In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1947-09-19&nbsp; Onderwerp: vergoeding in gebruik gegeven grond; sinds de bevrijding is geen huur betaald.

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1947-09-19&nbsp; Onderwerp: vergoeding in gebruik gegeven grond; sinds de bevrijding is geen huur betaald.

Brief van de directeur van Staatsbosbeheer aan Houtvester Assen

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: juli 1942 Onderwerp: we gaan direct op reis. Max en zijn vrouw staan op het punt om naar kamp Westerbork te vertrekken.

Van: Stodel, Max&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: juli 1942 Onderwerp: we gaan direct op reis. Max en zijn vrouw staan op het punt om naar kamp Westerbork te vertrekken.

Brief van Max Stodel aan Arthur Philips vanuit de Hollandsche Schouwburg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 81 en keukenbarakken Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1960-01

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 81 en keukenbarakken Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1960-01

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 81 en de keukenbarakken in woonoord Schattenberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Crematorium

Bewijs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Mevrouw Jong-Cohen, de, Estella werkt bij mij in de Binnendienst (Innendienst). Ondertekend door de barakleider. Opmerking: deze vrouw is doofstom.

Bewijs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Mevrouw Jong-Cohen, de, Estella werkt bij mij in de Binnendienst (Innendienst). Ondertekend door de barakleider. Opmerking: deze vrouw is doofstom.

Bewijs dat Estella de Jong-Cohen in de binnendienst werkt en doofstom is

Afkomstig van het registratiebureau&nbsp; Van: Slager, Jochem Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-02&nbsp; Betreft: terugstelling van transport van 2-11-1942

Afkomstig van het registratiebureau&nbsp; Van: Slager, Jochem Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-11-02&nbsp; Betreft: terugstelling van transport van 2-11-1942

Bewijs van vrijstelling van transport voor Jochem Slager

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Dr. Spanier verzoekt bekend te maken dat buiten het algemene bezoekuur in het kampziekenhuis op maandag en donderdag van 7-8 uur ook zondag 's middags van 4-5 uur bezoektijd is.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Dr. Spanier verzoekt bekend te maken dat buiten het algemene bezoekuur in het kampziekenhuis op maandag en donderdag van 7-8 uur ook zondag 's middags van 4-5 uur bezoektijd is.

Mededeling over bezoekuur in het ziekenhuis

Van: Fam. Spier Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphine Plaats: Amsterdam Datum: 1944 Onderwerp: de schrijver heeft broekjes voor Esthertje gestuurd. Verder meldt de schrijver dat gemeentepersoneel de stad niet uit mag.&nbsp;

Van: Fam. Spier Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphine Plaats: Amsterdam Datum: 1944 Onderwerp: de schrijver heeft broekjes voor Esthertje gestuurd. Verder meldt de schrijver dat gemeentepersoneel de stad niet uit mag.&nbsp;

Brief van de familie Spier aan S. Boas-Prins vanuit Amsterdam

Inleveringsbewijs Ontvangen van Snoek, B.E. wonende te 'S-Gravenhage een Radio-Ontvangsttoestel Datum: 1941-04-28

Bewijs voor het verzenden van een pakket aan H.B. Acohen in kamp Westerbork

Personen