken.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: dienst bij transport; reparaties van uurwerken.

Mededeling over dienst bij transport en reparaties van uurwerken

Plaatsen in kamp Westerbork

NSB-begraafplaats

Van: Stern, Max Aan: Bakker, Anna Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-21 Onderwerp: met de schrijver gaar het goed, ook met Ju en Bully, die regelmatig langskomen; pakketjes naar hem sturen, barak 19; Peter is nog ziek en met Eva gaat het gelukkig beter; Günter zijn adres is barak 57; Ju zit in barak 68…

Van: Stern, Max Aan: Bakker, Anna Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-21 Onderwerp: met de schrijver gaar het goed, ook met Ju en Bully, die regelmatig langskomen; pakketjes naar hem sturen, barak 19; Peter is nog ziek en met Eva gaat het gelukkig beter; Günter zijn adres is barak 57; Ju zit in barak 68…

Briefkaart van Max Stern aan Anna Bakker vanuit kamp Westerbork

Personen