We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Allerliefste zus,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 66. Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp; &nbsp;de schrijfster kan niet slapen, het is maandagavond (transportnacht). Ze heeft niets anders te doen dan zoveel mogelijk buiten te blijven. Dit is afhankelijk van vriendelijke OD'ers, die de doorgang naar het kamp bewaken; over vriendinnen onder andere de oudere en getrouwde Eva Levin, die als een zus voor haar is; over omgang met andere kampgevangenen; kinderen van het weeshuis uit de barak, de leiding heeft geprobeerd haar als hulp voor de kinderen binnen te halen, maar haar S-band verhinderd dit. Morgen zullen vele van deze kinderen vertrekken; moeder is ouder geworden…

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Allerliefste zus,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 66. Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp; &nbsp;de schrijfster kan niet slapen, het is maandagavond (transportnacht). Ze heeft niets anders te doen dan zoveel mogelijk buiten te blijven. Dit is afhankelijk van vriendelijke OD'ers, die de doorgang naar het kamp bewaken; over vriendinnen onder andere de oudere en getrouwde Eva Levin, die als een zus voor haar is; over omgang met andere kampgevangenen; kinderen van het weeshuis uit de barak, de leiding heeft geprobeerd haar als hulp voor de kinderen binnen te halen, maar haar S-band verhinderd dit. Morgen zullen vele van deze kinderen vertrekken; moeder is ouder geworden…

Brief van Chaja Waterman aan haar zus Mirjam vanuit kamp Westerbork

Van: Kok, Leo Aan: van Duren, Frederika en Mindeno, Heinz Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-19 Onderwerp: tekening (kleur) gemaakt naar aanleiding van het huwelijk van Frederika van Duren en Heinz van Mindeno op 19 april 1943 in kamp Westerbork. Geluk en felicitatie namens de collega's van de 'Vliegende (Fliegende) Kolonne; huwelijken; plattegrond van het kamp vanuit vogelvluchtperspectief.

Van: Kok, Leo Aan: van Duren, Frederika en Mindeno, Heinz Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-19 Onderwerp: tekening (kleur) gemaakt naar aanleiding van het huwelijk van Frederika van Duren en Heinz van Mindeno op 19 april 1943 in kamp Westerbork. Geluk en felicitatie namens de collega's van de 'Vliegende (Fliegende) Kolonne; huwelijken; plattegrond van het kamp vanuit vogelvluchtperspectief.

Tekening van Leo Kok gemaakt naar aanleiding van het huwelijk van Frederika van Duren en Heinz Mindeno in kamp Westerbork

Van: Heilbut, Rob Aan: Heilbut, A.D. Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06- Onderwerp: moed en vertrouwen; niet ongerust maken.

Van: Heilbut, Rob Aan: Heilbut, A.D. Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06- Onderwerp: moed en vertrouwen; niet ongerust maken.

Briefkaart van Rob Heilbut aan mevrouw A.D. Heilbut vanuit Amsterdam

Interieur van een ‘huisje’ Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-01 Foto van de tekening (origineel in collectie aanwezig)&nbsp; Betreft de heer en mevrouw Asch in hun bed in een ‘huisje’. Mevrouw Asch-Rosenthal was huishoudster in de woning van de kampcommandant.&nbsp; De koffer op de foto en het mesje bij de geschilde appel is ook een onderdeel van de collectie van het Herinneringscentrum.

Interieur van een ‘huisje’ Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-01-01 Foto van de tekening (origineel in collectie aanwezig)&nbsp; Betreft de heer en mevrouw Asch in hun bed in een ‘huisje’. Mevrouw Asch-Rosenthal was huishoudster in de woning van de kampcommandant.&nbsp; De koffer op de foto en het mesje bij de geschilde appel is ook een onderdeel van de collectie van het Herinneringscentrum.

Foto van een tekening van het echtpaar Asch-Rosenthal getekend door Leo Kok

Van: Levie, Han&nbsp; Aan: Leida&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-07&nbsp; Onderwerp: clandestiene brief over op transport gaan (mogelijk binnen vier weken), vraag om pakketten, vraag om getuigschrift.

Van: Levie, Han&nbsp; Aan: Leida&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-07&nbsp; Onderwerp: clandestiene brief over op transport gaan (mogelijk binnen vier weken), vraag om pakketten, vraag om getuigschrift.

Brief van Han Levie aan Leida vanuit kamp Westerbork

Van: Politie Aan: Kortoef, Willem Datum: 1941-04-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: in beslagname Philips radio

Van: Politie Aan: Kortoef, Willem Datum: 1941-04-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: in beslagname Philips radio

Bewijs dat de radio van Willem Kortoef in beslag is genomen

Van: Departement van Justitie (Afwikkelingsbureau voormalig Bewarings- en Verblijfskamp) Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats:&nbsp; Datum: 1949-04 Onderwerp: afwikkeling…

Van: Departement van Justitie (Afwikkelingsbureau voormalig Bewarings- en Verblijfskamp) Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats:&nbsp; Datum: 1949-04 Onderwerp: afwikkeling…

Enveloppe van het Departement van Justitie aan R. Niemeijer

Kamporganisatie kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Contactcommissie

Joodse Raad kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Contacten kamp Westerbork met overheden

Post kamp Westerbork

Registratie kamp Westerbork

Boekhouding kamp Westerbork

Onderwijs kamp Westerbork

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Visitatie kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Notbereitschaft

Dienstleiders

Dienstbereiche

Arbeidsverdeling kamp Westerbork

Ordonnansen

Fliegende Kolonne

Administratie kamp Westerbork

Brandweer kamp Westerbork

Financiën kamp Westerbork

Barakkenindeling

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden. Van: Swart, Frouwina Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum: 1945-07-11

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden. Van: Swart, Frouwina Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum: 1945-07-11

Aanmeldingskaart van Frouwina Swart

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders, broers en zusters&nbsp; Plaats: Haaren, kamp Datum: 1943-12-15 Onderwerp: brieven en pakketjes ontvangen; veel goed te maken, moet maar wachten tot hij in vrijheid is; hij heeft de laatste maanden veel gezondigd; gelovig…; beste wensen voor 1944…

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders, broers en zusters&nbsp; Plaats: Haaren, kamp Datum: 1943-12-15 Onderwerp: brieven en pakketjes ontvangen; veel goed te maken, moet maar wachten tot hij in vrijheid is; hij heeft de laatste maanden veel gezondigd; gelovig…; beste wensen voor 1944…

Brief van Eppo Gans aan lieve ouders, broers en zusters vanuit kamp Haaren

Personen