In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Geboren in Lager Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: de geboorte van Esther Isaac; Helena Betty Colmans; Bianca Louise Vleeschhouwer; Salomon Koppel en Henriette Jeanette Frank.

Geboren in Lager Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: de geboorte van Esther Isaac; Helena Betty Colmans; Bianca Louise Vleeschhouwer; Salomon Koppel en Henriette Jeanette Frank.

Bericht van de geboorte van een vijftal kinderen in kamp Westerbork

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Sonny de Levie (1937-1942).

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Sonny de Levie (1937-1942).

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Sonny de Levie

Van: Schweizerisches Konsulat Amsterdam Aan: Zomerplaag, M. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-19 Onderwerp: bevestiging van Britse nationaliteit voor Morris en zijn kinderen.

Van: Schweizerisches Konsulat Amsterdam Aan: Zomerplaag, M. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-19 Onderwerp: bevestiging van Britse nationaliteit voor Morris en zijn kinderen.

Brief van Schweizerisches Konsulat aan M. Zomerplaag

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Ossenbruggen, van, Alida Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: geruchten dat we weer terug naar Westerbork gaan, werken. Daarnaast doet Morris nog steeds pogingen zijn twee dochters vrij te krijgen, zodat ze weer terug naar Amsterdam kunnen.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Ossenbruggen, van, Alida Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: geruchten dat we weer terug naar Westerbork gaan, werken. Daarnaast doet Morris nog steeds pogingen zijn twee dochters vrij te krijgen, zodat ze weer terug naar Amsterdam kunnen.

Briefkaart van Morris Zomerplaag aan Alida van Ossenbruggen vanuit kamp Amersfoort

Levensmiddelenkaart Tröbitz Van: Zomerplaag, Morris Plaats: Tröbitz

Levensmiddelenkaart Tröbitz Van: Zomerplaag, Morris Plaats: Tröbitz

Levensmiddelenkaart Tröbitz van Morris Zomerplaag

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Fam. Goulooze Plaats: Tröbitz Datum: 1945-05-20 Onderwerp: ik bevind mij gezond en wel in Tröbitz; bevrijd door de Russen; wachten op repatriëring.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Fam. Goulooze Plaats: Tröbitz Datum: 1945-05-20 Onderwerp: ik bevind mij gezond en wel in Tröbitz; bevrijd door de Russen; wachten op repatriëring.

Brief van Morris Zomerplaag aan de familie Goulooze vanuit Tröbitz

Van: Zomerplaag, Morris Aan: fam. A. van Ossenbrugge Plaats: uit de trein gegooid Datum: 1944-02-01 Onderwerp: vandaag vertrokken naar Zelle Met aantekening: Gevonden 's avonds 10 uur 1 februari 1944 te Onnen/(Haren) bij Groningen door Spoorwegbeambte.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: fam. A. van Ossenbrugge Plaats: uit de trein gegooid Datum: 1944-02-01 Onderwerp: vandaag vertrokken naar Zelle Met aantekening: Gevonden 's avonds 10 uur 1 februari 1944 te Onnen/(Haren) bij Groningen door Spoorwegbeambte.

Briefkaart van Morris Zomerplaag aan familie A. van Ossenbrugge

Vervoersbewijs Bestemd voor de twee kinderen van Zomerplaag voor vervoer naar Beilen/Assen per Kroon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24

Vervoersbewijs Bestemd voor de twee kinderen van Zomerplaag voor vervoer naar Beilen/Assen per Kroon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24

Vervoersbewijs voor 2 kinderen Zomerplaag

Van: Zomerplaag, M. Aan: Zomerplaag, Jetty Plaats: Bergen-Belsen Datum: 1944-1945 Onderwerp: Het gaat me goed, felicitaties en groeten (in Duits geschreven)

Van: Zomerplaag, M. Aan: Zomerplaag, Jetty Plaats: Bergen-Belsen Datum: 1944-1945 Onderwerp: Het gaat me goed, felicitaties en groeten (in Duits geschreven)

Briefkaart van M. Zomerplaag aan Jetty Zomerplaag vanuit Bergen-Belsen

Van: Antragstelle Aan: Zomerplaag, Morrice Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-12 Betreft bericht op een verzoek op 08-04-1943 met het besluit dat M. Zomerplaag op transport moet naar Bergen-Belsen

Van: Antragstelle Aan: Zomerplaag, Morrice Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-12 Betreft bericht op een verzoek op 08-04-1943 met het besluit dat M. Zomerplaag op transport moet naar Bergen-Belsen

Bericht dat Morris Zomerplaag op transport moet naar Bergen-Belsen

Afdruk (slecht leesbaar) van infectie stempel Tröbitz.

Afdruk (slecht leesbaar) van infectie stempel Tröbitz.

Infectiestempel uit Tröbitz

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en Madij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-09 Onderwerp: familieomstandigheden; geheime wegen om tegen vergoeding te schrijven; kleding; wassen; voedsel;

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en Madij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-09 Onderwerp: familieomstandigheden; geheime wegen om tegen vergoeding te schrijven; kleding; wassen; voedsel;

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali en Mady vanuit kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Peer, A. Plaats: Maastricht Datum: 1945-06-25 Onderwerp: terugkomst in Holland; waarschijnlijk nog even in quarantaine; hoop dat de brief uit Tröbitz ontvangen is.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Peer, A. Plaats: Maastricht Datum: 1945-06-25 Onderwerp: terugkomst in Holland; waarschijnlijk nog even in quarantaine; hoop dat de brief uit Tröbitz ontvangen is.

Briefkaart van Morris Zomerplaag aan A. Peer

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Brief van Morris Zomerplaag aan Mady en Ali vanuit kamp Westerbork

Bewijs van storting binnenlandse postwissel Storing van 1 gulden Datum: 1943-06-09 Bestemd voor: Zomerplaag, Henriette 571 Block 10 Internierungslager Amersfoort

Bewijs van storting binnenlandse postwissel Storing van 1 gulden Datum: 1943-06-09 Bestemd voor: Zomerplaag, Henriette 571 Block 10 Internierungslager Amersfoort

Bewijs van storting binnenlandse postwissel voor Henriette Zomerplaag

Soort van persoonskaart Van: Zomerplaag, M. Betreft een persoonskaart in het Russisch opgemaakt te Tröbitz

Soort van persoonskaart Van: Zomerplaag, M. Betreft een persoonskaart in het Russisch opgemaakt te Tröbitz

Persoonskaart van M. Zomerplaag

Van: Zomerplaag, Morris Aan: beste Cor Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-04-13 Onderwerp: beschrijving situatie in Westerbork; schrijven, code in brieven, ziekenhuis, weeshuis, ontvangen pakketten, barak 67, ga niet door omdat ik verpleger ben

Van: Zomerplaag, Morris Aan: beste Cor Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-04-13 Onderwerp: beschrijving situatie in Westerbork; schrijven, code in brieven, ziekenhuis, weeshuis, ontvangen pakketten, barak 67, ga niet door omdat ik verpleger ben

Brief van Morris Zomerplaag aan Cor vanuit kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Alida Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-14 Onderwerp: wasgoed; schrijfdag; verbod om van Ariërs pakketten of wasgoed te ontvangen.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Alida Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-14 Onderwerp: wasgoed; schrijfdag; verbod om van Ariërs pakketten of wasgoed te ontvangen.

Brief van Morris Zomerplaag aan Alida vanuit kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Madij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: omstandigheden, voedsel, sturen van pakketten

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Madij Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: omstandigheden, voedsel, sturen van pakketten

Brief van Morris Zomerplaag aan Mady vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: mevrouw van Ossenbrugge Plaats: Datum: 1944-01 Onderwerp: verboden in Westerbork te schrijven; ben zelf in de gelegenheid deze brief weg te krijgen; informeer bij Joodse Raad waar M. zit. Op voorzijde briefkaart staat geschreven: wilt u deze kaart a.u.b. in de bus doen, hartelijk dank!

Van:&nbsp; Aan: mevrouw van Ossenbrugge Plaats: Datum: 1944-01 Onderwerp: verboden in Westerbork te schrijven; ben zelf in de gelegenheid deze brief weg te krijgen; informeer bij Joodse Raad waar M. zit. Op voorzijde briefkaart staat geschreven: wilt u deze kaart a.u.b. in de bus doen, hartelijk dank!

Briefkaart aan mevrouw van Ossenbrugge

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Zomerplaag, Morris Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-30

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Zomerplaag, Morris Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-30

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden van Morris Zomerplaag

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-22 Onderwerp: gedetailleerde beschrijving over dagelijkse gang van zaken; over voedselverstrekking; procedure sturen van pakketjes; verhuizing naar barak 73 bestemd voor Engelse geïnterneerden; kinderen in barak 66, weeshuis; bezig met poging tot vrijlating van zijn beide dochters.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-22 Onderwerp: gedetailleerde beschrijving over dagelijkse gang van zaken; over voedselverstrekking; procedure sturen van pakketjes; verhuizing naar barak 73 bestemd voor Engelse geïnterneerden; kinderen in barak 66, weeshuis; bezig met poging tot vrijlating van zijn beide dochters.

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Van: Ministerie van Sociale Zaken, Ned. missie tot opsporing van vermiste personen in oorlogstijd Aan: Zomerplaag, M. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1950-02-09 Onderwerp: vragenlijst voor overlevende van concentratiekamp Bergen-Belsen Op achterzijde getekende plattegrond van Bergen-Belsen.

Van: Ministerie van Sociale Zaken, Ned. missie tot opsporing van vermiste personen in oorlogstijd Aan: Zomerplaag, M. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1950-02-09 Onderwerp: vragenlijst voor overlevende van concentratiekamp Bergen-Belsen Op achterzijde getekende plattegrond van Bergen-Belsen.

Brief van Ministerie van Sociale Zaken betreffende de opsporing van vermiste personen

Van: Aan: Annie&nbsp; Plaats: Datum: 1942-08-03&nbsp; Onderwerp: oproep

Van: Aan: Annie&nbsp; Plaats: Datum: 1942-08-03&nbsp; Onderwerp: oproep

Brief van onbekend aan Annie

Van: Reens, A. (in opdracht van) Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: bedankje voor brieven, groeten. Ze is aan het werk, oud collega's goed aangetroffen.

Van: Reens, A. (in opdracht van) Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: bedankje voor brieven, groeten. Ze is aan het werk, oud collega's goed aangetroffen.

Briefkaart van Annie Reens aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Reens, M, Reens-de Jonge Urbach, D. en Reens, A. (vader-moeder-dochter) Aan: Roel, Rudi en mevr. de Haan&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-07 Onderwerp: gelukwensen voor verjaardag en pakketpost voor Sander Sanders, barak 62 of via het adres van (Erich) Zielke, huis 7, zodat de post niet wordt teruggestuurd naar Amsterdam en in ieder geval bij Zielke terecht komt. &nbsp;

Van: Reens, M, Reens-de Jonge Urbach, D. en Reens, A. (vader-moeder-dochter) Aan: Roel, Rudi en mevr. de Haan&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-07 Onderwerp: gelukwensen voor verjaardag en pakketpost voor Sander Sanders, barak 62 of via het adres van (Erich) Zielke, huis 7, zodat de post niet wordt teruggestuurd naar Amsterdam en in ieder geval bij Zielke terecht komt. &nbsp;

Brief van M. Reens, D. Reens-de Jonge Urbach en A.Reens aan Roel, Rudi en mevrouw de Haan in Aalsmeer

Uit de Prov. Drentsche en Asser Courant&nbsp; Datum: 1949-06-14&nbsp; Onderwerp: overname van monument door gemeente Beilen, nadat de gemeente Westerbork hier niets voor voelde.

Uit de Prov. Drentsche en Asser Courant&nbsp; Datum: 1949-06-14&nbsp; Onderwerp: overname van monument door gemeente Beilen, nadat de gemeente Westerbork hier niets voor voelde.

overname van het verzetsmonument door de gemeente Beilen

Van: Annie Aan: Rudie Plaats: Trein Datum: 1943-09-07 Onderwerp: Beschrijving situatie en omstandigheden in de trein. Annie is met haar ouders op weg naar een nieuwe 'woonplaats''. Ze zitten met 32 personen in een wagon. Erich (Zielke) kon niets meer doen voor hun. Ze vraag of Rudi een pakketje wil opsturen naar Jaap Spitz uit barak 69 met wie ze de laatste zomerdagen veel gewandeld heeft op de heide buiten het kamp.

Van: Annie Aan: Rudie Plaats: Trein Datum: 1943-09-07 Onderwerp: Beschrijving situatie en omstandigheden in de trein. Annie is met haar ouders op weg naar een nieuwe 'woonplaats''. Ze zitten met 32 personen in een wagon. Erich (Zielke) kon niets meer doen voor hun. Ze vraag of Rudi een pakketje wil opsturen naar Jaap Spitz uit barak 69 met wie ze de laatste zomerdagen veel gewandeld heeft op de heide buiten het kamp.

Briefkaart van Annie aan Rudie vanuit kamp Westerbork

Van: Spits, J. Aan: Haan, de, R. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-27 Onderwerp: Jacobus bedankt voor het pakketje. Hij verteld over zijn korte vriendschap met Annie. Jacobus' &nbsp;werk bij de boer is ten einde. Hij werkt nu als timmerman.&nbsp;

Van: Spits, J. Aan: Haan, de, R. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-27 Onderwerp: Jacobus bedankt voor het pakketje. Hij verteld over zijn korte vriendschap met Annie. Jacobus' &nbsp;werk bij de boer is ten einde. Hij werkt nu als timmerman.&nbsp;

Briefkaart van J. Spitz aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Kattenburg, Greet Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-10&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie, transporten naar het Oosten, bagage en rugzak voor als ze naar Westerbork moet gaan. Tot nu toe de dans ontsprongen. Ze is op de hoogte van de omstandigheden van een treinreis naar Polen &nbsp;omstandigheden van de treinreis. In Amsterdam worden de Joden overgebracht naar Amsterdam-Oost. Is onderduiken een optie? Ze heeft weinig illusies over het lot van de gedeporteerden gezien de manier waarop ze vervoerd worden.

Van: Kattenburg, Greet Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-10&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie, transporten naar het Oosten, bagage en rugzak voor als ze naar Westerbork moet gaan. Tot nu toe de dans ontsprongen. Ze is op de hoogte van de omstandigheden van een treinreis naar Polen &nbsp;omstandigheden van de treinreis. In Amsterdam worden de Joden overgebracht naar Amsterdam-Oost. Is onderduiken een optie? Ze heeft weinig illusies over het lot van de gedeporteerden gezien de manier waarop ze vervoerd worden.

Brief van Greet Kattenburg aan Rudi vanuit Amsterdam

Van: Annie Aan: Rudi en Roel Plaats: Trein naar Westerbork Datum: 1943-05-26 Onderwerp: beschrijving situatie; Annie is met haar ouders toch nog opgepakt. Ze zit in de trein met bekenden op weg naar kamp Westerbork. De briefkaart is in de buurt van Weesp uit de trein gegooid.

Van: Annie Aan: Rudi en Roel Plaats: Trein naar Westerbork Datum: 1943-05-26 Onderwerp: beschrijving situatie; Annie is met haar ouders toch nog opgepakt. Ze zit in de trein met bekenden op weg naar kamp Westerbork. De briefkaart is in de buurt van Weesp uit de trein gegooid.

Briefkaart van Annie aan Rudi en Roel op weg naar kamp Westerbork

Van: (Kattenburg), Greet Aan: Rudi en Roel&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-21 Onderwerp: beschrijving situatie, brief van Annie Reens ontvangen. Haar moeder werkt in de schoonmaakdienst. Amsterdam Zuid- en Oost afgezet. Er zijn bijna geen Joden meer in de stad, behalve gemengd-gehuwden met kinderen. Er is veel onzekerheid, het kantoor van de Joodse Raad in Zuid is gesloten. De schrijfster heeft een koek gebakken en pakketten met voedsel gestuurd voor als Rob zijn verjaardag bij Zielke viert. De in de brief genoemde Bram, die kon blijven is de broer van Annie: Abraham Reens &nbsp;

Van: (Kattenburg), Greet Aan: Rudi en Roel&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-21 Onderwerp: beschrijving situatie, brief van Annie Reens ontvangen. Haar moeder werkt in de schoonmaakdienst. Amsterdam Zuid- en Oost afgezet. Er zijn bijna geen Joden meer in de stad, behalve gemengd-gehuwden met kinderen. Er is veel onzekerheid, het kantoor van de Joodse Raad in Zuid is gesloten. De schrijfster heeft een koek gebakken en pakketten met voedsel gestuurd voor als Rob zijn verjaardag bij Zielke viert. De in de brief genoemde Bram, die kon blijven is de broer van Annie: Abraham Reens &nbsp;

Brief van Greet aan Rudi en Roel in Aalsmeer vanuit Amsterdam

Van: (Reens) Annie Aan: Rudi, Roel enz.&nbsp; Plaats: Westerbork kamp&nbsp; Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Alle werkstempels zijn vervallen, ook de rode. Ze zaten vorig week al in de trein. Ze zijn op het laatste moment eruit gehaald (door E.: is Erich Zielke). Mocht ze niet terugkomen dan kan haar geld worden besteed als degenen aan wie ze de briefkaart schrijft het nodig hebben. Ze verwachten morgen op transport te moeten gaan. Alle bagage is gepakt. Het is kwart over drie in de nacht. De lichten in de barak zijn aan. Het voorlezen van de namen zal niet lang meer duren. Als bestemmingen worden Riga en Birkenau genoemd. Even later schrijft Annie: 'Ik ben voor transport opgeroepen. Als ik eruit kom stuur in direct een kaart'…

Van: (Reens) Annie Aan: Rudi, Roel enz.&nbsp; Plaats: Westerbork kamp&nbsp; Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Alle werkstempels zijn vervallen, ook de rode. Ze zaten vorig week al in de trein. Ze zijn op het laatste moment eruit gehaald (door E.: is Erich Zielke). Mocht ze niet terugkomen dan kan haar geld worden besteed als degenen aan wie ze de briefkaart schrijft het nodig hebben. Ze verwachten morgen op transport te moeten gaan. Alle bagage is gepakt. Het is kwart over drie in de nacht. De lichten in de barak zijn aan. Het voorlezen van de namen zal niet lang meer duren. Als bestemmingen worden Riga en Birkenau genoemd. Even later schrijft Annie: 'Ik ben voor transport opgeroepen. Als ik eruit kom stuur in direct een kaart'…

Brief van Annie aan Rudi, Roel en anderen vanuit kamp Westerbork

Van: Spits, J.&nbsp; Aan: Haan, de, R.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-03&nbsp; Onderwerp: beschrijving omstandigheden, over zijn vriendschap met Annie. Zelf hoopt hij op een langer verblijf vanwege zijn Palestina papieren. Annie heeft hem nog een briefkaart vanuit de trein geschreven.&nbsp;

Van: Spits, J.&nbsp; Aan: Haan, de, R.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-03&nbsp; Onderwerp: beschrijving omstandigheden, over zijn vriendschap met Annie. Zelf hoopt hij op een langer verblijf vanwege zijn Palestina papieren. Annie heeft hem nog een briefkaart vanuit de trein geschreven.&nbsp;

Brief van J. Spitz aan Rudie de Haan vanuit kamp Westerbork

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie, Roel enz. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-08&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie is verhuisd van een bijna lege barak 57 naar een overvolle barak 63. De bewoners van de 57 zijn over de andere barakken verdeeld. Ze werkt in een kleine of een grote ploeg bij de boer (rogge binden en aardappelen rooien). Voorlopig heeft zij nog vrijstelling van transport. Mocht ze vertrokken zijn dan zal Erna het laten weten. Erna is de persoon die samen met haar man Erich Zielke tot nu toe Annie uit de trein heeft weten te halen.

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie, Roel enz. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-08&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie is verhuisd van een bijna lege barak 57 naar een overvolle barak 63. De bewoners van de 57 zijn over de andere barakken verdeeld. Ze werkt in een kleine of een grote ploeg bij de boer (rogge binden en aardappelen rooien). Voorlopig heeft zij nog vrijstelling van transport. Mocht ze vertrokken zijn dan zal Erna het laten weten. Erna is de persoon die samen met haar man Erich Zielke tot nu toe Annie uit de trein heeft weten te halen.

Brief van Annie aan Rudi, Roel en de anderen vanuit kamp Westerbork

Van: Schwarz, G. Aan: Haan, fam. Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: beschrijving situatie, Annie en haar ouders zijn door het oog van de naald gekropen

Van: Schwarz, G. Aan: Haan, fam. Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: beschrijving situatie, Annie en haar ouders zijn door het oog van de naald gekropen

Briefkaart van Gustav Schwarz aan fam. Haan vanuit kamp Westerbork

Via: Kleinkramer, S. (geschreven door Sander Sanders) Aan: Reens, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-20 Onderwerp: bedankje

Via: Kleinkramer, S. (geschreven door Sander Sanders) Aan: Reens, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-20 Onderwerp: bedankje

Briefkaart van Sander Sanders aan Annie Reens vanuit kamp Westerbork

Van: Kleerekooper, A.B. Aan: Reens, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-21 Onderwerp: bedankje

Van: Kleerekooper, A.B. Aan: Reens, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-21 Onderwerp: bedankje

Briefkaart van A.B. Kleerekooper aan A. Reens vanuit Amsterdam

Van: &nbsp;(Reens), Annie en Loes (Louise) Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-06-30 Onderwerp: bedankje en vraag om goederen, levensmiddelen, de schrijfster bedankt voor de planten en zij is in het bezit gekomen van een werkstempel. Ze kan daardoor de ontvangst van pakketjes bevestigen.

Van: &nbsp;(Reens), Annie en Loes (Louise) Aan: Rudi&nbsp; Plaats: Westerbork kamp Datum: 1943-06-30 Onderwerp: bedankje en vraag om goederen, levensmiddelen, de schrijfster bedankt voor de planten en zij is in het bezit gekomen van een werkstempel. Ze kan daardoor de ontvangst van pakketjes bevestigen.

Briefkaart van Annie en Loes aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Armband Gele stoffen armband met drie zwarten stippen Gedragen door Estella de Jong-Cohen. Zij kwam als doofstomme in mei 1943 in kamp Westerbork terecht. Haar man bleef in Amsterdam achter. Hij deed er alles aan om aan de hand van verklaringen en papieren zijn vrouw als gedoopte uit het kamp te krijgen. Alles moest voor Estella-de Jong-Cohen (1914) worden opgeschreven. Kamp bevelen, mededelingen en andere berichten getuigen hiervan. Zelf liep ze met een armband door het kamp (drie stippen) en waarschijnlijk met een band waarop zowel in het Duits als het Nederlands staat dat ze doofstom was. Documenten tonen aan dat Estella bij de Reinigungsdienst van het ziekenhuis was ingedeeld.&nbsp; Eind juli 1943 werd Estelle vrijgelaten. Ze kon daardoor de brieven door haar man geschreven en alles wat ze ontvangen had aan materiaal van labels tot pakpapier mee terug naar huis nemen. &nbsp;

Armband Gele stoffen armband met drie zwarten stippen Gedragen door Estella de Jong-Cohen. Zij kwam als doofstomme in mei 1943 in kamp Westerbork terecht. Haar man bleef in Amsterdam achter. Hij deed er alles aan om aan de hand van verklaringen en papieren zijn vrouw als gedoopte uit het kamp te krijgen. Alles moest voor Estella-de Jong-Cohen (1914) worden opgeschreven. Kamp bevelen, mededelingen en andere berichten getuigen hiervan. Zelf liep ze met een armband door het kamp (drie stippen) en waarschijnlijk met een band waarop zowel in het Duits als het Nederlands staat dat ze doofstom was. Documenten tonen aan dat Estella bij de Reinigungsdienst van het ziekenhuis was ingedeeld.&nbsp; Eind juli 1943 werd Estelle vrijgelaten. Ze kon daardoor de brieven door haar man geschreven en alles wat ze ontvangen had aan materiaal van labels tot pakpapier mee terug naar huis nemen. &nbsp;

Een armband gedragen door Estella de Jong-Cohen

Armband van het kamp Westerbork, met opschrift 'Innendienst Leiter, Bar. 83'.

Armband van Innendienst Leiter

Armband Witte armband met zwarte letters Opschrift 'Stellv. Dienstleiter'&nbsp; De armband is door Heinrich Goldstaub gedragen. Het is niet duidelijk in welke periode hij de armband heeft gedragen. &nbsp;

Armband Witte armband met zwarte letters Opschrift 'Stellv. Dienstleiter'&nbsp; De armband is door Heinrich Goldstaub gedragen. Het is niet duidelijk in welke periode hij de armband heeft gedragen. &nbsp;

Een armband van de plaatsvervangende dienstleider gedragen door Heinrich Goldstaub

Armband Witte stoffen armband; In zwarte letters 'Taubstumm - Doofstom' Gedragen door Estella de Jong-Cohen. Zij kwam als doofstomme in mei 1943 in kamp Westerbork terecht. Haar man bleef in Amsterdam achter. Hij deed er alles aan om aan de hand van verklaringen en papieren zijn vrouw als gedoopte uit het kamp te krijgen. Alles moest voor Estella de Jong-Cohen (1914) worden opgeschreven. Kamp bevelen, mededelingen en andere berichten getuigen hiervan. Zelf liep ze met een armband door het kamp (drie stippen) en waarschijnlijk met een band waarop zowel in het Duits als het Nederlands staat dat ze doofstom was. Documenten tonen aan dat Estella bij de Reinigungsdienst van het ziekenhuis was ingedeeld.&nbsp; Eind juli 1943 werd Estelle vrijgelaten. Ze kon daardoor de brieven door haar man geschreven en alles wat ze ontvangen had aan materiaal van labels tot pakpapier mee terug naar huis nemen. &nbsp;

Armband Witte stoffen armband; In zwarte letters 'Taubstumm - Doofstom' Gedragen door Estella de Jong-Cohen. Zij kwam als doofstomme in mei 1943 in kamp Westerbork terecht. Haar man bleef in Amsterdam achter. Hij deed er alles aan om aan de hand van verklaringen en papieren zijn vrouw als gedoopte uit het kamp te krijgen. Alles moest voor Estella de Jong-Cohen (1914) worden opgeschreven. Kamp bevelen, mededelingen en andere berichten getuigen hiervan. Zelf liep ze met een armband door het kamp (drie stippen) en waarschijnlijk met een band waarop zowel in het Duits als het Nederlands staat dat ze doofstom was. Documenten tonen aan dat Estella bij de Reinigungsdienst van het ziekenhuis was ingedeeld.&nbsp; Eind juli 1943 werd Estelle vrijgelaten. Ze kon daardoor de brieven door haar man geschreven en alles wat ze ontvangen had aan materiaal van labels tot pakpapier mee terug naar huis nemen. &nbsp;

Van: Kattenburg, G. Aan: Haan, de, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-14 Onderwerp: informatie over Westerbork, Auschwitz, over brieven uit kampen en de interpretatie daarvan.

Van: Kattenburg, G. Aan: Haan, de, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-14 Onderwerp: informatie over Westerbork, Auschwitz, over brieven uit kampen en de interpretatie daarvan.

Brief van Greet Kattenburg aan Rudie de Haan vanuit Amsterdam (kantoor Joodse Raad)

Briefkaart Van: Geens, Vrouwtje van Aan: Gaveren, van, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-'27' Onderwerp: omstandigheden, we staan gereed om te vertrekken, de hele fabriek (Hollandia-Kattenburg) staat bij elkaar. Vraag moeder waarom ze geen kleren heeft gestuurd. Het heeft nu geen zin meer. Ook als het gaat om levensmiddelen. &nbsp;

Briefkaart Van: Geens, Vrouwtje van Aan: Gaveren, van, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-'27' Onderwerp: omstandigheden, we staan gereed om te vertrekken, de hele fabriek (Hollandia-Kattenburg) staat bij elkaar. Vraag moeder waarom ze geen kleren heeft gestuurd. Het heeft nu geen zin meer. Ook als het gaat om levensmiddelen. &nbsp;

Briefkaart van Vrouwtje van Geens aan familie van Gaveren vanuit kamp Westerbork

25 jaar huwelijksfeest Zoesman Simmeren en Saartje Simmeren-de Vries. Plaats: Groningen Datum: 1931

25 jaar huwelijksfeest Zoesman Simmeren en Saartje Simmeren-de Vries. Plaats: Groningen Datum: 1931

Foto van het 25 jaar huwelijksfeest Zoesman Simmeren en Saartje Simmeren-de Vries.

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in Groningen Datum: 1942-10-24 (zaterdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64&nbsp; Onderwerp: laatste dagen geen transporten binnengekomen. De vrees bestaat bij de schrijver dat zijn lot is bezegeld. Hij schrijft dan ook: ‘Mogelijk laatste brief van hier’. Over zijn lot over de grens bestaat geen zekerheid. Hij hoopt in gezinsverband te worden doorgestuurd. Iedereen is kalm en wacht op het moment van vertrek. De schrijver stond donderdag (22-10) met zijn zonen bepakt en gezakt klaar voor vertrek. Zoesman legde de situatie (ziekte van zijn vrouw?) aan een marechaussee uit. Ze mochten terug gaan en de volgende morgen tot het laatste moment in de barak blijven, om vervolgens te horen dat ze tot maandag (26-10) uitstel van transport hadden. Martha is nog steeds ziek. Zoon Ben zit nog steeds in de problemen vanwege een overtreding van de avondklok…

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in Groningen Datum: 1942-10-24 (zaterdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64&nbsp; Onderwerp: laatste dagen geen transporten binnengekomen. De vrees bestaat bij de schrijver dat zijn lot is bezegeld. Hij schrijft dan ook: ‘Mogelijk laatste brief van hier’. Over zijn lot over de grens bestaat geen zekerheid. Hij hoopt in gezinsverband te worden doorgestuurd. Iedereen is kalm en wacht op het moment van vertrek. De schrijver stond donderdag (22-10) met zijn zonen bepakt en gezakt klaar voor vertrek. Zoesman legde de situatie (ziekte van zijn vrouw?) aan een marechaussee uit. Ze mochten terug gaan en de volgende morgen tot het laatste moment in de barak blijven, om vervolgens te horen dat ze tot maandag (26-10) uitstel van transport hadden. Martha is nog steeds ziek. Zoon Ben zit nog steeds in de problemen vanwege een overtreding van de avondklok…

Brief van Zoesman Simmeren aan familieleden vanuit kamp Westerbork

Van: Simmeren, Willem Aan: Simmeren, familie Datum: 1942-10-23 Plaats: trein op weg naar Auschwitz Onderwerp: afscheidsbriefje vanuit de trein gegooid. Behalve het gezin van de schrijver gaat ook zijn schoonvader mee. ‘We houden de kop op hoor!’… ‘Alles komt terecht!’

Van: Simmeren, Willem Aan: Simmeren, familie Datum: 1942-10-23 Plaats: trein op weg naar Auschwitz Onderwerp: afscheidsbriefje vanuit de trein gegooid. Behalve het gezin van de schrijver gaat ook zijn schoonvader mee. ‘We houden de kop op hoor!’… ‘Alles komt terecht!’

Brief van Willem Simmeren aan familie vanuit de trein op weg naar Auschwitz

Familiefoto Simmeren Achterste rij van rechts naar links: Benjamin (1909), Herman (1923), David (1907), Willem (1913) Middelste rij: Hartog (1918), Saartje Simmeren-de Vries, Zoesman, Martha (1910), Tjiske Pikkert, echtgenote Benjamin Kinderen van rechts naar links: Gerard, Selma en Zoesman.

Familiefoto Simmeren Achterste rij van rechts naar links: Benjamin (1909), Herman (1923), David (1907), Willem (1913) Middelste rij: Hartog (1918), Saartje Simmeren-de Vries, Zoesman, Martha (1910), Tjiske Pikkert, echtgenote Benjamin Kinderen van rechts naar links: Gerard, Selma en Zoesman.

Foto van de familie Simmeren

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in &nbsp;de stad Groningen Datum: 1942-10 (woensdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Onderwerp: Zijn vrouw Sara ligt in de ziekenbarak. Zijn dochter Martha ligt met koorts op bed. Ook zijn zoons Willem en Hartog liggen ziek op bed. Alleen zijn zoon Herman en de schrijver zelf zijn nog op de been. Een nieuw kampbevel geeft aan dat als iemand ziek is, de kinderen boven de 16 jaar gewoon op transport gaan. Ook als aangevraagd is in gezinsverband te vertrekken. Zijn zoon Ben, die nog niet in Westerbork is, heeft kennelijk de avondklok genegeerd (te laat in een winkel aangetroffen?) Graag nog wat dingen opsturen. In het geval de schrijver vrijdag moet vertrekken, komt het nog op tijd….

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in &nbsp;de stad Groningen Datum: 1942-10 (woensdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Onderwerp: Zijn vrouw Sara ligt in de ziekenbarak. Zijn dochter Martha ligt met koorts op bed. Ook zijn zoons Willem en Hartog liggen ziek op bed. Alleen zijn zoon Herman en de schrijver zelf zijn nog op de been. Een nieuw kampbevel geeft aan dat als iemand ziek is, de kinderen boven de 16 jaar gewoon op transport gaan. Ook als aangevraagd is in gezinsverband te vertrekken. Zijn zoon Ben, die nog niet in Westerbork is, heeft kennelijk de avondklok genegeerd (te laat in een winkel aangetroffen?) Graag nog wat dingen opsturen. In het geval de schrijver vrijdag moet vertrekken, komt het nog op tijd….

Van: Wiener, S.J.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-06-29&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging voor was van As voor de schrijver en zijn gezin heeft gedaan. Daarnaast een opsomming van de lotgevallen van oud-medewerkers van het CDK-kamp Westerbork.

Van: Wiener, S.J.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-06-29&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging voor was van As voor de schrijver en zijn gezin heeft gedaan. Daarnaast een opsomming van de lotgevallen van oud-medewerkers van het CDK-kamp Westerbork.

Brief van S.J. Wiener aan Aad van As vanuit Amsterdam

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Nochum de Levie (1882-1942).

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Nochum de Levie (1882-1942).

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Nochum de Levie

Geboortebewijs van David Simmeren (1907).

Geboortebewijs van David Simmeren (1907).

Bewijs van geboorte van David Simmeren

Persoonsbewijs van David Simmeren (1907)

Persoonsbewijs van David Simmeren

Van: Simmeren, Zoesman Aan: Simmeren, familie te Groningen (Dien) Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 B Onderwerp: een tweetal brieven ontvangen. De ontvangster hoeft geen angst te hebben dat David en Benjamin op transport gaan. David is aan het werk om zo spoedig mogelijk weer naar huis terug te kunnen keren (gemengd-gehuwd). Van de gedeporteerden heeft niemand nog iets vernomen of gehoord. Niemand weet dus of het daar beter is. Blijven in Nederland lijkt de beste optie. Het liefst tot het einde van de oorlog. En dan desnoods lopend naar huis.&nbsp;

Van: Simmeren, Zoesman Aan: Simmeren, familie te Groningen (Dien) Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 B Onderwerp: een tweetal brieven ontvangen. De ontvangster hoeft geen angst te hebben dat David en Benjamin op transport gaan. David is aan het werk om zo spoedig mogelijk weer naar huis terug te kunnen keren (gemengd-gehuwd). Van de gedeporteerden heeft niemand nog iets vernomen of gehoord. Niemand weet dus of het daar beter is. Blijven in Nederland lijkt de beste optie. Het liefst tot het einde van de oorlog. En dan desnoods lopend naar huis.&nbsp;

Verklaring van de Burgelijke Stand Groningen betreffende het overlijden van Zoesman Simmeren te Auschwitz.

Verklaring van de Burgelijke Stand Groningen betreffende het overlijden van Zoesman Simmeren te Auschwitz.

Verklaring van overlijden van Zoesman Simmeren

Van: Simmeren (S) Zoesman en Simmeren, Hartog Aan: familieleden Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verblijf in het kamp; bezoek van beide schoondochters ontvangen bij de wacht; Moeder (Saartje) en dochter Martha zijn ook in het kamp, maar verblijven in een andere barak; onzekerheid over het verblijf; ontvangen van brieven; veel familieleden en bekenden zijn vertrokken: ‘het is verschrikkelijk zo’n toneel'. Alles 's avonds in het pikdonker inpakken, dan met alle rommel bij zich in de open lucht….hoop erin houden. Hoelang kan het nog duren? Zoon Hartog is nog lang niet van plan weg te gaan. Het is hier veel te mooi en goed. Echt waar hoor'. Hij is bij de tandarts geweest (plomberen). Behoefte aan batterijen of iets anders om licht te kunnen maken (kaarsen).

Van: Simmeren (S) Zoesman en Simmeren, Hartog Aan: familieleden Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verblijf in het kamp; bezoek van beide schoondochters ontvangen bij de wacht; Moeder (Saartje) en dochter Martha zijn ook in het kamp, maar verblijven in een andere barak; onzekerheid over het verblijf; ontvangen van brieven; veel familieleden en bekenden zijn vertrokken: ‘het is verschrikkelijk zo’n toneel'. Alles 's avonds in het pikdonker inpakken, dan met alle rommel bij zich in de open lucht….hoop erin houden. Hoelang kan het nog duren? Zoon Hartog is nog lang niet van plan weg te gaan. Het is hier veel te mooi en goed. Echt waar hoor'. Hij is bij de tandarts geweest (plomberen). Behoefte aan batterijen of iets anders om licht te kunnen maken (kaarsen).

Uittreksel persoonsbewijs Benjamin Gudema in kamp Westerbork

Personen