In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Probegrab'&nbsp; Onderwerp: De grafdelver sterft. Door de grote werkloosheid willen velen deze baan hebben. &nbsp;De winnaar vier feest. De winnaar nodigt op een gegeven moment de andere kandidaten uit een graf te delven. Degene die het mooiste graf graaft krijgt zijn baan. Uiteindelijk zijn alleen nog de winnaar en een werkloze leerkracht over gebleven, waarbij de laatste de winnaar doodslaat.

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Probegrab'&nbsp; Onderwerp: De grafdelver sterft. Door de grote werkloosheid willen velen deze baan hebben. &nbsp;De winnaar vier feest. De winnaar nodigt op een gegeven moment de andere kandidaten uit een graf te delven. Degene die het mooiste graf graaft krijgt zijn baan. Uiteindelijk zijn alleen nog de winnaar en een werkloze leerkracht over gebleven, waarbij de laatste de winnaar doodslaat.

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Das Probegrab'

Verzoek Van: Siertsema, T.W. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Te Velde Datum: 1945-05-12 Onderwerp: 50 paar schoenen voor bewakers in het Interneringskamp uit de voorraad van het kamp.

Verzoek Van: Siertsema, T.W. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Te Velde Datum: 1945-05-12 Onderwerp: 50 paar schoenen voor bewakers in het Interneringskamp uit de voorraad van het kamp.

Verzoek van T. W. Siertsema aan J. Buijvoets over schoenen voor bewakers van de Binnenlandse Strijdkrachten

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, 1945-07-03 Onderwerp: suiker/voedsel- en melkrantsoenen volwassenen sedert 13 april 1945.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, 1945-07-03 Onderwerp: suiker/voedsel- en melkrantsoenen volwassenen sedert 13 april 1945.

Notitie over voedselrantsoenen voor kampcommandant J.G. Buijvoets

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel (Niemeijer, R.) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-08 Onderwerp: kledingvoorschriften, uniform moet worden gedragen zoals is voorgeschreven.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel (Niemeijer, R.) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-08 Onderwerp: kledingvoorschriften, uniform moet worden gedragen zoals is voorgeschreven.

Mededeling van kampcommandant J.G. Buijvoets aan het personeel van Interneringskamp Westerbork

Van: Schroot, Willem Onderwerp: meidagen; anti Joodse maatregelen; oorlogsschade; razzia' s; verblijf in kamp Westerbork; gedoopte Joden; spelen in het kamp; barakleven; woonwagens; luchtaanval; moeder was werkzaam in het Heidelager als schoonmaakster; de kampcommandant; vertrekkende transporten; deportatie naar Theresienstadt; verblijf in Theresienstadt; met vriendje Ben Valk op zoek naar kolen en voedsel; werken in het kamp, moeder bij de Mica en vader was straatveger; kinderleven; onderwijs; opschoning van het kamp voor een bezoek van het Rode Kruis; doosjes met as van gecremeerde gevangenen; Kinderheim; bevrijding door het Rode leger….; repatriëring; terugkeer in Nederland; het leven na de oorlog. &nbsp;

Van: Schroot, Willem Onderwerp: meidagen; anti Joodse maatregelen; oorlogsschade; razzia' s; verblijf in kamp Westerbork; gedoopte Joden; spelen in het kamp; barakleven; woonwagens; luchtaanval; moeder was werkzaam in het Heidelager als schoonmaakster; de kampcommandant; vertrekkende transporten; deportatie naar Theresienstadt; verblijf in Theresienstadt; met vriendje Ben Valk op zoek naar kolen en voedsel; werken in het kamp, moeder bij de Mica en vader was straatveger; kinderleven; onderwijs; opschoning van het kamp voor een bezoek van het Rode Kruis; doosjes met as van gecremeerde gevangenen; Kinderheim; bevrijding door het Rode leger….; repatriëring; terugkeer in Nederland; het leven na de oorlog. &nbsp;

Verslag van Willem Schroot over de oorlog en zijn verblijf in kamp Westerbork en Theresienstadt

Van:&nbsp;onbekend Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Van:&nbsp;onbekend Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Brief van de Joodse Raad over het doen toekomen van een brief van B. Wolff-Kats uit kamp Vught

Personen