In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Braaf, B. Aan: Medema, Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-21 Onderwerp: Pakketten, kinderen, weeshuis

Van: Braaf, B. Aan: Medema, Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-21 Onderwerp: Pakketten, kinderen, weeshuis

Brief van B. Braaf aan mevrouw Medema vanuit Amsterdam

Personalausweis Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-01-01

Personalausweis Van: Polak, Henriette Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-01-01

Ausweis van Henriëtte Polak in Theresienstadt

Van: Swaab, Loukie Aan: lieve tante Plaats: Datum: Onderwerp: brief geschreven door kind; verhalen over school en omstandigheden thuis.

Van: Swaab, Loukie Aan: lieve tante Plaats: Datum: Onderwerp: brief geschreven door kind; verhalen over school en omstandigheden thuis.

Brief van Louis David Swaab aan zijn tante

Revisietekening elektrische installatie barak 103&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1952-08-10

Revisietekening elektrische installatie barak 103&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1952-08-10

Plattegrond van de elektrische installatie barak 103 in het woonmoord Schattenberg

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Van: Logger, Alijda Aan: Pepi Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Datum: 1942-01-08 Onderwerp: een dag naar haar aankomst, schreef ze over de lange reis, die begon om 6 uur 's morgens en 12 uur duurde. 'Het is hier ontzettend koud en hoop dat ik de dekens gauw ontvang'. Ze heeft gesolliciteerd voor een betrekking als hulpverpleegster. 'Misschien heb ik wel kans, daar ik daar een kennis heb, die dokter is. Ook heb ik hier verscheidene familieleden getroffen; iemand gesproken die haar vader persoonlijk getroffen heeft. Hij zou in Oberhausen in de gevangenis zitten; over schrijven vanuit het kamp; moeder is doorgestuurd naar Duitsland.'; een opsomming van goederen, die ze graag zou ontvangen; ze gaat kijken naar de mogelijkheid voor het ontvangen van bezoek; 'Het is hier precies een dorp. Er is zelfs een Burgerlijke Stand, waar je kunt trouwen, maar daar maak ik geen gebruik van.'

Van: Logger, Alijda Aan: Pepi Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Datum: 1942-01-08 Onderwerp: een dag naar haar aankomst, schreef ze over de lange reis, die begon om 6 uur 's morgens en 12 uur duurde. 'Het is hier ontzettend koud en hoop dat ik de dekens gauw ontvang'. Ze heeft gesolliciteerd voor een betrekking als hulpverpleegster. 'Misschien heb ik wel kans, daar ik daar een kennis heb, die dokter is. Ook heb ik hier verscheidene familieleden getroffen; iemand gesproken die haar vader persoonlijk getroffen heeft. Hij zou in Oberhausen in de gevangenis zitten; over schrijven vanuit het kamp; moeder is doorgestuurd naar Duitsland.'; een opsomming van goederen, die ze graag zou ontvangen; ze gaat kijken naar de mogelijkheid voor het ontvangen van bezoek; 'Het is hier precies een dorp. Er is zelfs een Burgerlijke Stand, waar je kunt trouwen, maar daar maak ik geen gebruik van.'

Brief van Alijda Logger aan lieve Pepi vanuit kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 52&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Strafmaatregel, genomen in geval van ontvluchting&nbsp; Betreft Hartog van der Goen, barak 64, gevlucht terwijl hij in de buitendienst werkzaam was. Zijn moeder en zus werden naar de strafbarakken overgeplaatst.

Lagerbefehl No. 52&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Strafmaatregel, genomen in geval van ontvluchting&nbsp; Betreft Hartog van der Goen, barak 64, gevlucht terwijl hij in de buitendienst werkzaam was. Zijn moeder en zus werden naar de strafbarakken overgeplaatst.

Lagerbefehl No. 52

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1942-12-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Betty en Selly zijn nog in het ziekenhuis. Met Betty gaat het iets beter, Selly is echter zo ziek en slap dat ze niet meer kan zitten. Louis is beter, maar nog niet aan het werk. Hij heeft verlof tot 1 januari en hij krijgt extra voeding. ‘Is ons huis al leeg? Mijn overschoenen zijn stuk en je kan hier niet zonder.'…Als de kinderen beter zijn, zou ik graag mijn (kinder) wagentje willen hebben. Bijna iedereen heeft de wagen bij hun. Als we alles hadden geweten hadden we veel meer meegenomen'….&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1942-12-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Betty en Selly zijn nog in het ziekenhuis. Met Betty gaat het iets beter, Selly is echter zo ziek en slap dat ze niet meer kan zitten. Louis is beter, maar nog niet aan het werk. Hij heeft verlof tot 1 januari en hij krijgt extra voeding. ‘Is ons huis al leeg? Mijn overschoenen zijn stuk en je kan hier niet zonder.'…Als de kinderen beter zijn, zou ik graag mijn (kinder) wagentje willen hebben. Bijna iedereen heeft de wagen bij hun. Als we alles hadden geweten hadden we veel meer meegenomen'….&nbsp;

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Dop, H.H. Aan: Kause-van Bergen, Chaja Plaats: Arnhem Datum: 1990-08-15 Onderwerp: over het maken van een afspraak; drukte in verband met vakantietijd.

Van: Dop, H.H. Aan: Kause-van Bergen, Chaja Plaats: Arnhem Datum: 1990-08-15 Onderwerp: over het maken van een afspraak; drukte in verband met vakantietijd.

Briefkaart van H.H. Dop aan Chaja Kause-van Bergen vanuit Arnhem

Oproep Van: Dienstbereich 2, Verwaltung Aan: Boas, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-27 Onderwerp: verzoek om vandaag in de Verwaltung, barak 34, afdeling Antragstelle bij de heren de Vr/Bi te verschijnen.

Oproep Van: Dienstbereich 2, Verwaltung Aan: Boas, Salomon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-27 Onderwerp: verzoek om vandaag in de Verwaltung, barak 34, afdeling Antragstelle bij de heren de Vr/Bi te verschijnen.

Oproep aan Salomon Boas zich buiten zijn werktijd bij de Antragstelle te melden

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1939-12-19 Onderwerp: Wieger kan niet in Oisterwijk terecht; optie misschien daar eten en in de buurt een slaapplaats zien te vinden; ze is door al het gedoe nog niet in de stemming voor het kamp; wacht op zijn antwoord, wanneer zullen ze elkaar weer zien…

Van: Mouw, Saar Aan:&nbsp;Wieger Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1939-12-19 Onderwerp: Wieger kan niet in Oisterwijk terecht; optie misschien daar eten en in de buurt een slaapplaats zien te vinden; ze is door al het gedoe nog niet in de stemming voor het kamp; wacht op zijn antwoord, wanneer zullen ze elkaar weer zien…

Brief van Saar Mouw aan Wieger vanuit Amsterdam

Personen