In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van het gezin Weissenstein&nbsp; Plaats: Sluis, Vluchtelingenkamp Datum: 1940

Foto van het gezin Weissenstein&nbsp; Plaats: Sluis, Vluchtelingenkamp Datum: 1940

Foto van het gezin Weissenstein in Vluchtelingenkamp Sluis

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: Gassmann, Heinrich en familie (via de Joodsche Raad voor Amsterdam) Datum: 1944-01-14 Onderwerp: het echtpaar Gassmann-Baumann komt in aanmerking voor uitwisseling naar Palestina (lijst 7).

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: Gassmann, Heinrich en familie (via de Joodsche Raad voor Amsterdam) Datum: 1944-01-14 Onderwerp: het echtpaar Gassmann-Baumann komt in aanmerking voor uitwisseling naar Palestina (lijst 7).

Brief Jewish Agency in Jerusalem aan Heinrich Gassmann en zij vrouw

Plaatsen in kamp Westerbork

Beplanting kamp Westerbork

Tuinen in kamp Westerbork

Lupinen in kamp Westerbork

Perioden kamp Westerbork

1949

Januari 1946 t/m december 1947

Januari 1964 t/m december 1965

Januari 1950 t/m februari 1951

Maart 1951 t/m december 1955

Oktober 1939 t/m april 1940

Januari 1942 t/m juni 1942

Mei 1940 t/m december 1941

Januari 1956 t/m december 1963

Augustus 1943 t/m augustus 1944

Januari 1966 t/m december 1970

Juli 1942 t/m september 1942

November 1942 t/m december 1942

Januari 1971 t/m maart 1983

April 1983 t/m december 1989

Januari 1943 t/m juli 1943

Januari 1990 t/m december 1998

1948

Januari 1999 t/m december 2009

Oktober 1942

-Oktober 1939

September 1944 t/m april 1945

Januari 2010 -

April 1945 t/m december 1945

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 147 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sohn, Isidor geb. 30-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 147 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sohn, Isidor geb. 30-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isidor Sohn

Enveloppe Standaard enveloppe uit het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort.&nbsp; Ingevuld door: Leeuw, de, Louis Aan: Leeuw, de, Bernard Datum: november 1942 (poststempel)

Enveloppe Standaard enveloppe uit het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort.&nbsp; Ingevuld door: Leeuw, de, Louis Aan: Leeuw, de, Bernard Datum: november 1942 (poststempel)

Enveloppe aan Bernard de Leeuw vanuit kamp Amersfoort

Van: Matteman, Margot Aan: beste jongens Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: maandagnacht Onderwerp: omstandigheden; koude temperaturen; dubbele kleding aan; werktijden; vrije dagen; veel nieuw personeel komt binnen.

Van: Matteman, Margot Aan: beste jongens Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: maandagnacht Onderwerp: omstandigheden; koude temperaturen; dubbele kleding aan; werktijden; vrije dagen; veel nieuw personeel komt binnen.

Brief van Margot Matteman aan bekende vanuit Apeldoornsche Bosch

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Lt.-Kol. Doove, Th., Commissaris Millitaire Afdeling V. te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-11-28 22.00 uur. Onderwerp: de problemen rondom het ontslag van dr. Baudoin met achtergrond informatie.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Lt.-Kol. Doove, Th., Commissaris Millitaire Afdeling V. te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-11-28 22.00 uur. Onderwerp: de problemen rondom het ontslag van dr. Baudoin met achtergrond informatie.

Brief van J.G. Buijvoets aan Luitenant-Kolonel Th. Doove van het Militair Gezag over het ontslag van Dr. Baudoin

Plattegrond met riolering en gevels van (woon) barak 47. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-03

Plattegrond met riolering en gevels van (woon) barak 47. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-03

Plattegrond van barak 47 in het woonoord Schattenberg

Van: Dienstbereich 1 Verwaltung Aan: Speijer, Nico Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: verschijnen in barak 86 van het Dienstbereich Verwaltung in verband met mogelijke Austausch (uitwiseling).

Van: Dienstbereich 1 Verwaltung Aan: Speijer, Nico Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-15 Onderwerp: verschijnen in barak 86 van het Dienstbereich Verwaltung in verband met mogelijke Austausch (uitwiseling).

Mededeling van Dienstbereich 1 Verwaltung aan Nico Speijer om zich te melden in barak 86

Personen