In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1942

Juli 1942

Vluchtelingenkampen

Quarantainestation Heyplaat

Calendarium kamp Westerbork

1939

Mei 1939

April 1939

Maart 1939

Februari 1939

Januari 1939

Augustus 1939

Juli 1939

Juni 1939

December 1939

November 1939

Oktober 1939

September 1939

Bevrijding kamp Westerbork

Repatriëring gevangenen kamp Westerbork

Portret van Siegfried Leeuwarden Plaats onbekend, 1964-05-06.&nbsp;

Portret van Siegfried Leeuwarden Plaats onbekend, 1964-05-06.&nbsp;

Portret van Siegfried Leeuwarden

1964

Joodse werkkampen

Joods werkkamp de Vecht

Van: van Cleef-Hilversum, M. Aan: de Joodse Coördinatiecommissie in Eindhoven Plaats: Den Haag Datum: 1945-06-11 Onderwerp: verzoek om informatie over haar dochter en echtgenoot. Zelf heeft ze de oorlog in onderduik weten te overleven. Ze schrijft over wat ze van hun weet, ook schrijft ze over de twee brieven die Rozette vanuit kamp Westerbork heeft geschreven. De laatste van 27 juli, daarna niets meer van haar gehoord.

Van: van Cleef-Hilversum, M. Aan: de Joodse Coördinatiecommissie in Eindhoven Plaats: Den Haag Datum: 1945-06-11 Onderwerp: verzoek om informatie over haar dochter en echtgenoot. Zelf heeft ze de oorlog in onderduik weten te overleven. Ze schrijft over wat ze van hun weet, ook schrijft ze over de twee brieven die Rozette vanuit kamp Westerbork heeft geschreven. De laatste van 27 juli, daarna niets meer van haar gehoord.

Brief van M. van Cleef-Hilversum aan de Joodse Coördinatiecommissie in Eindhoven

Arbeidskaart. Arbeidskaart van Cohen, Leon, A. Kamp Westerbork, 1944-01-13. Voorzijde arbeitskarte met de volgende vermeldingen: geb. 1898-11-21, groep O.D. DB3 Dienst wechselnd, 1944-10-06.

Arbeidskaart. Arbeidskaart van Cohen, Leon, A. Kamp Westerbork, 1944-01-13. Voorzijde arbeitskarte met de volgende vermeldingen: geb. 1898-11-21, groep O.D. DB3 Dienst wechselnd, 1944-10-06.

Arbeitskarte L.A. Cohen

Van: Maijkels-Königsberger, Rachel Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Jeruzalem Datum: 1945-08-20 Onderwerp: Het is een jaar geleden dat de schrijfster in Palestina aankwam. Van een hongerkamp (Bergen-Belsen) kwamen ze in luilekkerland terecht, zo schrijft ze. Ze zijn al aardig gewend en beginnen ook al Ivriet (modern Hebreeuws) te spreken, al spreken veel mensen ook Duits. De schrijfster vraagt zich af of Sal en Seraphien ook naar Palestina komen, al worden er geen certificaten verstrekt in Holland. &nbsp;

Van: Maijkels-Königsberger, Rachel Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Jeruzalem Datum: 1945-08-20 Onderwerp: Het is een jaar geleden dat de schrijfster in Palestina aankwam. Van een hongerkamp (Bergen-Belsen) kwamen ze in luilekkerland terecht, zo schrijft ze. Ze zijn al aardig gewend en beginnen ook al Ivriet (modern Hebreeuws) te spreken, al spreken veel mensen ook Duits. De schrijfster vraagt zich af of Sal en Seraphien ook naar Palestina komen, al worden er geen certificaten verstrekt in Holland. &nbsp;

Brief, Enveloppe van Rachel Maijkels-Königsberger aan het echtpaar Boas-Prins vanuit Jeruzalem

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Salomon, Karl Plaats: Maayan Datum: 1949-08-20 Onderwerp: Clara biedt muziekcomposities van haar vermoorde zoon Menachem Asscher aan, onder andere een sonate voor een viool, een klavier en een kwartet en nog meer. Het was in Nederland verstopt. Zelf was ze uitgewisseld. De muziekstukken kreeg ze weer in handen in Jerusalem. Ze hoopt dat de stukken het bombardement van Jerusalem hebben overleefd. De stukken zijn in twee jaar op papier gezet. Ter ondertekening gebruikte hij alleen zijn initialen om zijn Joodse achtergrond te verbergen. Menachem zijn tweelingbroer leeft in Maayan. Nog een zoon van Clara is vermoord (Izak). Haar andere vier kinderen hebben allen Israel bereikt. Menachem was pianist en ging na een muzikale periode naar het conservatorium in Amsterdam. Hij is met het transport van 16 juli 1942 uit kamp Westerbork vertrokken en kort daarna in Auschwitz vermoord.

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Salomon, Karl Plaats: Maayan Datum: 1949-08-20 Onderwerp: Clara biedt muziekcomposities van haar vermoorde zoon Menachem Asscher aan, onder andere een sonate voor een viool, een klavier en een kwartet en nog meer. Het was in Nederland verstopt. Zelf was ze uitgewisseld. De muziekstukken kreeg ze weer in handen in Jerusalem. Ze hoopt dat de stukken het bombardement van Jerusalem hebben overleefd. De stukken zijn in twee jaar op papier gezet. Ter ondertekening gebruikte hij alleen zijn initialen om zijn Joodse achtergrond te verbergen. Menachem zijn tweelingbroer leeft in Maayan. Nog een zoon van Clara is vermoord (Izak). Haar andere vier kinderen hebben allen Israel bereikt. Menachem was pianist en ging na een muzikale periode naar het conservatorium in Amsterdam. Hij is met het transport van 16 juli 1942 uit kamp Westerbork vertrokken en kort daarna in Auschwitz vermoord.

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan Karl Salomon vanuit Maayan in Israel

Oppakken en verzamelen

Joodse Raden

Joodse Raad voor Amsterdam

Van: Acohen, Ro Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-20 Onderwerp: &nbsp;brief ontvangen; alleen van de familie Lohman horen ze iets; dank voor de goede zorgen; leuk iedere keer weer een andere verrassing te krijgen; met haar ouders gaat het gelukkig goed, ze zijn weer verhuisd; dus nu iets sturen naar barak 71; er is al een verhuiskaart gestuurd; …

Van: Acohen, Ro Aan: Lohman, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-20 Onderwerp: &nbsp;brief ontvangen; alleen van de familie Lohman horen ze iets; dank voor de goede zorgen; leuk iedere keer weer een andere verrassing te krijgen; met haar ouders gaat het gelukkig goed, ze zijn weer verhuisd; dus nu iets sturen naar barak 71; er is al een verhuiskaart gestuurd; …

Briefkaart van Ro Acohen aan de familie Lohman vanuit kamp Westerbork

Personen