In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 297 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Menco, Abraham geb. 28-05-73 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 297 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Menco, Abraham geb. 28-05-73 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Abraham Menco

Notitie met namen wie er op 1943-09-18 van Westerbork naar Barneveld is vertrokken.&nbsp;

Notitie met namen wie er op 1943-09-18 van Westerbork naar Barneveld is vertrokken.&nbsp;

NotitieNotitie met namen van wie er op 18 september 1943 van kamp Westerbork naar Barneveld is vertrokken

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 293 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Krant, Vrouwtje geb. 14-11-42 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 293 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Krant, Vrouwtje geb. 14-11-42 overleden te Westerbork op 14-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Vrouwtje Krant

Jaarverslag Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Afdeling Bedrijven, 1946 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Met kleur tekeningen geïllustreerd Bladzijden: 21 (ingebonden) Werken intern en extern voor bedrijven, onderhoud kamp en voorzetting van industrieën in het kamp, waaronder de baterijensloop en de sloop van vliegtuigwrakken; ontmanteling van de spoorlijn Hooghalen-kamp Westerbork; op 3 december 1945 brand een deel van barak 34 af; ontginningen en voedselvoorziening.

Jaarverslag Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Afdeling Bedrijven, 1946 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Met kleur tekeningen geïllustreerd Bladzijden: 21 (ingebonden) Werken intern en extern voor bedrijven, onderhoud kamp en voorzetting van industrieën in het kamp, waaronder de baterijensloop en de sloop van vliegtuigwrakken; ontmanteling van de spoorlijn Hooghalen-kamp Westerbork; op 3 december 1945 brand een deel van barak 34 af; ontginningen en voedselvoorziening.

Jaarverslag van het Interneringskamp van 1946

Van: Waterman-Lopes Cardozo, Jet,&nbsp; Aan: Mir, (Waterman Mirjam) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08 Onderwerp: omstandigheden in kamp, plaatsen van namen op een lijst. Echtgenoot Barend is werkzaam bij boer Stolt in Zwiggelte, tot donderdag te bereiken via het station Beilen en met de fiets langs het &nbsp;Oranjekanaal. Max Ardel is aangekomen; het is rotter dan rot met alle transporten…

Van: Waterman-Lopes Cardozo, Jet,&nbsp; Aan: Mir, (Waterman Mirjam) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08 Onderwerp: omstandigheden in kamp, plaatsen van namen op een lijst. Echtgenoot Barend is werkzaam bij boer Stolt in Zwiggelte, tot donderdag te bereiken via het station Beilen en met de fiets langs het &nbsp;Oranjekanaal. Max Ardel is aangekomen; het is rotter dan rot met alle transporten…

Brief van Henriette Waterman-LopesCardozo aan haar dochter Mirjam vanuit kamp Westerbork

Van: Dr. de Jong, M (Marcus) Aan: Willems, D.&nbsp;(oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-02-07 Onderwerp: bewegingsvrijheid is beperkt tot het park (terrein rond de Schaffelaar) en er is censuur op binnenkomende post. In Barneveld blijft de rest het zelfde.

Van: Dr. de Jong, M (Marcus) Aan: Willems, D.&nbsp;(oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-02-07 Onderwerp: bewegingsvrijheid is beperkt tot het park (terrein rond de Schaffelaar) en er is censuur op binnenkomende post. In Barneveld blijft de rest het zelfde.

Briefkaart van Dr. M. de Jong aan D. Willems in Voorburg vanuit De Schaffelaar in Barneveld

Van: Timmenga-Hiemstra, Mevr. Aan: Plaats: Vught Datum: 1944 Onderwerp: bericht dat Meijer Stad is overgebracht naar Vught met het verzoek om hem een pakket te sturen

Van: Timmenga-Hiemstra, Mevr. Aan: Plaats: Vught Datum: 1944 Onderwerp: bericht dat Meijer Stad is overgebracht naar Vught met het verzoek om hem een pakket te sturen

Brief van mevrouw Timmenga-Hiemstra betreffende Meijer Stad

Van: Gosschalk, familie Aan: Stranders-Hartog, Rosette, de (barak 36) Datum: 1943-02-11 Plaats: Scherpenisse Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

Van: Gosschalk, familie Aan: Stranders-Hartog, Rosette, de (barak 36) Datum: 1943-02-11 Plaats: Scherpenisse Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

van familie Gosschalk aan Rosette Stranders-de Hartog

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘gaan in bespreking met Mr. Cohen van de Joodse Raad’. Plaats: Kremboong, Joodse werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in Kremboong met als bijschrift: ‘gaan in bespreking met Mr. Cohen van de Joodse Raad’. Plaats: Kremboong, Joodse werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel in het Joodse werkkamp Kremboong

Sonder-Ausweis Blum, Barend, 1-5-17, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Blum, Barend, 1-5-17, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Barend Blum

Van: Visser, A. Aan: Visser, E. Plaats: Datum: 1942-08 Onderwerp: Transport naar Westerbork Blz.: 2

Van: Visser, A. Aan: Visser, E. Plaats: Datum: 1942-08 Onderwerp: Transport naar Westerbork Blz.: 2

Brief van Asser Visser aan E. Visser

Pakketzegel voor het sturen van een pakket naar kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

Pakketzegel voor het sturen van een pakket naar kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944

zegel (pakket) uit kamp Westerbork

Collage.&nbsp; Collage uit een fotocompositie/tekeningen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-04-11.&nbsp; Betreft een fotocompositie/karikatuur van het huwelijk van Dienstleider Dr. Hans Ottenstein en Hildegard Ottenstein-Sachs.&nbsp; Afgebeeld medewerkers van de Antragstelle en de Registrator die het echtpaar toezingen en de slip van de bruid dragen.&nbsp; Het geheel is gemaakt door Breslauer, Jordan (fotografie) en Kok (tekeningen).

Collage.&nbsp; Collage uit een fotocompositie/tekeningen.&nbsp; Kamp Westerbork, 1944-04-11.&nbsp; Betreft een fotocompositie/karikatuur van het huwelijk van Dienstleider Dr. Hans Ottenstein en Hildegard Ottenstein-Sachs.&nbsp; Afgebeeld medewerkers van de Antragstelle en de Registrator die het echtpaar toezingen en de slip van de bruid dragen.&nbsp; Het geheel is gemaakt door Breslauer, Jordan (fotografie) en Kok (tekeningen).

Karikatuur van het huwelijk van dienstleider Hans Ottenstein en Hildegard Ottenstein-Sachs

Van: Hakker, Ab Aan:&nbsp;Reina en familie Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1941-09 Onderwerp: begint met een liedje, met verwijzingen naar Reina; over Reina…

Van: Hakker, Ab Aan:&nbsp;Reina en familie Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1941-09 Onderwerp: begint met een liedje, met verwijzingen naar Reina; over Reina…

Brief van Ab Hakker aan Reina en familie vanuit Amsterdam

Personen