In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Calendarium kamp Westerbork

1941

Maart 1941

April 1941

September 1941

Juli 1941

Augustus 1941

November 1941

Januari 1941

Oktober 1941

December 1941

Februari 1941

Juni 1941

Mei 1941

Van: van Aalderen, A, de Vertrouwensraad Hoogeveen Aan: van Zuiden, Max Plaats: Hoogeveen Datum: 1946-01-17 Onderwerp: Verklaring van de heer van Olde dat Max is altijd in Hoogeveen woonachtig geweest, tijdens de oorlog moest hij zich als Jood melden en is in onderduik gegaan…

Van: van Aalderen, A, de Vertrouwensraad Hoogeveen Aan: van Zuiden, Max Plaats: Hoogeveen Datum: 1946-01-17 Onderwerp: Verklaring van de heer van Olde dat Max is altijd in Hoogeveen woonachtig geweest, tijdens de oorlog moest hij zich als Jood melden en is in onderduik gegaan…

Verklaring van Van Aalderen van de Vertrouwensraad Hoogeveen over Max van Zuiden

Plaatsen in kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Lederbewerksatelier

Kousenweverij

Houtzagerij

Timmerwerkplaats

Schilderwerkplaats

Naaiatelier

Boekbinderij

Schoenmakerij

Smederij

Speelgoedmakerij

Loodgieterswerkplaats

Kleermakerij

Stoffeerderij

Oliemakerij

Kuiperij

Horlogemakerij

Breiatelier

Constructiewerkplaats

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Commissioner for Migration Plaats: Jerusalem Datum: 1946-03-31 Onderwerp: verzoek van Clara om herenigd te worden met haar jongste dochter. Haar dochter heeft in onderduik de oorlog overleefd. Clara heeft haar niet meer gezien sinds haar arrestatie.&nbsp;

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Commissioner for Migration Plaats: Jerusalem Datum: 1946-03-31 Onderwerp: verzoek van Clara om herenigd te worden met haar jongste dochter. Haar dochter heeft in onderduik de oorlog overleefd. Clara heeft haar niet meer gezien sinds haar arrestatie.&nbsp;

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan de Commissioner for Migration in Jerusalem

Inentingskaart/Impfkarte Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp;

Inentingskaart/Impfkarte Van: Gerzon-Falk, Nora Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp;

Inentingskaart van Nora Gerzon-Falk in Theresienstadt

Treinstations

Station Nieuweschans

Station Amsterdam Muiderpoort

Station Hooghalen

Station Hoogezand

Rangeerterrein Onnen

Station Assen

Station Winschoten

Station Zuidbroek

Station Amsterdam Rietlanden

Centraal Station Amsterdam

Station Scheemda

Station Sappemeer

Station Maliebaan

Barak 4

Sport kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Uit kamp Westerbork gesmokkelde informatie

Brieven verstopt in de deportatiewagons

Uit de trein geworpen brieven

Perioden kamp Westerbork

Augustus 1943 t/m augustus 1944

Januari 1999 t/m december 2009

Oktober 1939 t/m april 1940

Mei 1940 t/m december 1941

-Oktober 1939

Januari 1964 t/m december 1965

Januari 1966 t/m december 1970

Januari 1971 t/m maart 1983

April 1983 t/m december 1989

Januari 1990 t/m december 1998

Januari 1942 t/m juni 1942

April 1945 t/m december 1945

Januari 1946 t/m december 1947

September 1944 t/m april 1945

Januari 1943 t/m juli 1943

Januari 1950 t/m februari 1951

Januari 2010 -

Maart 1951 t/m december 1955

1948

1949

Januari 1956 t/m december 1963

Oktober 1942

November 1942 t/m december 1942

Juli 1942 t/m september 1942

Van: Aan: Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum: 1945-04-07 Onderwerp: Opgave over de per 7 april 1945 voorradige grondstoffen, sloopgoed en machines.

Van: Aan: Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum: 1945-04-07 Onderwerp: Opgave over de per 7 april 1945 voorradige grondstoffen, sloopgoed en machines.

Lijst met overzichten van in kamp Westerbork aanwezige goederen, grondstoffen en machines

Barak 36

Familiebarakken kamp Westerbork

Vooroorlogs Joods leven

Vooroorlogs antisemitisme

Liberale stroming Jodendom

Orthodoxe stroming Jodendom

Kristallnacht

Hachsjara

Marokkaanse Joden

Surinaamse Joden

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Anschluss

Zionisme

Joodse vluchtelingen

Kampleven Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Van: Gemeente Amsterdam, Bureau Joodse Inkwartiering Aan: Bonn, Samson Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-25 Onderwerp: inkwartiering Joodse evacués.

Van: Gemeente Amsterdam, Bureau Joodse Inkwartiering Aan: Bonn, Samson Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-25 Onderwerp: inkwartiering Joodse evacués.

Enveloppe van de Gemeente Amsterdam aan Samson Bonn