In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Het doen van voorzieningen aan barak 28 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10 Opmerking: deze barakken vormden samen de voormalige centrale keuken.

Het doen van voorzieningen aan barak 28 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10 Opmerking: deze barakken vormden samen de voormalige centrale keuken.

Plattegrond met legenda: voorzieningen die zullen worden toegevoegd aan de barakken 28, 29 en 30

Portretfoto van Lion Salomonson. Plaats en jaartal onbekend. &nbsp;

Portretfoto van Lion Salomonson. Plaats en jaartal onbekend. &nbsp;

Portret van Lion Salomonson

Ausweis Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Oproep om in de Grote Zaal te verschijnen, ondertekend door R. Fried

Ausweis Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Oproep om in de Grote Zaal te verschijnen, ondertekend door R. Fried

Ausweis van Henri Vles

Typografische schetsen van haar naam door Lena Cohen-Nijstad op Westerbork briefpapier, op de achterkant van een bagagelijst, z.j.&nbsp;

Typografische schetsen van haar naam door Lena Cohen-Nijstad op Westerbork briefpapier, op de achterkant van een bagagelijst, z.j.&nbsp;

Typografische schetsen van Lena Cohen-Nijstad

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen lossen een boerenwagen met koren.&nbsp;

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen lossen een boerenwagen met koren.&nbsp;

Kampgevangenen lossen een boerenwagen met koren op het land van de kampboerderij

Van: Vader, moeder, Bets Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: Omstandigheden en gezondheid.

Van: Vader, moeder, Bets Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: Omstandigheden en gezondheid.

Briefkaart van moeder, vader en Bets aan Flora Hamburg vanuit kamp Westerbork

Tekening.&nbsp; Tekening van Kok, L.&nbsp; Interieur van de industriebarakken waar mensen bezig zijn met het ontmantelen van kabels.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-02

Tekening.&nbsp; Tekening van Kok, L.&nbsp; Interieur van de industriebarakken waar mensen bezig zijn met het ontmantelen van kabels.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-02

Kampgevangenen aan het werk in de kabelwerkplaats

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1940-02-15 Onderwerp: waarschijnlijk is Wieger verrast dat Saar een brief heeft geschreven; niet naar Utrecht gegaan; ze heeft brandwond(en) aan haar been. Ze had te dicht bij de kachel gezeten; sinds hij weg is uit Amsterdam is Saar gaan twijfelen over haar gevoelens voor hem; &nbsp;als is het niet zo dat ze van hem af wil komen (vorige brief); ze wil op de gewone voet doorgaan en ze beloofd sneller terug te schrijven; vulpen weer op het kantoor vergeten…

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1940-02-15 Onderwerp: waarschijnlijk is Wieger verrast dat Saar een brief heeft geschreven; niet naar Utrecht gegaan; ze heeft brandwond(en) aan haar been. Ze had te dicht bij de kachel gezeten; sinds hij weg is uit Amsterdam is Saar gaan twijfelen over haar gevoelens voor hem; &nbsp;als is het niet zo dat ze van hem af wil komen (vorige brief); ze wil op de gewone voet doorgaan en ze beloofd sneller terug te schrijven; vulpen weer op het kantoor vergeten…

Brief van Saar Mouw aan Wieger vanuit Amsterdam

Van: Sinek, Herbert, R. dhr.&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr. (Leon) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-16 Onderwerp: De heer Sinek verontschuldigd zich voor zijn late reactie. Hij had tot nu toe alleen contact met OD'ers die in de Jan van Eykstraat waren/zijn gestationeerd. Hij vraagt hoe het met Cohen en de andere OD'ers uit de barak gaat en of Leon nog steeds in barak 67 woont.&nbsp;Verder vraagt Sinek om terug te schrijven. &nbsp;

Van: Sinek, Herbert, R. dhr.&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr. (Leon) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-16 Onderwerp: De heer Sinek verontschuldigd zich voor zijn late reactie. Hij had tot nu toe alleen contact met OD'ers die in de Jan van Eykstraat waren/zijn gestationeerd. Hij vraagt hoe het met Cohen en de andere OD'ers uit de barak gaat en of Leon nog steeds in barak 67 woont.&nbsp;Verder vraagt Sinek om terug te schrijven. &nbsp;

Foto van een brief van R. Herbert Sinek aan L.A.A. Cohen vanuit Amsterdam

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Bewijs van verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Foto's van een voetbalwedstrijd, groepsfoto’s en/of portretfoto’s met onder andere Fred Goldstein (en&nbsp; Hermann Wingens, Edith Seligman, Gertrud Wiesenthal, Klaus Mendelsohn, Peter Margules&nbsp; Siegfried Sommerfeld). Fred Goldstein was keeper in een van de voetbaleltallen, monteur en chauffeur. Hij reed onder ander een busje op en neer tussen kamp Westerbork en Assen.&nbsp; &nbsp;

Foto's van een voetbalwedstrijd, groepsfoto’s en/of portretfoto’s met onder andere Fred Goldstein (en&nbsp; Hermann Wingens, Edith Seligman, Gertrud Wiesenthal, Klaus Mendelsohn, Peter Margules&nbsp; Siegfried Sommerfeld). Fred Goldstein was keeper in een van de voetbaleltallen, monteur en chauffeur. Hij reed onder ander een busje op en neer tussen kamp Westerbork en Assen.&nbsp; &nbsp;

Alfred Goldstein met medebewoners/kampgevangenen in kamp Westerbork

Foto kandelaar (Chanoekia) Onderwerp: een gerestaureerde Chanoekia welke in juni 1997 in de tuin bij de voormalige woning van de familie Aussen aan het Havenpad te Wijhe werd gevonden. Deze kandelaar werd samen met een pot, een vaas en een theepot gevonden. De laatste drie voorwerpen maken deel uit van de museale collectie van het Herinneringscentrum kamp Westerbork.

Foto kandelaar (Chanoekia) Onderwerp: een gerestaureerde Chanoekia welke in juni 1997 in de tuin bij de voormalige woning van de familie Aussen aan het Havenpad te Wijhe werd gevonden. Deze kandelaar werd samen met een pot, een vaas en een theepot gevonden. De laatste drie voorwerpen maken deel uit van de museale collectie van het Herinneringscentrum kamp Westerbork.

Foto van een Chanoekia

Van: de Schade-Enquête-Commissie&nbsp; Aan: de Raay, E. Plaats: Den Haag Datum: 1956-08-22 Onderwerp: intrekken aanvraag aanvullende bijdrage…

Van: de Schade-Enquête-Commissie&nbsp; Aan: de Raay, E. Plaats: Den Haag Datum: 1956-08-22 Onderwerp: intrekken aanvraag aanvullende bijdrage…

Brief van de Schade-Enquête-Commissie aan E. de Raay vanuit Den Haag

Personen