In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: moeder&nbsp;(Sibilla Levie-Katz)&nbsp; Aan: Lieve alle&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-31&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen pakketten (Joodse Raad Arnhem); werken (lange werkdagen, waardoor honger). Sibilla Levie-Katz is weduwe van Jan Lackrooy. Uit dit huwelijk is onder andere B. Lackrooy geboren. &nbsp;

Van: moeder&nbsp;(Sibilla Levie-Katz)&nbsp; Aan: Lieve alle&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-31&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; vraag om toesturen pakketten (Joodse Raad Arnhem); werken (lange werkdagen, waardoor honger). Sibilla Levie-Katz is weduwe van Jan Lackrooy. Uit dit huwelijk is onder andere B. Lackrooy geboren. &nbsp;

Brief van moeder aan lieve alle vanuit kamp Westerbork

Van: Langstadt, W. Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03 Onderwerp: bedankt voor een pakketje; transporten gaan naar Auschwitz, hoe het vandaar verder gaat is onbekend; voorlopig hebben ze alle drie vijstelling (?) van transport…

Van: Langstadt, W. Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03 Onderwerp: bedankt voor een pakketje; transporten gaan naar Auschwitz, hoe het vandaar verder gaat is onbekend; voorlopig hebben ze alle drie vijstelling (?) van transport…

Briefkaart van Wilhelm Langstadt aan M. Frank vanuit kamp Westerbork

Van: Vries, de, Willy Aan: Diesfeldt, fam. Plaats: Rotterdam Datum: 1942 Onderwerp: we zijn aangekomen in loods 24; gaan waarschijnlijk om 3 uur 's nachts weg naar Westerbork; bagage van vader is ook aangekomen. Hij hoopt zijn vader in kamp Westerbork te zien.

Van: Vries, de, Willy Aan: Diesfeldt, fam. Plaats: Rotterdam Datum: 1942 Onderwerp: we zijn aangekomen in loods 24; gaan waarschijnlijk om 3 uur 's nachts weg naar Westerbork; bagage van vader is ook aangekomen. Hij hoopt zijn vader in kamp Westerbork te zien.

Brief van Willy (Wolf) de Vries aan de familie Diesfeldt en andere bekenden vanuit Loods 24

Enveloppe Geadresseerde: Fam. Matteman, L., Amsterdam Verzonden vanuit Apeldoornsche Bosch

Enveloppe Geadresseerde: Fam. Matteman, L., Amsterdam Verzonden vanuit Apeldoornsche Bosch

Enveloppe geadresseerd aan de familie Matteman vanuit Apeldoornsche Bosch

Foto gemaakt in de buurt van kamp Schattenberg. Te zien zijn onder andere het echtpaar Bloemhard met hun jongste dochter Marijke en zoontje Marius, staande in het midden. De overige personen zijn onbekend. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto gemaakt in de buurt van kamp Schattenberg. Te zien zijn onder andere het echtpaar Bloemhard met hun jongste dochter Marijke en zoontje Marius, staande in het midden. De overige personen zijn onbekend. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van het echtpaar Bloemhard met hun jongste dochter Marijke in hun armen

Persoonsbewijs (Ausweis) Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Ze heeft op 27/28 okt. 1943 dienst bij een vertrekkend en binnenkomend transport.

Persoonsbewijs (Ausweis) Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Ze heeft op 27/28 okt. 1943 dienst bij een vertrekkend en binnenkomend transport.

Ausweis van Lena Cohen-Nijstad

Van: Brouwers, J. Aan: zijn vrouw en kinderen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-11-28 Onderwerp: weer een brief; van de kampleiding een extra formulier toegewezen gekregen om te kunnen mededelen dat hij op 12 december in Leeuwarden voor het tribunaal moet verschijnen; hoopt dat de straf op 2 jaar wordt gebracht, het einde is dan in zicht; hij wil wel een raadsman of niet zoals de eerste keer voor verrassingen te komen te staan; familie kan er vanuit gaan dat hij rond 12 uur in Leeuwarden is; het bezoek aan kamp Westerbork voor zijn vrouw is vastgesteld op 9 december; een bezoek aan Leeuwarden kan in plaats van een bezoek aan het kamp…

Van: Brouwers, J. Aan: zijn vrouw en kinderen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-11-28 Onderwerp: weer een brief; van de kampleiding een extra formulier toegewezen gekregen om te kunnen mededelen dat hij op 12 december in Leeuwarden voor het tribunaal moet verschijnen; hoopt dat de straf op 2 jaar wordt gebracht, het einde is dan in zicht; hij wil wel een raadsman of niet zoals de eerste keer voor verrassingen te komen te staan; familie kan er vanuit gaan dat hij rond 12 uur in Leeuwarden is; het bezoek aan kamp Westerbork voor zijn vrouw is vastgesteld op 9 december; een bezoek aan Leeuwarden kan in plaats van een bezoek aan het kamp…

Brief van J. Brouwers aan zijn vrouw en kinderen vanuit Interneringskamp Westerbork

Van: Wouters, G.J. Aan: Popken, Harm Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-07 Onderwerp: felicitatie (niet duidelijk waar het om gaat).

Van: Wouters, G.J. Aan: Popken, Harm Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-07 Onderwerp: felicitatie (niet duidelijk waar het om gaat).

Tekening (felicitatie) van G.J. Wouters aan Harm Popken in Interneringskamp Westerbork