In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Chaja Garbous was niet getrouwd met Jacob Swaab, maar samen hadden ze &nbsp;een dochter. Selma was in september 1935 door haar vader erkend. In 1956 werd de overlijdensdatum van Chaja door de rechtbank in Antwerpen vastgesteld, waarbij werd geconcludeerd dat ze vaderlandsloos was.&nbsp;

Bewijs van crematie Datum: 23-07-1943 Nr. 440 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kalf, Abraham geb. 17-11-60 overleden te Westerbork op 19-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-07-1943 Nr. 440 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kalf, Abraham geb. 17-11-60 overleden te Westerbork op 19-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Abraham Kalf

Mensen op transport.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944

Mensen op transport.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-05-24 Onderwerp: bedank voor het pakketje. Voor een bezoek op zondag aan de Schaffelaar is het beste om bij het hek te wachten. Vervolgens zien of Willems op het terrein mag komen.

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-05-24 Onderwerp: bedank voor het pakketje. Voor een bezoek op zondag aan de Schaffelaar is het beste om bij het hek te wachten. Vervolgens zien of Willems op het terrein mag komen.

Briefkaart van Dr. M. de Jong aan D. Willems vanuit De Schaffelaar in Barneveld

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-02 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht vanuit kamp Westerbork van Sara Kortoef van Amstel: ‘zend dekens, al het andere hebben we ontvangen.' Het gevraagde moet uiterlijk op 3 december voor 3 uur bij de Lijnbaansgracht worden bezorgt. &nbsp;

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-02 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht vanuit kamp Westerbork van Sara Kortoef van Amstel: ‘zend dekens, al het andere hebben we ontvangen.' Het gevraagde moet uiterlijk op 3 december voor 3 uur bij de Lijnbaansgracht worden bezorgt. &nbsp;

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan J. Kortoef met het verzoek een pakket te sturen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Amsterdam Datum: 1951-04-25 Onderwerp: overlijden van Samuel Gans.

Van: Burgerlijke Stand, register van overlijden Aan: de aanvrager Plaats: Amsterdam Datum: 1951-04-25 Onderwerp: overlijden van Samuel Gans.

Uittreksel van overlijden van Samuel Gans

Van: Fontain, familie Aan: Frank, Max Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-20 Onderwerp: pakje ontvangen; Ruth is op reis gegaan…

Van: Fontain, familie Aan: Frank, Max Plaats: Amsterdam Datum: 1944-03-20 Onderwerp: pakje ontvangen; Ruth is op reis gegaan…

Briefkaart van de familie Fontain aan Max Frank vanuit Amsterdam

Personen