In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Sander, Elkan Aan: de Jong, familie Plaats: Lievelde, Joods Werkkamp Datum: 1942-09-16 Onderwerp: een levensteken terug; een heel ander leven, om 5 uur op en om 7 uur uit het kamp; werken, wegen vernieuwen met een schep en op klompen; om half zes weer in het kamp en om 9 uur 's avonds naar bed; de mensen in het kamp doen alles voor elkaar; en doen hun best het leven zo dragelijk mogelijk te maken….behoefte aan extra eten…

Van: Sander, Elkan Aan: de Jong, familie Plaats: Lievelde, Joods Werkkamp Datum: 1942-09-16 Onderwerp: een levensteken terug; een heel ander leven, om 5 uur op en om 7 uur uit het kamp; werken, wegen vernieuwen met een schep en op klompen; om half zes weer in het kamp en om 9 uur 's avonds naar bed; de mensen in het kamp doen alles voor elkaar; en doen hun best het leven zo dragelijk mogelijk te maken….behoefte aan extra eten…

Briefkaart van Elkan Sander aan familie de Jong vanuit het Joodse werkkamp Lievelde

Foto van Salomon Hartog Polak (1887-1942) en zijn vrouw Elsje Polak-Gosschalk (1897-1942).

Foto van Salomon Hartog Polak (1887-1942) en zijn vrouw Elsje Polak-Gosschalk (1897-1942).

Foto van Salomon Hartog Polak en zijn vrouw Elsje Polak-Gosschalk

Kampgeld Theresienstadt 50 Kronen Datum: 1944-1945

Kampgeld Theresienstadt 50 Kronen Datum: 1944-1945

Kampgeld Theresienstadt ter waarde van 50 kronen

Badkaart Plaats: Westerbork, kamp Van: Snoek, Hermine Datum: 1942-12-30/1943-09-23

Badkaart Plaats: Westerbork, kamp Van: Snoek, Hermine Datum: 1942-12-30/1943-09-23

Badkaart van Hermine Snoek

Groepsfoto genomen in de grote zaal van de schouwburg in kamp Westerbork ten tijden van het Germaanse Joelfeest.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp; In het midden in burger architect Winne, die verantwoordelijk was voor de bouw- en onderhoudsactiviteiten in het kamp.

Groepsfoto genomen in de grote zaal van de schouwburg in kamp Westerbork ten tijden van het Germaanse Joelfeest.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp; In het midden in burger architect Winne, die verantwoordelijk was voor de bouw- en onderhoudsactiviteiten in het kamp.

Foto gemaakt tijdens het Joelfeest in de Grote Zaal van kamp Westerbork

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring van de gemeente Amsterdam dat Maximilian Goldenberg Nederlander is

Afrastering van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Afrastering gezien vanuit wachttoren Zuid met verlichting van buiten naar binnen en een pad voor de bewakers.

Afrastering van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Afrastering gezien vanuit wachttoren Zuid met verlichting van buiten naar binnen en een pad voor de bewakers.

Foto van de afrastering van het Interneringskamp Westerbork

Ausweiskarte Betreft een vergunning voor de heer Montezinos die bij de registratie werkzaam is en vrij kan passeren. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-16

Ausweiskarte Betreft een vergunning voor de heer Montezinos die bij de registratie werkzaam is en vrij kan passeren. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-16

Ausweiskarte van Maurits Montezinos

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: onbekend Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: dagelijkse razzia's in de straat; mensen van twee weken oud to in de negentig worden naar kamp Westerbork of verder gestuurd; gesperden worden met rust gelaten of vrijgelaten nadat ze zijn opgepakt; Clara gaat door met haar schoolwerk en tekenles; David de Jong en zijn vrouw zijn opgepakt, de dames Grishaver van in de 80 ook en nog vele andere bekenden…

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: onbekend Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: dagelijkse razzia's in de straat; mensen van twee weken oud to in de negentig worden naar kamp Westerbork of verder gestuurd; gesperden worden met rust gelaten of vrijgelaten nadat ze zijn opgepakt; Clara gaat door met haar schoolwerk en tekenles; David de Jong en zijn vrouw zijn opgepakt, de dames Grishaver van in de 80 ook en nog vele andere bekenden…

Brief van Clara Asscher Pinkhof vanuit Amsterdam

Van: vader Aan: Piet en Co Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-01 Onderwerp: moeder van zijn vrouw en haar zus Henny zouden worden opgehaald, door tussenkomst van relaties van Siegfried Rosenberg werd het uitgesteld, bij het horen viel Liesje flauw. Nu zijn ze toch opgehaald met ambulance en naar de Schouwburg gebracht is opgehaald; Siegfried deed er alles aan om in de Schouwburg te kunnen komen; alleen levensmiddelen kunnen worden toegestuurd om de toestand wat dragelijk te maken…

Van: vader Aan: Piet en Co Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-01 Onderwerp: moeder van zijn vrouw en haar zus Henny zouden worden opgehaald, door tussenkomst van relaties van Siegfried Rosenberg werd het uitgesteld, bij het horen viel Liesje flauw. Nu zijn ze toch opgehaald met ambulance en naar de Schouwburg gebracht is opgehaald; Siegfried deed er alles aan om in de Schouwburg te kunnen komen; alleen levensmiddelen kunnen worden toegestuurd om de toestand wat dragelijk te maken…

Brief van vader aan Piet en Co vanuit Amsterdam

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-30 Onderwerp: brief ontvangen.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-30 Onderwerp: brief ontvangen.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 46&nbsp; Datum: 1943-08-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verlof; nieuw Dienstbereich (12), onder leiding van Beyer.

Lagerbefehl No. 46&nbsp; Datum: 1943-08-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verlof; nieuw Dienstbereich (12), onder leiding van Beyer.

Lagerbefehl No. 46

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 57

Van: van Krimpen, J. Aan: Roet, Meier Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08 Onderwerp: mocht de briefkaart niet ontvangen &nbsp;worden, dan graag retour, dan weet de schrijver dat Meier Roet is gedeporteerd…graag ook doorgeven of Meier zijn jas ontvangen heeft…&nbsp; De adressering barak 67 is niet juist. De briefkaart gaat retour met de opmerking: ‘nicht 67’.

Van: van Krimpen, J. Aan: Roet, Meier Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08 Onderwerp: mocht de briefkaart niet ontvangen &nbsp;worden, dan graag retour, dan weet de schrijver dat Meier Roet is gedeporteerd…graag ook doorgeven of Meier zijn jas ontvangen heeft…&nbsp; De adressering barak 67 is niet juist. De briefkaart gaat retour met de opmerking: ‘nicht 67’.

Briefkaart van J. van Krimpen aan Meier Roet in kamp Wesetbork vanuit Amsterdam

Personen