We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1955-05

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1955-05

Plattegrond van het woonoord Schattenberg

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 172 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Swart, Lion geb. 15-02-67 overleden te Westerbork op 03-04-1943 op: 05-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 172 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Swart, Lion geb. 15-02-67 overleden te Westerbork op 03-04-1943 op: 05-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Lion Swart

Van: Langstadt, Sara&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Distributiekaart 1943-1945

Van: Langstadt, Sara&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Distributiekaart 1943-1945

Distributiebonnen van Sara Langstadt in Theresienstadt

Van: Hoogstraal, Trui.&nbsp; Aan: Leemhuis, K.&nbsp; Plaats: Trein,&nbsp; Datum: 1943-03-17.&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; zitten in de trein voor de grote reis; houdt goede moed…

Van: Hoogstraal, Trui.&nbsp; Aan: Leemhuis, K.&nbsp; Plaats: Trein,&nbsp; Datum: 1943-03-17.&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; zitten in de trein voor de grote reis; houdt goede moed…

Foto van een briefkaart vanuit de trein gegooid door Trui Hoogstraal

Verklaring van gemeente Hoogeveen betreffende het afvoeren van Wijnberg, Alexander en Urbach, Rosa van het bevolkingsregister. Datum: 1947-08-06

Verklaring van gemeente Hoogeveen betreffende het afvoeren van Wijnberg, Alexander en Urbach, Rosa van het bevolkingsregister. Datum: 1947-08-06

Verklaring van de gemeente Hoogeveen over het echtpaar Wijnberg-Urbach

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Ministerie van Financiën&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-1949 Onderwerp: oplevering grond waarop vijf barakken (65-69) hebben gestaan, die door de Limburgse mijnen zijn opgekocht in goede orde gedaan.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Ministerie van Financiën&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-1949 Onderwerp: oplevering grond waarop vijf barakken (65-69) hebben gestaan, die door de Limburgse mijnen zijn opgekocht in goede orde gedaan.

Brief van Houtvester Assen aan het Ministerie van Financiën

Van: Kool-Piller, S.&nbsp; Aan: Kar, van der, Ph.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-06&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen

Van: Kool-Piller, S.&nbsp; Aan: Kar, van der, Ph.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-06&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen

Briefkaart van S. Kool-Piller aan Ph. van der Kar vanuit kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: Meijer-Verduin, R.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1941-08-22&nbsp; Onderwerp: bijdrage in het onderhoud van behoeftige Joden. Op achterzijde richtlijnen en voorbeeld van te betalen bijdrage.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: Meijer-Verduin, R.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1941-08-22&nbsp; Onderwerp: bijdrage in het onderhoud van behoeftige Joden. Op achterzijde richtlijnen en voorbeeld van te betalen bijdrage.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam aan R. Meijer-Verduin

Recept Van: Bosman, Rita Datum: 1944-03-19 Plaats: Westerbork, kamp Beschreven

Recept Van: Bosman, Rita Datum: 1944-03-19 Plaats: Westerbork, kamp Beschreven

Recept voor Rita Bosman

Sonder-Ausweis Zeehandelaar, Israel, 26-8-04, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Zeehandelaar, Israel, 26-8-04, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Israel Zeehandelaar

Van: de Psychiatrische Inrichting Wolfheze Aan: Domen, J.C.M (Max van Zuiden) Plaats: Wolfheze Datum: 1943-1944 Onderwerp: loon inclusief overuren…

Van: de Psychiatrische Inrichting Wolfheze Aan: Domen, J.C.M (Max van Zuiden) Plaats: Wolfheze Datum: 1943-1944 Onderwerp: loon inclusief overuren…

Bewijs van ontvangst van loon voor J. Domen werkzaam in de Psychiatrische Inrichting Wolfheze

Gedicht over kamp Westerbork.&nbsp; Geschreven door Serlui, Reina Aan: Polak, S.&nbsp; Datum: 1943-08-15

Gedicht over kamp Westerbork.&nbsp; Geschreven door Serlui, Reina Aan: Polak, S.&nbsp; Datum: 1943-08-15