In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Stamkaart Sara Dresden Plaats: Delft

Stamkaart (tweede) van Sonja/Sara Dresden

Portretfoto van Wiegers, H. uit Beilen.&nbsp; Plaats en jaartal: onbekend.&nbsp; Hij is op 19 oktober 1944 in kamp Westerbork gefusilleerd.&nbsp; Op de achterkant van de foto staat geschreven: Laatste verblijfplaats Beilen (Dr.) Vermist.

Portretfoto van Wiegers, H. uit Beilen.&nbsp; Plaats en jaartal: onbekend.&nbsp; Hij is op 19 oktober 1944 in kamp Westerbork gefusilleerd.&nbsp; Op de achterkant van de foto staat geschreven: Laatste verblijfplaats Beilen (Dr.) Vermist.

Foto van Hendrik Wiegers

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02 Opmerking: leslokalen en een kantine met buffet, opslag en keuken.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 49&nbsp; Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02 Opmerking: leslokalen en een kantine met buffet, opslag en keuken.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 49 in het woonoord Schattenberg

Van: Stad, P.M.&nbsp; Betreft verklaring voor het voorgoed verlaten van kamp Westerbork. Datum: 1945-06-18

Van: Stad, P.M.&nbsp; Betreft verklaring voor het voorgoed verlaten van kamp Westerbork. Datum: 1945-06-18

Verklaring voor Philip Stad om kamp Westerbork definitief te mogen verlaten

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Brief van Leo Meijer aan Neel vanuit kamp Westerbork

Van: Stad, P.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-13&nbsp; Ingedeeld bij groep Kesselhaus/ketelhuis.

Van: Stad, P.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-13&nbsp; Ingedeeld bij groep Kesselhaus/ketelhuis.

Arbeitskarte van Philip Stad in kamp Westerbork

Van: Staatsbosbeheer Boswachterij Hooghalen Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp en Boswachterij Hooghalen Datum: 1945 Onderwerp: plan omlegging wegen rondom Kamp Westerbork.

Van: Staatsbosbeheer Boswachterij Hooghalen Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp en Boswachterij Hooghalen Datum: 1945 Onderwerp: plan omlegging wegen rondom Kamp Westerbork.

Ontwerptekening planomlegging wegen rond Interneringskamp Westerbork

Verklaring Van: Cohen-Sanders, J. Datum: 1945-11-22 Betreft het verstrekken van punten ten behoeve van de aankoop van kleding door de Crisis- en Distributiedienst

Verklaring Van: Cohen-Sanders, J. Datum: 1945-11-22 Betreft het verstrekken van punten ten behoeve van de aankoop van kleding door de Crisis- en Distributiedienst

Verklaring Distributiedienst

Van: Sientje en Max&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-17&nbsp; Onderwerp: beste wensen en veel beterschap (Arthur was gewond geraakt tijdens de Duitse invasie).

Van: Sientje en Max&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-17&nbsp; Onderwerp: beste wensen en veel beterschap (Arthur was gewond geraakt tijdens de Duitse invasie).

Briefkaart van Max en Sientje Stodel aan Arthur Philips vanuit Amsterdam

Van: de medische adviseur van het Ministerie van Maatschappelijk Werk&nbsp; Aan: de Raay, E. Plaats: Den Haag Datum: 1964-09-02 Onderwerp: verzoek om meer achtergrondinformatie invaliditeit…

Van: de medische adviseur van het Ministerie van Maatschappelijk Werk&nbsp; Aan: de Raay, E. Plaats: Den Haag Datum: 1964-09-02 Onderwerp: verzoek om meer achtergrondinformatie invaliditeit…

Brief van de medische adviseur van het Ministerie van Maatschappelijk Werk aan E. de Raay vanuit Den Haag

Personen