We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: van As, A. Jr. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: hergebruik oud materiaal: lompen, metalen, glaswerk, meubelen en radiotoestellen (door de Duisters in elkaar geslagen kort voor de bevrijding van het kamp. Onderdelen kunnen worden gebruikt)

Van: van As, A. Jr. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: hergebruik oud materiaal: lompen, metalen, glaswerk, meubelen en radiotoestellen (door de Duisters in elkaar geslagen kort voor de bevrijding van het kamp. Onderdelen kunnen worden gebruikt)

Verzoek van Aad van As aan J.G. Buijvoets betreffende hergebruik oud materiaal

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Van: Staatsbosbeheer Aan: Rijksgebouwendienst Plaats: Utrecht Datum: 1948-01-23 Onderwerp: afvoer afvalwater via de gronden van Staasbosbeheer naar het Oranjekanaal.

Van: Staatsbosbeheer Aan: Rijksgebouwendienst Plaats: Utrecht Datum: 1948-01-23 Onderwerp: afvoer afvalwater via de gronden van Staasbosbeheer naar het Oranjekanaal.

Brief van Staatsbosbeheer aan de Rijksgebouwendienst

Van: een werknemer Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-16 Onderwerp: Er gingen praatjes rond over de omgang van afzender met een juffrouw. Afzender wil deze kwestie bespreken met Buijvoets.&nbsp;

Van: een werknemer Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-16 Onderwerp: Er gingen praatjes rond over de omgang van afzender met een juffrouw. Afzender wil deze kwestie bespreken met Buijvoets.&nbsp;

Brief van en werknemer aan J.G. Buijvoets betreffende de behoefte aan een gesprek

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen interieur gebouwen kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Boswachter Hooghalen Plaats: Assen Datum: 1950-09-08 Onderwerp: beplanting op- en rond schiet, mortier en handgranaatbanen; wat niet bebost mag worden. De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Boswachter Hooghalen Plaats: Assen Datum: 1950-09-08 Onderwerp: beplanting op- en rond schiet, mortier en handgranaatbanen; wat niet bebost mag worden. De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Brief van Houtvester Assen aan de boswachterij Hooghalen

Marianna Wolf is geboren op 02/12/1904 in Amsterdam (Nederland). Ze woonde in Amsterdam. In 1938, gescheiden van haar man, voegde ze zich bij haar ouders en haar zus Margaretha in Brussel . Na de invasie van België vluchtten de twee zussen naar Frankrijk en zochten hun toevlucht in Arcachon (Gironde). Daar werden ze gearresteerd, geïnterneerd in een kamp bij Poitiers en vervolgens in Lamotte-Beuvron (Loir-et-Cher). Eind juli 1942 werden ze overgebracht naar het kamp Pithiviers, vanwaar ze werden gedeporteerd met konvooi 14, dat op 03/08/1942 vertrok naar het kamp Auschwitz-Birkenau.&nbsp;

Treinstations

Station Hooghalen

Van: Gans, Gerard Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-09 Onderwerp: barak 6 B, nummer 646; instructies voor het schrijven van een brief: Shutzhaftling G. Gans…; de inhoud mag niet over politiek of godsdienst gaan; pakketten zijn wel toegestaan; graag truien, een slip-over en een stuk zeep; schrijf goed en duidelijk en op de lijnen…

Van: Gans, Gerard Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-09 Onderwerp: barak 6 B, nummer 646; instructies voor het schrijven van een brief: Shutzhaftling G. Gans…; de inhoud mag niet over politiek of godsdienst gaan; pakketten zijn wel toegestaan; graag truien, een slip-over en een stuk zeep; schrijf goed en duidelijk en op de lijnen…

Brief van Gerard Gans aan zijn ouders vanuit kamp Vught

Personen