In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Feldman-Kan, Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp:&nbsp;brieven ontvangen; mevrouw Knaap ging naar Amsterdam, T. (Tibor) zal haar wel ontmoeten; twee brieven met zegels ontvangen?; ze woont nu in barak 72 en werkt op zaal 1 van barak 5; helaas niet bij vader of moeder; ‘als je tijd hebt, ga eens naar het Biologisch laboratorium van Dr. Waterman, met zijn vrouw heb ik veel gepraat’; haar rugzak scheurde uit elkaar, helemaal vergaan; de 10 maart, hun trouwdag, zal geen prettige dag worden, nu ze nog van elkaar gescheiden zijn…

Van: Feldman-Kan, Ruth Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp:&nbsp;brieven ontvangen; mevrouw Knaap ging naar Amsterdam, T. (Tibor) zal haar wel ontmoeten; twee brieven met zegels ontvangen?; ze woont nu in barak 72 en werkt op zaal 1 van barak 5; helaas niet bij vader of moeder; ‘als je tijd hebt, ga eens naar het Biologisch laboratorium van Dr. Waterman, met zijn vrouw heb ik veel gepraat’; haar rugzak scheurde uit elkaar, helemaal vergaan; de 10 maart, hun trouwdag, zal geen prettige dag worden, nu ze nog van elkaar gescheiden zijn…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Betreft: Kamp Schattenberg nieuwe opzet&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1958-06-27&nbsp; Opmerkingen: in kleur Om de woon- en leefomstandigheden te verbeteren is er gedacht aan nieuwbouw en een nieuwe inrichting van het woonoord Schattenberg. Uiteindelijk is de keuze gemaakt het kamp te slopen en de bewoners onder te brengen in speciale Molukse wijken in onder andere Appingedam, Assen en Bovensmilde. &nbsp;

Betreft: Kamp Schattenberg nieuwe opzet&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1958-06-27&nbsp; Opmerkingen: in kleur Om de woon- en leefomstandigheden te verbeteren is er gedacht aan nieuwbouw en een nieuwe inrichting van het woonoord Schattenberg. Uiteindelijk is de keuze gemaakt het kamp te slopen en de bewoners onder te brengen in speciale Molukse wijken in onder andere Appingedam, Assen en Bovensmilde. &nbsp;

Plattegrond van een nieuwe opzet van het woonoord Schattenberg

Van: de Vrijer, Dick Aan: De Vrijer-Fierlier, M. Plaats: Rotterdam Datum: 1944 Onderwerp: hij verwacht haar elke dag weer thuis, duurt het nog lang?; hij wilde een pakje verzenden, maar is de pakketzegel kwijt; tracht zo spoedig mogelijk een zegel te zenden; d groeten aan de rest van de familie (Lion, Clara en Bep); Dick is op bezoek geweest in kamp Westerbork, jammer dat de tijd zo snel voorbij ging…; hij was er graag gebleven; hebben ze geen capo in de keuken nodig?….

Van: de Vrijer, Dick Aan: De Vrijer-Fierlier, M. Plaats: Rotterdam Datum: 1944 Onderwerp: hij verwacht haar elke dag weer thuis, duurt het nog lang?; hij wilde een pakje verzenden, maar is de pakketzegel kwijt; tracht zo spoedig mogelijk een zegel te zenden; d groeten aan de rest van de familie (Lion, Clara en Bep); Dick is op bezoek geweest in kamp Westerbork, jammer dat de tijd zo snel voorbij ging…; hij was er graag gebleven; hebben ze geen capo in de keuken nodig?….

Brief van Dick de Vrijer aan zijn vrouw Miep in kamp Westerbork vanuit Rotterdam

Personen