In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Tekening, portret van mevrouw Coster-v.d. Harst.

Tekening, portret van mevrouw Coster-v.d. Harst.

Tekening, portret van mevrouw Coster- v.d. Harst

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: weet niet of haar dochter de brieven ontvangen heeft en op de hoogte is van het overlijden van haar vader; enig lichtpunt is voor Mathilda de hoop haar dochter en gezin weer terug te kunnen zien; over haar man en zichzelf…; na het overlijden van haar zuster Esther kreeg Mathilda weer allerlei familie/gezinsfoto's in haar bezit, die tijdens de brand verloren waren gegaan…

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: weet niet of haar dochter de brieven ontvangen heeft en op de hoogte is van het overlijden van haar vader; enig lichtpunt is voor Mathilda de hoop haar dochter en gezin weer terug te kunnen zien; over haar man en zichzelf…; na het overlijden van haar zuster Esther kreeg Mathilda weer allerlei familie/gezinsfoto's in haar bezit, die tijdens de brand verloren waren gegaan…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen (dochter|) Plaats: Rotterdam Datum: 1941-11-26 Onderwerp: brief van 9 november ontvangen; over haar kleindochter Ellen, over hoe mooi zij schrijft; Mathilda heeft last van haar voeten vanwege reumatiek; haar leven is eentonig en ze heeft het niet naar haar zin; haar enige houvast is de hoop het gezin van haar dochter weer terug te kunnen zien; ze snakt naar andere tijden; over het overlijden van verschillende personen; familiefoto's via overleden Esther; briefwisselingen van dochter Jet met familieleden; Mathilde heet geen lust om te gaan handwerken, tijdens het bombardement is veel verloren gegaan; bij een schoonzuster van haar dochter langs geweest….

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen (dochter|) Plaats: Rotterdam Datum: 1941-11-26 Onderwerp: brief van 9 november ontvangen; over haar kleindochter Ellen, over hoe mooi zij schrijft; Mathilda heeft last van haar voeten vanwege reumatiek; haar leven is eentonig en ze heeft het niet naar haar zin; haar enige houvast is de hoop het gezin van haar dochter weer terug te kunnen zien; ze snakt naar andere tijden; over het overlijden van verschillende personen; familiefoto's via overleden Esther; briefwisselingen van dochter Jet met familieleden; Mathilde heet geen lust om te gaan handwerken, tijdens het bombardement is veel verloren gegaan; bij een schoonzuster van haar dochter langs geweest….

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Persoonsbewijs Van: Cornelissen, Berendina Anna Louisa M. A 35 No. 104142 Afgegeven: 1941-06-12 te Amsterdam Met pasfoto

Persoonsbewijs Van: Cornelissen, Berendina Anna Louisa M. A 35 No. 104142 Afgegeven: 1941-06-12 te Amsterdam Met pasfoto

Persoonsbewijs

Van: de Lagerkommandatur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: uitgaand transport van 18 mei 1943; iedereen die niet tot de tot de Stammgruppe behoort, of door de Zentralstelle of een andere Duitse instantie is vrijgesteld van transport dient zich gereed te houden voor het komende transport.&nbsp;

Van: de Lagerkommandatur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: uitgaand transport van 18 mei 1943; iedereen die niet tot de tot de Stammgruppe behoort, of door de Zentralstelle of een andere Duitse instantie is vrijgesteld van transport dient zich gereed te houden voor het komende transport.&nbsp;

Lagerbefehl nummer 32