In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 414 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mogendorff, Joachim geb. 09-07-00 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 414 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mogendorff, Joachim geb. 09-07-00 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Joachim Mogendorff

Van: de Lagerkommandatur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: uitgaand transport van 18 mei 1943; iedereen die niet tot de tot de Stammgruppe behoort, of door de Zentralstelle of een andere Duitse instantie is vrijgesteld van transport dient zich gereed te houden voor het komende transport.&nbsp;

Van: de Lagerkommandatur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: uitgaand transport van 18 mei 1943; iedereen die niet tot de tot de Stammgruppe behoort, of door de Zentralstelle of een andere Duitse instantie is vrijgesteld van transport dient zich gereed te houden voor het komende transport.&nbsp;

Lagerbefehl nummer 32

Mannen en kinderen&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp; Op de andere zijde tekening T 12-015 / 7737-46

Mannen en kinderen&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp; Op de andere zijde tekening T 12-015 / 7737-46

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Manuscript van Dr. Walter Kauffmann met de titel 'Träume'&nbsp; Onderwerp: vijf mannen zitten op hun laatste vrije dag samen en vertellen elkaar over hun grootste dromen…

Manuscript van Dr. Walter Kauffmann met de titel 'Träume'&nbsp; Onderwerp: vijf mannen zitten op hun laatste vrije dag samen en vertellen elkaar over hun grootste dromen…

Manuscript van Dr. Walter Kauffmann met de titel 'Träume'

Zuiveringsinstallatie voor rioolwater&nbsp; Overzichtsplan en doorsnedes en plattegrond&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:50

Zuiveringsinstallatie voor rioolwater&nbsp; Overzichtsplan en doorsnedes en plattegrond&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:50

Bouwtekening van de waterzuivering in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 258 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Roode, Saartje geb. 31-01-78 overleden te Westerbork op 05-05-1943 op: 07-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 258 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Roode, Saartje geb. 31-01-78 overleden te Westerbork op 05-05-1943 op: 07-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Saartje de Roode

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Van: Alice Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-12 Onderwerp: verhuizing; Barneveldgroep wordt in tweeën gesplitst (barak 85 en barak 71); &nbsp;het leven in een grote barak valt niet mee. Eddy en Alice hebben een optie om naar een huisje te &nbsp;verhuizen; weersomstandig- heden; Lotte heeft last van oedeem, aangepast dieet.

Van: Alice Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-12 Onderwerp: verhuizing; Barneveldgroep wordt in tweeën gesplitst (barak 85 en barak 71); &nbsp;het leven in een grote barak valt niet mee. Eddy en Alice hebben een optie om naar een huisje te &nbsp;verhuizen; weersomstandig- heden; Lotte heeft last van oedeem, aangepast dieet.

Brief van Alice aan Henny vanuit kamp Westerbork

Van: Loew (Löw), dhr. of mevr. Aan: Huber, H. Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp, barak 3 Datum: 1941-12-29 Onderwerp: Gelukkig nieuwjaar

Van: Loew (Löw), dhr. of mevr. Aan: Huber, H. Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp, barak 3 Datum: 1941-12-29 Onderwerp: Gelukkig nieuwjaar

Briefkaart van Loew aan H. Huber vanuit Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Haagman, Bep en Clara Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08 Onderwerp: enveloppe, expresse-post.

Van: Haagman, Bep en Clara Aan: De Vrijer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08 Onderwerp: enveloppe, expresse-post.

Enveloppe gestuurd per expresse vanuit kamp Westerbork door de familie Haagman aan de familie De Vrijer