In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Hoorn, van, Henriette en Betsy Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, transporten binnenkomend en uitgaande, grote transporten, difterie geconstateerd in de barak, marechaussee, bij ontvluchtingen worden 10 personen uit dezelfde barak op transport gesteld.

Van: Hoorn, van, Henriette en Betsy Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, transporten binnenkomend en uitgaande, grote transporten, difterie geconstateerd in de barak, marechaussee, bij ontvluchtingen worden 10 personen uit dezelfde barak op transport gesteld.

Brief van Henriette en Betsy van Hoorn aan familie Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Dienstbereich II Verwaltung Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-31 Onderwerp: Verklaring dat de heer Cohen op de Stammliste vermeld staat.

Van: Dienstbereich II Verwaltung Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-31 Onderwerp: Verklaring dat de heer Cohen op de Stammliste vermeld staat.

Foto van een bericht van Dienstbereich II Verwaltung aan L.A.A. Cohen

Tekening van het privaathuis&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp (Woonoord Schattenberg) Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, 'Weerzien met Westerbork'. ) &nbsp; Het origineel in het bezit van het Herinneringscentrum.

Tekening van het privaathuis&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp (Woonoord Schattenberg) Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, 'Weerzien met Westerbork'. ) &nbsp; Het origineel in het bezit van het Herinneringscentrum.

Foto van een tekening van een latrine in woonoord Schattenberg

Tekening van de situatie in woonoord Schattenberg. Plaats: Westerbork, kamp (Woonoord Schattenberg) Datum: 1968&nbsp; Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, ‘Weerzien met Westerbork’). &nbsp;

Tekening van de situatie in woonoord Schattenberg. Plaats: Westerbork, kamp (Woonoord Schattenberg) Datum: 1968&nbsp; Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, ‘Weerzien met Westerbork’). &nbsp;

Foto van een tekening van de toegang naar het woonoord Schattenberg

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 26 Schaal: 1:100 Datum: febr. 1959

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 26 Schaal: 1:100 Datum: febr. 1959

Verschillende aanzichten en doorsneden van barak 26, het ketelhuis in het woonoord Schattenberg

Klaveren, van, dhr. Barakken in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941.

Klaveren, van, dhr. Barakken in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941.

van barakken langs de centrale weg van het Vluchtelingenkamp

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-25 Onderwerp: verschillende spullen van Stella meegenomen door een collega van Werner. Ze liggen in de Vechtstraat; over Werner en Stella en hoop voor de toekomst.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-25 Onderwerp: verschillende spullen van Stella meegenomen door een collega van Werner. Ze liggen in de Vechtstraat; over Werner en Stella en hoop voor de toekomst.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Kommandantur-Befehl No. 4&nbsp; Nieuwe indeling der diensten&nbsp; Datum: 1943-01-25 Blz.: 4&nbsp; Tekst in Duits

Kommandantur-Befehl No. 4&nbsp; Nieuwe indeling der diensten&nbsp; Datum: 1943-01-25 Blz.: 4&nbsp; Tekst in Duits

Kommandantur-Befehl No. 4

Van: commandant bewakingsdienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbrok, Interneringskamp Datum: 1945-05-02 Onderwerp: onvoldoende geschoold personeel onder de Binnenlandse Strijdkrachten voor de exercities van NSB'ers. Mishandeling van NSB'ers door leden van de Camp Police.

Van: commandant bewakingsdienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbrok, Interneringskamp Datum: 1945-05-02 Onderwerp: onvoldoende geschoold personeel onder de Binnenlandse Strijdkrachten voor de exercities van NSB'ers. Mishandeling van NSB'ers door leden van de Camp Police.

Rapport van de commandant van de bewakingsdienst

Bericht van gesloten huwelijken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: een drietal gesloten huwelijken.

Bericht van gesloten huwelijken Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: een drietal gesloten huwelijken.

Bericht van een drietal gesloten huwelijken in kamp Westerbork

Van: Knap, Simon Aan: Zandvliet Plaats: Den Haag Datum: 1943-02 Onderwerp: de schrijver bevindt zich op de Paviljoensgracht nummer 5 in afwachting op deportatie naar kamp Westerbork.

Van: Knap, Simon Aan: Zandvliet Plaats: Den Haag Datum: 1943-02 Onderwerp: de schrijver bevindt zich op de Paviljoensgracht nummer 5 in afwachting op deportatie naar kamp Westerbork.

Brief van Simon Knap aan de heer Zandvliet vanuit Paviljoensgracht 5

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Nieuw-Amsterdam Datum: 1940-09 Onderwerp: zie brief 16403-02, 6 september 1941.

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Nieuw-Amsterdam Datum: 1940-09 Onderwerp: zie brief 16403-02, 6 september 1941.

Enveloppe beschreven door Gaaltje Valk aan Henny v/d Laan vanuit Nieuw-Amsterdam

Personen