In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Overall van een politieke gevangene Nummer 33 Gedragen door mw. J. Adams, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 &nbsp;werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen

Overall van een politieke gevangene Nummer 33 Gedragen door mw. J. Adams, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 &nbsp;werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen

Overall van een politieke gevangene

Van: Leeuwen, C.A, van Aan: Hack, L.E.M. Datum: 1943-03-08 Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp; De schrijfster maakt gebruik van de schrijfdag. Ze kan van alles over het kamp vertellen, maar toch weet ze de kaart haast niet te vullen. Ze zou het graag mondeling overbrengen, het is voor een ander echt moeilijk in te denken hoe het leven in het kamp is. Ze is werkzaam als verpleegster. Al klinkt dat meer dan het werkelijk is. Misschien spreek ik je nog ooit. Ze rolt van vrije dienst in bed en van het bed weer in dienst. Ze maakt een werkdag van 12 uur, zonder ooit een vrije dag. Het valt niet mee. De schrijfster is ook al twee dagen ziek geweest. Ze voelt zich niet zo fit, zoals ze gewoonlijk gewend is….'Ik moet blij zijn dat ik nog in Holland ben'.&nbsp;

Van: Leeuwen, C.A, van Aan: Hack, L.E.M. Datum: 1943-03-08 Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp; De schrijfster maakt gebruik van de schrijfdag. Ze kan van alles over het kamp vertellen, maar toch weet ze de kaart haast niet te vullen. Ze zou het graag mondeling overbrengen, het is voor een ander echt moeilijk in te denken hoe het leven in het kamp is. Ze is werkzaam als verpleegster. Al klinkt dat meer dan het werkelijk is. Misschien spreek ik je nog ooit. Ze rolt van vrije dienst in bed en van het bed weer in dienst. Ze maakt een werkdag van 12 uur, zonder ooit een vrije dag. Het valt niet mee. De schrijfster is ook al twee dagen ziek geweest. Ze voelt zich niet zo fit, zoals ze gewoonlijk gewend is….'Ik moet blij zijn dat ik nog in Holland ben'.&nbsp;

Briefkaart van C. A. van Leeuwen aan L.E.M. Hack vanuit kamp Westerbork

Ontvangstbewijs van aanmelding bij de Schade-Enquête-Commissie met vermelding van het adres van Aron Levie Gudema, nadat hij bevrijd in kamp Westerbork weer in Winschoten terugkeerde na het adres waar hij voor zijn deportatie ook woonde.

Ontvangstbewijs van aanmelding bij de Schade-Enquête-Commissie met vermelding van het adres van Aron Levie Gudema, nadat hij bevrijd in kamp Westerbork weer in Winschoten terugkeerde na het adres waar hij voor zijn deportatie ook woonde.

Ontvangstbewijs van aanmelding bij de Schade-Enquête-Commissie voor Aron Gudema

Van: Dresden-Levit, Rachel Aan: Levit, Mozes Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-15 Onderwerp: brief en pakketje ontvangen; graag nog wat extra levensmiddelen en wat busjes of blikjes waar ze wat in kunnen doen; ze blijven voorlopig nog; voor Jettie graag een paar schoenen, maat 26, want die van haar zijn stuk; ze treft in het kamp veel Groningers; ze mag eenmaal in de twee weken schrijven…

Van: Dresden-Levit, Rachel Aan: Levit, Mozes Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-15 Onderwerp: brief en pakketje ontvangen; graag nog wat extra levensmiddelen en wat busjes of blikjes waar ze wat in kunnen doen; ze blijven voorlopig nog; voor Jettie graag een paar schoenen, maat 26, want die van haar zijn stuk; ze treft in het kamp veel Groningers; ze mag eenmaal in de twee weken schrijven…

Briefkaart van Rachel Dresden-Levit aan haar broer vanuit kamp Westerbork

Personen