In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Dienstbereiche

Dienstbereich Gesundheitsdienst

Recept voor verstrekking van medicijnen Voor: Bril Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-15

Recept voor verstrekking van medicijnen Voor: Bril Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-15

Recept voor verstrekking medicijnen

Mededeling Datum: 1943-02-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Groetplicht; Rookverbod; Kaartspeelverbod

Mededeling Datum: 1943-02-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Groetplicht; Rookverbod; Kaartspeelverbod

Mededeling over groetplicht, rookverbod en kaartspeelverbod

Sonder-Ausweis&nbsp; Turksma, Mozes, 15-8-04, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Turksma, Mozes, 15-8-04, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Mozes Turksma

Van: Aan: Waarde familie Plaats: Datum: Onderwerp: omstandigheden

Van: Aan: Waarde familie Plaats: Datum: Onderwerp: omstandigheden

Brief aan waarde familie

Mededeling Datum: 1943-10-16 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Oproep van Dr. Spanier voor alle kampingezetenen die aan kinderverlamming hebben geleden zich te melden

Mededeling Datum: 1943-10-16 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Oproep van Dr. Spanier voor alle kampingezetenen die aan kinderverlamming hebben geleden zich te melden

Mededeling aan kampgevangenen die kinderverlamming hebben gehad zich te melden

Arbeitskarte Van: Noach, Jaap (Jacob) Geboren: 1919-04-08 Gruppe DB. 3 Ordedienst Datum: 1943-11-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 22

Arbeitskarte Van: Noach, Jaap (Jacob) Geboren: 1919-04-08 Gruppe DB. 3 Ordedienst Datum: 1943-11-03 Plaats: Westerbork, kamp, barak 22

Arbeitskarte van Jacob Noach

Van: Snoek, Hermine Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: kwitanties Prot. Bond, doopbewijs, pakketten, kleding

Van: Snoek, Hermine Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: kwitanties Prot. Bond, doopbewijs, pakketten, kleding

Brief van Hermine Snoek vanuit kamp Westerbork

Specifieke groepen kampbewoners

Prominente NSB'ers Interneringskamp Westerbork

Nederlandse politie kamp Westerbork

Marechaussee kamp Westerbork

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-11-20 Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-11-20 Onderwerp: belevenissen

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Wijhe

Van: Vries, de, A. Aan: Berend, Mijer en andere vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-16 Onderwerp: Transport naar Westerbork; bagage; bevolking; omstandigheden; transporten; vraag om diverse goederen + enveloppe (6466-2-1)

Van: Vries, de, A. Aan: Berend, Mijer en andere vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-16 Onderwerp: Transport naar Westerbork; bagage; bevolking; omstandigheden; transporten; vraag om diverse goederen + enveloppe (6466-2-1)

Brief van A. de Vries aan Berend, Meijer e.a. vanuit kamp Westerbork

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: beschrijving situatie in kamp Westerbork. Hij vergist zich mogelijk met het adres en verwart kamp Westerbork met het Joodse werkkamp de Wit(t)e Peal. Mogelijk is hij hier voor zijn komst naar kamp Westerbork geweest.

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: beschrijving situatie in kamp Westerbork. Hij vergist zich mogelijk met het adres en verwart kamp Westerbork met het Joodse werkkamp de Wit(t)e Peal. Mogelijk is hij hier voor zijn komst naar kamp Westerbork geweest.

Brief van Charles Vecht aan den heer Blauw vanuit kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: toezenden van een bescheinigung voor het niet meer hoeven dragen van een jodenster en bericht over nieuw persoonsbewijs

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: toezenden van een bescheinigung voor het niet meer hoeven dragen van een jodenster en bericht over nieuw persoonsbewijs

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam betreffende de jodenster

Interieur van een woonbarak Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943&nbsp; Interieur van een woonbarak met stapelbedden, kleding.

Interieur van een woonbarak Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943&nbsp; Interieur van een woonbarak met stapelbedden, kleding.

Tekening, aquarel van een interieur van een woonbarak getekend door Otto Birman

Calendarium kamp Westerbork

1941

Mei 1941

April 1941

Januari 1941

Februari 1941

Maart 1941

September 1941

Augustus 1941

Juli 1941

December 1941

Oktober 1941

Juni 1941

November 1941

Niet-Joodse gevangenen doorgangskamp Westerbork

Katholieke Joden kamp Westerbork

Verstandelijk beperkte gevangenen kamp Westerbork

LGBTQ+ gemeenschap kamp Westerbork

Auditief beperkte gevangenen kamp Westerbork

Gruppe Bühne

Protestante Joden kamp Westerbork

Barneveld Joden kamp Westerbork

Waffen-SS'ers Interneringkamp Westerbork

Strafgevangenen kamp Westerbork

Lichamelijk gehandicapte gevangenen kamp Westerbork

Militair Gezag kamp Westerbork

Gemengd gehuwde Joden kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Joodse Raad kamp Westerbork

Sinti & Roma en woonwagenbewoners kamp Westerbork

Verzet kamp Westerbork

Palestina Pioniers kamp Westerbork

Orthodoxe Joden kamp Westerbork

Buitenlandse Joden kamp Westerbork

Alte Lagerinsassen

Groep Onbekende Kinderen

Politieke gevangenen kamp Westerbork

Nederlandse leger kamp Westerbork

Contactcommissie

Binnenlandse Strijdkrachten kamp Westerbork

Visueel beperkte gevangenen kamp Westerbork

Portugese Joden kamp Westerbork

Groep Leasa

Islamitische Molukkers kamp Westerbork

RMS aanhangers Woonoord Schattenberg

Keiezen kamp Westerbork

Katholieke Molukkers kamp Westerbork

Pela dorpsverbanden kamp Westerbork

Communistische Joden kamp Westerbork

Kantinekaart Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 No. 1774

Kantinekaart Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 No. 1774

Kantinekaart van Nora Gerzon-Falk in kamp Westerbork

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: bezoek gemist; Dora (Duifje) is naar Duitsland doorgestuurd, nog geen bericht van haar ontvangen, maar het zal wel komen; graag een blouse toesturen…

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: bezoek gemist; Dora (Duifje) is naar Duitsland doorgestuurd, nog geen bericht van haar ontvangen, maar het zal wel komen; graag een blouse toesturen…

Briefkaart van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: Lion zit te smachten naar het eind; een conflict met een stelletje Amsterdammers die hem uit de slaap houden; over Clara, die in Vught zit, Lion heeft spijt dat hij niet is meegegaan. Ze horen niets van haar; Bep heeft haar uniformjapon nog niet gepast…

Van: Haagman, Lion Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: Lion zit te smachten naar het eind; een conflict met een stelletje Amsterdammers die hem uit de slaap houden; over Clara, die in Vught zit, Lion heeft spijt dat hij niet is meegegaan. Ze horen niets van haar; Bep heeft haar uniformjapon nog niet gepast…

Brief van Lion Haagman aan de familie De Vrijer vanuit kamp Westerbork

Personen