In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stodel, Salomon Aan: zijn vrouw (verloofde Chelly de Wilde), ouders en familieleden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-02 Onderwerp: in haast, vannacht om 3.30 uit zijn bed gehaald voor transport naar Duitsland; er is niets aan te doen, hij is goed uitgerust; met vertrouwen in de toekomst gaat hij naar het onbekende..; de rugzak kwam net op tijd; een pakket met bonen stuurt hij terug, evenals een postwissel van 85 gulden; in het pakje zit een speldje voor Chellie (zijn verloofde), laat ze het dragen, hij draagt één van haar… ‘Geld maar in de brief gestopt’.

Van: Stodel, Salomon Aan: zijn vrouw (verloofde Chelly de Wilde), ouders en familieleden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-02 Onderwerp: in haast, vannacht om 3.30 uit zijn bed gehaald voor transport naar Duitsland; er is niets aan te doen, hij is goed uitgerust; met vertrouwen in de toekomst gaat hij naar het onbekende..; de rugzak kwam net op tijd; een pakket met bonen stuurt hij terug, evenals een postwissel van 85 gulden; in het pakje zit een speldje voor Chellie (zijn verloofde), laat ze het dragen, hij draagt één van haar… ‘Geld maar in de brief gestopt’.

Brief van Salomon Stodel aan zijn vrouw, ouders en andere familieleden vanuit kamp Westerbork

Van: Querido, A.&nbsp; Aan: As, van, A., Fam.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1945-07-24&nbsp; Onderwerp: felicitatie met geboorte van een zoon.&nbsp;

Van: Querido, A.&nbsp; Aan: As, van, A., Fam.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1945-07-24&nbsp; Onderwerp: felicitatie met geboorte van een zoon.&nbsp;

Briefkaart van Andries Querido aan de familie Van As

Van: Praag, van, Alice Aan: lieve Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: Omstandigheden; pakketten; Feestdagen.

Van: Praag, van, Alice Aan: lieve Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: Omstandigheden; pakketten; Feestdagen.

Brief van Alice van Cleeff-Praag aan Henny vanuit kamp Westerbork

Van: Werkendam, I. Aan: Nouwens, A, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12 Onderwerp: ter herinnering aan mijn kampleven; gelukkig kerstfeest en nieuwjaar 1943…

Van: Werkendam, I. Aan: Nouwens, A, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12 Onderwerp: ter herinnering aan mijn kampleven; gelukkig kerstfeest en nieuwjaar 1943…

Briefkaart van Isaac Werkendam aan de fam A. Nouwens vanuit kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van een buitenlandse nationaliteit kamp Westerbork

Vrijstelling Engelse Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Turkse Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Russische Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Roemeense Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Hongaarse Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Joden met een Midden- of Zuid-Amerikaanse nationaliteit kamp Westerbork

Vrijstelling Amerikaanse Joden kamp Westerbork

Vrijstelling Portugese Joden kamp Westerbork

Specifieke groepen kampbewoners

Binnenlandse Strijdkrachten kamp Westerbork

Gemengd gehuwde Joden kamp Westerbork

Omstanders kamp Westerbork

Radio Sterrenwacht

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Rosj Hasjana kamp Westerbork

Bevrijding kamp Westerbork

Repatriëring gevangenen kamp Westerbork

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Opheffing kamp Westerbork

Ziekenhuisbarakken

Polikiniek

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 2

Van: Nieuwkerk, K. J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943-09-29 Onderwerp: werkzaam in de Aussendienst, DB6 en behorend tot de Barneveldgroep.

Van: Nieuwkerk, K. J. Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943-09-29 Onderwerp: werkzaam in de Aussendienst, DB6 en behorend tot de Barneveldgroep.

Ausweiskarte van Karel. J. Nieuwkerk in kamp Westerbork

Visueel beperkte gevangenen kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 27 april 1943 - Sobibor

Van: Stodel, Salomon Aan: Vorderhake, familie Plaats: Birkenau Datum: 1944-01-30 Onderwerp: al twee jaar weg, hij maakt het goed. Hij is gezond en sterk; graag terugschrijven…

Van: Stodel, Salomon Aan: Vorderhake, familie Plaats: Birkenau Datum: 1944-01-30 Onderwerp: al twee jaar weg, hij maakt het goed. Hij is gezond en sterk; graag terugschrijven…

Briefkaart van Salomon Stodel vanuit Birkenau

Personen