In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Joodse gemeenten in Drenthe

Joodse gemeente Assen

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Patiënten kamp Westerbork

Operaties kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

EHBO-posten kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Geestelijke verzorging en sociale hulpverlening kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Bezoek ziekenhuis buiten kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Van: Syswerda, directeur Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1939-08-15&nbsp; Onderwerp: plan van ontginning van de omgeving van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork (Vluchtelingendorp Schattenberg). Zelf met de inzet van Joodse vluchtelingen zal het beoogde doel niet worden bereikt. Een optie is de inzet van werklozen (werkverschaffing).

Van: Syswerda, directeur Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1939-08-15&nbsp; Onderwerp: plan van ontginning van de omgeving van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork (Vluchtelingendorp Schattenberg). Zelf met de inzet van Joodse vluchtelingen zal het beoogde doel niet worden bereikt. Een optie is de inzet van werklozen (werkverschaffing).

Brief van directeur Syswerda aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Zelfmoorden kamp Westerbork

Uitvaart kamp Westerbork

Kindersterfte kamp Westerbork

Bepalingen/verplichtingen &nbsp;voor Joden die geen ster hoeven te dragen en vergoeding van inbeslaggenomen goederen.

Bepalingen/verplichtingen &nbsp;voor Joden die geen ster hoeven te dragen en vergoeding van inbeslaggenomen goederen.

Bekendmaking en bepalingen/verplichtingen voor Joden die geen ster hoeven te dragen

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-27&nbsp; Onderwerp: aanstelling van een magazijnmeester.

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-27&nbsp; Onderwerp: aanstelling van een magazijnmeester.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan het Centraal Vluchtelingenkamp

Van: Syswerda&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-03&nbsp; Onderwerp: verslag over het Centraal Vluchtelingenkamp over de maand oktober 1939.&nbsp;Over de binnenkomst van de eerste zestien vluchtelingen; werkzaamheden en bouwactiviteiten; stemming, orde en tucht; geestelijke verzorging door Opperrabbijn Levison; gezondheidszorg/patiënten; beperkte recreatie en ontspanningsmogelijkheden….&nbsp;

Van: Syswerda&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-03&nbsp; Onderwerp: verslag over het Centraal Vluchtelingenkamp over de maand oktober 1939.&nbsp;Over de binnenkomst van de eerste zestien vluchtelingen; werkzaamheden en bouwactiviteiten; stemming, orde en tucht; geestelijke verzorging door Opperrabbijn Levison; gezondheidszorg/patiënten; beperkte recreatie en ontspanningsmogelijkheden….&nbsp;

Van: Syswerda (directeur)&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-15&nbsp; Onderwerp: bezetting van de &nbsp;post magazijnmeester door een Joodse vluchteling.

Van: Syswerda (directeur)&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1939-11-15&nbsp; Onderwerp: bezetting van de &nbsp;post magazijnmeester door een Joodse vluchteling.

Orkest.&nbsp; Orkest bij een concertuitvoering in de schouwburg van Kamp Westerbork. Kamp Westerbork Datum: 1943-1944 De dirigent is Heinz Neuberg

Orkest.&nbsp; Orkest bij een concertuitvoering in de schouwburg van Kamp Westerbork. Kamp Westerbork Datum: 1943-1944 De dirigent is Heinz Neuberg

Het kamporkest onder leiding van dirigent Heinz Neuberg

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

1942

November 1942

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 70

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-15 (poststempel) Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: pakket ontvangen.&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-15 (poststempel) Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: pakket ontvangen.&nbsp;

Briefkaart van Louis Stranders aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: onbekend Aan: Polak, Martin, Jules Plaats: onbekend Datum: 1945 Onderwerp: repatriëring; groep 57; nummer 1992; bestemming Amsterdam.

Van: onbekend Aan: Polak, Martin, Jules Plaats: onbekend Datum: 1945 Onderwerp: repatriëring; groep 57; nummer 1992; bestemming Amsterdam.

Bewijs voor repatriëring

Personen