In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Aanvraagformulier voor toerrijwielbanden Van: Meijer-Verduin, R. Plaats: Amsterdam

Aanvraagformulier voor toerrijwielbanden Van: Meijer-Verduin, R. Plaats: Amsterdam

Formulier voor de aanvraag van fietsbanden door R. Meijer-Verduin

Van: Haagman, Bep en Clara Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: verhuisd naar barak 46G; Lion zit in 1A; graag pakketjes, zodat ze het een en ander kunnen meenemen naar Polen, liefst iets dat goed blijft tijdens het transport; over het eten in het kamp; over achter laten van bezittingen; Bep is een paar dagen ziek geweest; kon ze maar blijven tot na de oorlog, in het kamertje dat ze nu deelt met zes personen; Carla heeft drie jongens die alles voor haar doen en aanbrengen; de vrees is dat ze komende vrijdag op transport moeten gaan als er niets bereikt wordt; hopen op uitstel, ieder transport er weer een en een langer verblijf van drie dagen in het kamp; ze moet de was gaan doen, ze krijgt bijna niets schoon, vanwege gebrek aan zeep en koud water; ze halen wel eens een emmer met warm water uit de Centrale keuken; realiteit of een droom…

Van: Haagman, Bep en Clara Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942 Onderwerp: verhuisd naar barak 46G; Lion zit in 1A; graag pakketjes, zodat ze het een en ander kunnen meenemen naar Polen, liefst iets dat goed blijft tijdens het transport; over het eten in het kamp; over achter laten van bezittingen; Bep is een paar dagen ziek geweest; kon ze maar blijven tot na de oorlog, in het kamertje dat ze nu deelt met zes personen; Carla heeft drie jongens die alles voor haar doen en aanbrengen; de vrees is dat ze komende vrijdag op transport moeten gaan als er niets bereikt wordt; hopen op uitstel, ieder transport er weer een en een langer verblijf van drie dagen in het kamp; ze moet de was gaan doen, ze krijgt bijna niets schoon, vanwege gebrek aan zeep en koud water; ze halen wel eens een emmer met warm water uit de Centrale keuken; realiteit of een droom…

Brief van Clara en Bep Haagman aan tante Miep, oom Dick en Mary vanuit kamp Westerbork

Van: Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Onderwerp: instructie voor boekhouding.

Van: Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Onderwerp: instructie voor boekhouding.

Instructie voor boekhouding in Interneringskamp Westerbork

Van: de Vrijer, Dick Aan: de Vrijer-Fierlier, M. Plaats: Rotterdam Datum: 1945-05-16 Onderwerp: ‘wij zijn vrij’; er is nog een zware schaduw over de feesten; ze zijn nog niet herenig; Dick had zelfs een motor met zijspan weten te bemachtigen om haar op te halen; het liep op niets uit; hij kreeg geen vergunning om te reizen; bij allerlei personen en instanties aangeklopt; wachten nu met geduld op de terugkeer van Mietje uit kamp Westerbork…

Van: de Vrijer, Dick Aan: de Vrijer-Fierlier, M. Plaats: Rotterdam Datum: 1945-05-16 Onderwerp: ‘wij zijn vrij’; er is nog een zware schaduw over de feesten; ze zijn nog niet herenig; Dick had zelfs een motor met zijspan weten te bemachtigen om haar op te halen; het liep op niets uit; hij kreeg geen vergunning om te reizen; bij allerlei personen en instanties aangeklopt; wachten nu met geduld op de terugkeer van Mietje uit kamp Westerbork…

Brief van Dick de Vrijer aan zijn vrouw in kamp Westerbork vanuit Rotterdam

Personen