In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Een luchtfoto met een deel van de toegangsweg en de spoorlijn naar het kamp.&nbsp; Plaats: Hooghalen en omgeving Datum: 1944-11-29

Een luchtfoto met een deel van de toegangsweg en de spoorlijn naar het kamp.&nbsp; Plaats: Hooghalen en omgeving Datum: 1944-11-29

Foto vanuit de lucht van het gebied tussen Hooghalen en het huidige HerinneringscentrumLuchtfoto van

Luchtfoto van het kamp en de toegangsweg, de spoorrails en het Heidelager. Plaats: Westerbork, kamp, Heidelager en omgeving Datum: 1945-03-22

Luchtfoto van het kamp en de toegangsweg, de spoorrails en het Heidelager. Plaats: Westerbork, kamp, Heidelager en omgeving Datum: 1945-03-22

Foto van uit de lucht van kamp Westerbork en een deel van de toegangsweg

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 151 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Boas, Mietje geb. 22-03-73 overleden 29-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 151 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Boas, Mietje geb. 22-03-73 overleden 29-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mietje Boas

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 306 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Haas, Philip geb. 25-07-66 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 306 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Haas, Philip geb. 25-07-66 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Philip Haas

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr.455 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Aron, Mathilde geb. 11-04-57 overleden te Westerbork op 01-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr.455 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Aron, Mathilde geb. 11-04-57 overleden te Westerbork op 01-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mathilde van Aron

Van: Acohen, H.B. Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-18 Onderwerp: adreswijziging; verhuizing van barak 70 naar barak 71.

Van: Acohen, H.B. Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-18 Onderwerp: adreswijziging; verhuizing van barak 70 naar barak 71.

Briefkaart van H.B. Acohen aan de familie Lohman vanuit kamp Westerbork

Identiteitskaart van Carel Emanuel Hedeman, afgegeven door het hoofd van de afdeling Vluchtelingen in Bern en alleen geldig in Zwitserland, 18 juli 1945.

Identiteitskaart van Carel Emanuel Hedeman

Schuldbekentenis van Carel Emanuel Hedeman aan de Staat der Nederlanden wegens de door het Gezantschap der Nederlanden betaalde kosten van levensonderhoud aan hem en zijn gezin gedurende de periode vanaf zijn aankomst in Zwitserland tot 31 maart 1945. Met gespecificeerde rekening, 3 aug. 1945.

Schuldbekentenis van Carel Emanuel Hedeman

Oproep voor Carel Hedeman om zich te melden voor werkzaamheden in Theresienstadt, 11 sept. 1944.

Oproep voor Carel Hedeman

Verklaring Medische verklaring door Dr. H.J. Koster die verklaard dat heden is opgenomen in het ziekenhuis St. Anthoniushoeve te Voorburg, mevrouw J.C. Hedeman-Dormits. Patiënt is lijdende aan een linkszijdige chronische sinusitis frontalis. Datum: 1942-08-03

Verklaring Medische verklaring door Dr. H.J. Koster die verklaard dat heden is opgenomen in het ziekenhuis St. Anthoniushoeve te Voorburg, mevrouw J.C. Hedeman-Dormits. Patiënt is lijdende aan een linkszijdige chronische sinusitis frontalis. Datum: 1942-08-03

Medische verklaring voor J.C. Hedeman-Dormits

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 19-07-1943 Nr. 433 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Del Canho, Jacob geb. 30-01-42 overleden te Westerbork op 16-07-1943 op 16-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 19-07-1943 Nr. 433 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Del Canho, Jacob geb. 30-01-42 overleden te Westerbork op 16-07-1943 op 16-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jacob del Canho

Van: Acohen, Maurits (en Esther) Aan: Acohen, Raphael en zijn vrouw Plaats: Joodse schouwburg, maandagavond om 20.00 uur Datum: 1943-02 Onderwerp: pakket 3 ontvangen; thuis is nog tarwe en gerst en rogge; nog niet uit de kleren geweest. De nacht in de theaterstoelen geslapen; van moeder vernomen over kamp Vught; vanavond komen er weer nieuwe mensen in de schouwburg; het is in de zaal nog heter dan in de zomer; kunnen zich haast niet bewegen; alleen met een sper kan je vrijkomen; afgelopen nacht op de klapstoelen geslapen; het is tjokvol in de schouwburg, met een tropische temperatuur; al bijna een week niet uit zijn kleren geweest; voorlopig afscheid nemen; het eten in de schouwburg was goed, als het in Vught ook zo is, dan is het best…

Van: Acohen, Maurits (en Esther) Aan: Acohen, Raphael en zijn vrouw Plaats: Joodse schouwburg, maandagavond om 20.00 uur Datum: 1943-02 Onderwerp: pakket 3 ontvangen; thuis is nog tarwe en gerst en rogge; nog niet uit de kleren geweest. De nacht in de theaterstoelen geslapen; van moeder vernomen over kamp Vught; vanavond komen er weer nieuwe mensen in de schouwburg; het is in de zaal nog heter dan in de zomer; kunnen zich haast niet bewegen; alleen met een sper kan je vrijkomen; afgelopen nacht op de klapstoelen geslapen; het is tjokvol in de schouwburg, met een tropische temperatuur; al bijna een week niet uit zijn kleren geweest; voorlopig afscheid nemen; het eten in de schouwburg was goed, als het in Vught ook zo is, dan is het best…

Brief van Esther Acohen-de la Bella aan haar zoon en schoondochter vanuit de Joodse Schouwburg

Van: onbekend Aan: Slachthuis Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-01-28 Onderwerp: levering van 80 liter bouillon aan het kamp; voor het personeel.

Van: onbekend Aan: Slachthuis Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-01-28 Onderwerp: levering van 80 liter bouillon aan het kamp; voor het personeel.

Bon voor het leveren van 80 liter bouillon aan het Interneringskamp Westerbork