In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Prov. Mil. Commissariaat te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: ongeval met auto met aanhangwagen van N.B.S. op 25 mei waarbij vijf personen gewond raakten.&nbsp; Bladzijde 1: Begeleidende brief. Bladzijde 2 en 3: rapport van het ongeval. Bladzijde 4: situatieschets van de plaats van het ongeval.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Prov. Mil. Commissariaat te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: ongeval met auto met aanhangwagen van N.B.S. op 25 mei waarbij vijf personen gewond raakten.&nbsp; Bladzijde 1: Begeleidende brief. Bladzijde 2 en 3: rapport van het ongeval. Bladzijde 4: situatieschets van de plaats van het ongeval.

Rapport van J. G. Buijvoets aan het Provinciaal Militair Commissariaat te Assen

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Prov. Mil. Commissaris in Provincie Drenthe te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-18 Onderwerp: verspreiding geruchten over kamp Westerbork. Rapport van drie bladzijden met getuigenisverslagen over het gedrag van een bewaker van de Binnenlandse Strijdkrachten die, onder valse naam, bij bewoners van Zeijen langsging en hen intimideerde en verhalen vertelde over het levend verbranden van NSB'ers in Interneringskamp Westerbork. Er zal van de bewaker een proces-verbaal worden opgemaakt.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Prov. Mil. Commissaris in Provincie Drenthe te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-18 Onderwerp: verspreiding geruchten over kamp Westerbork. Rapport van drie bladzijden met getuigenisverslagen over het gedrag van een bewaker van de Binnenlandse Strijdkrachten die, onder valse naam, bij bewoners van Zeijen langsging en hen intimideerde en verhalen vertelde over het levend verbranden van NSB'ers in Interneringskamp Westerbork. Er zal van de bewaker een proces-verbaal worden opgemaakt.

Rapport van J. G. Buijvoets aan de Prov. Mil. Comm. in Provincie Drenthe te Assen

Ontwerptekening van het kampgeld Getekend door: Löwenhardt, Werner Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Ontwerptekening van het kampgeld Getekend door: Löwenhardt, Werner Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Ontwerptekening van het kampgeld in kamp Westerbork getekend door Werner Löwenhardt

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Mil. Gezag Drenthe voormalige N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: te velde Datum: 1945-05-25 Onderwerp: kampvoorschriften voor de bewoners van het N.A.D. kamp.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Mil. Gezag Drenthe voormalige N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: te velde Datum: 1945-05-25 Onderwerp: kampvoorschriften voor de bewoners van het N.A.D. kamp.

Instructie (s) van J.G. Buijvoets betreffende het voormalige N.A.D. kamp Hooghalen

Van: Stok, A.H., luitenant-kolonel mil. comm. provincie Drenthe Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: te velde Datum: 1945-06-26 Onderwerp: begeleidend briefje over rapport betreffende voormalig N.A.D. kamp Hooghalen. Akkoord met maatregelen genomen door J.G. Buijvoets.

Van: Stok, A.H., luitenant-kolonel mil. comm. provincie Drenthe Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: te velde Datum: 1945-06-26 Onderwerp: begeleidend briefje over rapport betreffende voormalig N.A.D. kamp Hooghalen. Akkoord met maatregelen genomen door J.G. Buijvoets.

Brief van overste A.H. Stok aan J.G. Buijvoets over voormalig N.A.D. kamp Hooghalen

Mededeling Van: Buijvoets, J.G. Aan: Mil. Commissie Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-18 Onderwerp: regeling reparatie schoenen voor N.B.S. (Binnenlandse Strijdkrachten).

Mededeling Van: Buijvoets, J.G. Aan: Mil. Commissie Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-18 Onderwerp: regeling reparatie schoenen voor N.B.S. (Binnenlandse Strijdkrachten).

Mededeling van Jan Buijvoets aan de Militaire Commissie over reparatie van schoenen

Van: van Lokland, J.W., 1e luitenant van Mil. Comm. voor prov. Drenthe Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Assen Datum: 1945-04-28 Onderwerp: een aantal wachten van de B.S. hebben hun post verlaten met onder andere achterlating van een geladen karabijn. Hiermee werden patiënten spelend aangetroffen. Verzoek om onderzoek hiernaar.

Van: van Lokland, J.W., 1e luitenant van Mil. Comm. voor prov. Drenthe Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Assen Datum: 1945-04-28 Onderwerp: een aantal wachten van de B.S. hebben hun post verlaten met onder andere achterlating van een geladen karabijn. Hiermee werden patiënten spelend aangetroffen. Verzoek om onderzoek hiernaar.

Brief van luitenant J.W. Lokland aan J.G. Buijvoets over B.S- bewakers in kamp Hooghalen

Van: de Postcheque- en Girodienst&nbsp; Aan: Nouwens, A.J. Plaats: Den Haag Datum: 1943-03-16 Onderwerp: wel of geen Jood zijnde…

Van: de Postcheque- en Girodienst&nbsp; Aan: Nouwens, A.J. Plaats: Den Haag Datum: 1943-03-16 Onderwerp: wel of geen Jood zijnde…

Bericht van de Postcheque- en Girodienst aan de heer A.J. Nouwens in verband met Jood-verklaring