In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Anti-Joodse maatregelen

Joodse Raden

Joodse Raad voor Amsterdam

Van: Philips, E.&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-21&nbsp; Onderwerp: ontvangst van briefkaart, omstandigheden (Arthur was als militair gewond geraakt bij de Duitse invasie en lag in Dordrecht in het ziekenhuis).

Van: Philips, E.&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-21&nbsp; Onderwerp: ontvangst van briefkaart, omstandigheden (Arthur was als militair gewond geraakt bij de Duitse invasie en lag in Dordrecht in het ziekenhuis).

Briefkaart van familie Philips aan zoon Arthur Philips vanuit Amsterdam

Lagerbefehl No. 64 Datum: 1944-01-11 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Strafmaatregel wegens het smokkelen van brieven

Lagerbefehl No. 64 Datum: 1944-01-11 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Strafmaatregel wegens het smokkelen van brieven

Lagerbefehl No. 64

Van: Annie Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-05 Onderwerp: informatie omtrent omstandigheden. Geen reden om zich ongerust te maken.

Van: Annie Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-05 Onderwerp: informatie omtrent omstandigheden. Geen reden om zich ongerust te maken.

Briefkaart van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Recept Bijgeschreven is de verklaring dat het recept door Dr. Polak Daniels voor een keuring is uitgeschreven. Mogelijk gaat het hier om na inneming van wat op het recept staat geschreven afgekeurd te worden voor werk in een Joods werkkamp.

Recept Bijgeschreven is de verklaring dat het recept door Dr. Polak Daniels voor een keuring is uitgeschreven. Mogelijk gaat het hier om na inneming van wat op het recept staat geschreven afgekeurd te worden voor werk in een Joods werkkamp.

Recept van dr. Polak Daniëls voor een keuring

Kok, L. Foto van een portrettekening. Kamp Westerbork, 1942-08. Tekening van Hans Cahen.

Kok, L. Foto van een portrettekening. Kamp Westerbork, 1942-08. Tekening van Hans Cahen.

Portret van Hans Cahen getekend door Leo Kok in kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: van Cleef, R. Plaats: Den Haag Datum: 1951-05-18 Onderwerp: definitieve verklaring van overlijden van Jacob Hilversum.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: van Cleef, R. Plaats: Den Haag Datum: 1951-05-18 Onderwerp: definitieve verklaring van overlijden van Jacob Hilversum.

Brief van het Rode Kruis over een definitieve verklaring van het overlijden van Jacob Hilversum

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-13 Onderwerp: ongeluk tijdens het werken (metselwerkzaamheden) in de centrale keuken; lezen; bagage; geelzucht.

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-13 Onderwerp: ongeluk tijdens het werken (metselwerkzaamheden) in de centrale keuken; lezen; bagage; geelzucht.

Brief van E.B. Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Algemene bepalingen. OD Strafbarakken. Bewoners van kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-25. Onderwerp: algemene bepalingen van 18 punten. Getekend door de dienstleider A. Pisk en blokleider S. Sluyter. Zie ook inv.nr. 108.

Algemene bepalingen. OD Strafbarakken. Bewoners van kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944-05-25. Onderwerp: algemene bepalingen van 18 punten. Getekend door de dienstleider A. Pisk en blokleider S. Sluyter. Zie ook inv.nr. 108.

Algemene bepalingen voor de bewoners van kamp Westerbork

Van: het Commissariaat voor Oorlogsschade Aan: de Raay, E. Plaats: Den Haag Datum: 1951-05-09 Onderwerp: beroepschrift is geregistreerd.

Van: het Commissariaat voor Oorlogsschade Aan: de Raay, E. Plaats: Den Haag Datum: 1951-05-09 Onderwerp: beroepschrift is geregistreerd.

Bericht van het Commissariaat voor Oorlogsschade aan E. de Raay vanuit Den Haag

Personen